Με παρατεταμένο χειροκρότημα σε πολλά σημεία της ομιλίας του και αναφορές σε ολόκληρο το φάσμα της σύγχρονης πολιτικής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκφώνησε χθες μία ιστορική ομιλία στο αμερικανικό Κογκρέσο, στέλνοντας ταυτόχρονα, με όχημα και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σαφή μηνύματα στην Αγκυρα να ξεχάσει τον αναθεωρητισμό και να σταματήσει τις υπερπτήσεις. «Δεν θα ανεχθούμε παραβιάσεις της κυριαρχίας μας και τις υπερπτήσεις πάνω από τα κατοικημένα νησιά, οι οποίες πρέπει να πάψουν άμεσα», τόνισε, ζητώντας από τα μέλη του Κογκρέσου, αναφερόμενος εμμέσως στα F-16 που ζητεί η Τουρκία, να λάβουν υπ’ όψιν «τον κίνδυνο αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ» όταν παίρνουν αποφάσεις για την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού στην περιοχή.
Η έμμεση αναφορά του κ. Μητσοτάκη για το ζήτημα των F-16 που εγείρει η Αγκυρα.
Οι δεσμοί
Ο πρωθυπουργός ξεκίνησε, μιλώντας για «τους βαθείς δεσμούς που ενώνουν τα δύο μας έθνη». Τις κοινές αξίες οι οποίες, όπως είπε, δοκιμάζονται, κατονομάζοντας: «Η δημοκρατία, η ελευθερία, η θεμελιώδης σημασία του κράτους δικαίου και του αγώνα κατά της αναρχίας και του πολέμου» και συνέχισε με σαφείς αναφορές στον πόλεμο στην Ουκρανία, προχωρώντας σε αντιπαραβολή της Ελλάδας του 1821 –η επίσκεψη άλλωστε είχε επίκεντρο τα 200 χρόνια– με την ουκρανική αντίσταση στη ρωσική εισβολή. Ο κ. Μητσοτάκης πήρε ενώπιον του αμερικανικού σώματος ξεκάθαρη θέση, λέγοντας πως «δεν έχουμε καμία εχθρότητα προς τον ρωσικό λαό, αλλά δεν μπορούμε να μείνουμε απαθείς σε έναν αγώνα που μας θυμίζει τον δικό μας αγώνα για την ελευθερία». Σε αυτό το σημείο ο πρωθυπουργός θύμισε πως η Ελλάδα παρέδωσε ανθρωπιστική βοήθεια και όπλα στους Ουκρανούς «για να υπερασπιστούν τη χώρα τους και υποδεχθήκαμε πρόσφυγες». Ο Ελληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε πως «δεν πρέπει να τα καταφέρει ο Πούτιν», για τον οποίο είπε πως «φαντασιώνεται έναν κόσμο στρατών». «Και δεν πρέπει να τα καταφέρει όχι μόνο για το καλό της Ουκρανίας, αλλά και για να σταλεί ένα μήνυμα προς όλους τους άλλους ηγέτες ότι καμία άλλη αναθεωρητική συμπεριφορά δεν θα γίνει ανεκτή από την οικογένεια των δημοκρατικών κρατών».
«Μην ξεχνάτε την Κύπρο»
Η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη, του πρώτου Ελληνα ηγέτη που εκφωνεί ομιλία στο Κογκρέσο, είχε έντονες αναφορές στα εθνικά θέματα. Οπως είχε προαναγγείλει από την Αθήνα, ο πρωθυπουργός μίλησε ως εκπρόσωπος ολόκληρου του Ελληνισμού και αναφέρθηκε στην τουρκική κατοχή στην Κύπρο, καλώντας τα μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου «να μην ξεχνάτε, σας παρακαλώ, μια ανοιχτή πληγή που προκαλεί πόνο, την παράνομη κατοχή της Κύπρου». Ο πρωθυπουργός επανέλαβε, δε, αυτό που είχε πει ένα 24ωρο πριν από τη δεξίωση που παρέθεσε προς τιμήν του το προεδρικό ζεύγος, πως το Κυπριακό «πρέπει να επιλυθεί βάσει του διεθνούς δικαίου» και «κανείς ποτέ δεν θα αποδεχθεί τη λύση δύο κρατών στην Κύπρο». Οι αναφορές του κ. Μητσοτάκη στην Τουρκία, όπως προαναφέρθηκε, ήταν πολλές και σαφείς. Προτρέποντας τα μέλη του Κογκρέσου να μην «οπλίσουν» την αστάθεια στη νοτιοανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, πρόσθεσε μια αναφορά που είχε ως αποδέκτριες τόσο τη Μόσχα όσο και την Αγκυρα και εντέλει οποιαδήποτε χώρα ακολουθεί την ίδια τακτική. «Η γλώσσα του αναθεωρητισμού», είπε ο κ. Μητσοτάκης, «της νοσταλγίας αυτοκρατορίας δεν μπορεί να συνεχιστεί», καταλήγοντας πως «η Ελλάδα είναι πάντοτε ανοιχτή στον διάλογο», αλλά παράλληλα δεν θα κάνει καμία έκπτωση στην εθνική κυριαρχία της.
Η Μαριούπολη και το Μεσολόγγι
Ο πρωθυπουργός, όπως προαναφέρθηκε, έκανε αντιπαραβολή της Ελλάδας του 1821 με την Ουκρανία, και συγκεκριμένα του ιστορικού Μεσολογγίου με τη Μαριούπολη. «Οταν βλέπουμε τον ίδιο πόνο, την ίδια θλίψη μεταξύ των αμυνόμενων της Μαριούπολης, πόλης με ελληνικό όνομα και ρίζες, θυμόμαστε το Μεσολόγγι και το κόστος του δικού μας αγώνα», είπε ο πρωθυπουργός στο Κογκρέσο και τόνισε ότι «ακόμη και σήμερα δεν έχουμε ξεχάσει τους Αμερικανούς εθελοντές που πολέμησαν στο πλευρό μας και έδωσαν τη ζωή τους για τη δική μας ελευθερία», καθώς «τα ονόματά τους τιμούνται. Πολλοί φρόντισαν γυναίκες και παιδιά που είχαν μείνει άστεγοι. Το πρώτο σχολείο θηλέων δημιουργήθηκε στην Αθήνα από έναν Αμερικανό πάστορα», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ανέφερε πως «αν αντικαταστήσουμε τη λέξη Ελλάδα με τη λέξη Ουκρανία, θα δείτε τρομακτικές ομοιότητες με το σήμερα». Σχολιάζοντας την ευρύτερη κατάσταση στη Γηραιά Ηπειρο, ο κ. Μητσοτάκης είπε πως «αφελώς πιστέψαμε ότι, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η Ευρώπη έχει βρει το μονοπάτι της ειρήνης. Οτι η ένωση της Ευρώπης θα οδηγούσε τον πόλεμο στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Τώρα γνωρίζουμε ότι κάναμε λάθος. Κοιτάμε προς το Κίεβο, την Οδησσό, τη Μαριούπολη, που δημιουργήθηκε από την Αικατερίνη τη Μεγάλη, για να εγκατασταθούν οι Ελληνες της Κριμαίας, που ήθελαν να ξεφύγουν από τον οθωμανικό ζυγό», είπε ο πρωθυπουργός.
Αναφορά στον Πούτιν
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε ευθέως και στον Βλαντιμίρ Πούτιν και στη Ρωσία λέγοντας: «Το λέω με σαφήνεια, δεν έχουμε καμία εχθρότητα προς τον ρωσικό λαό, αλλά δεν μπορούμε να μείνουμε απαθείς σε έναν αγώνα που μας θυμίζει τον δικό μας αγώνα για την ελευθερία. Παραδώσαμε ανθρωπιστική βοήθεια, δώσαμε όπλα στους Ουκρανούς για να υπερασπιστούν τη χώρα τους και υποδεχθήκαμε πρόσφυγες. Δεν πρέπει να τα καταφέρει ο Πούτιν. Οχι μόνο για το καλό της Ουκρανίας, αλλά και για να σταλεί ένα μήνυμα προς όλους τους άλλους ηγέτες ότι καμία άλλη αναθεωρητική συμπεριφορά δεν θα γίνει ανεκτή από την οικογένεια των δημοκρατικών κρατών», προσέθεσε και υπογράμμισε: «Δεν μπορεί να υπερισχύσει ο αναθεωρητισμός».
Δημοκρατία και κοινές αξίες
Σε μια ομιλία με ιδιαίτερα ιδεολογικοπολιτικό χρώμα, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στις κοινές αξίες των δύο χωρών: στα ζητήματα αυτοδιάθεσης, ελευθερίας και δημοκρατίας. «Είναι δύσκολο για εμάς να συνειδητοποιήσουμε την αξία της ιδέας της αυτοδιάθεσης που γεννήθηκε πριν από 25 αιώνες, τότε γυναίκες και δούλοι δεν είχαν δικαίωμα στη δημοκρατία, αυτό το μάθημα δεν χάθηκε από τους ιδρυτές πατέρες που διαμόρφωσαν το αμερικανικό Σύνταγμα βάσει των διδαγμάτων της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, και ήταν έξυπνοι ώστε να εντάξουν τις απαραίτητες εξισορροπήσεις», είπε. Και τόνισε ο κ. Μητσοτάκης: «Πέρυσι η Ελλάδα γιόρτασε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Αυτό που μας δίδαξε η Αμερικανική Επανάσταση ήταν ότι πρέπει να πολεμάμε για την ελευθερία μας ακόμα και όταν οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος μας». Ο κ. Μητσοτάκης σε άλλο σημείο της ομιλίας του σημείωσε πως «δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή για τον εκλεγμένο ηγέτη του λαού που δημιούργησε τη δημοκρατία να απευθύνεται στους αιρετούς του λαού που υπεραμύνθηκαν των δημοκρατικών ιδεωδών από τη στιγμή της δημιουργίας του κράτους τους», ενώ κατέληξε: «Η γέννηση της Δημοκρατίας στην αρχαία Αθήνα οδήγησε σε δημιουργικό πνεύμα στην Ελλάδα. Η δημιουργία της Δημοκρατίας των ΗΠΑ δημιούργησε τη μεγαλύτερη επέκταση ελευθερίας και προόδου που έχει γνωρίσει ποτέ ο άνθρωπος».
Επιστροφή των Γλυπτών
Ο πρωθυπουργός στην αρχή της 48λεπτης τοποθέτησής του, έχοντας πίσω του δύο γυναίκες αξιωματούχους, αναφέρθηκε στη σημασία της γυναίκας. «Είναι μεγάλη χαρά και τιμή να απευθύνομαι απόψε στο Κογκρέσο υπό την ηγεσία των δύο γυναικών», των Πελόζι και Χάρις, οι οποίες ουκ ολίγες φορές σηκώθηκαν όρθιες και τον χειροκρότησαν. Ο κ. Μητσοτάκης συνέχισε λέγοντας πως «ένας Ελληνας πρώτος αποτέλεσε τον συνήγορο των ίσων δικαιωμάτων για τις γυναίκες. Στην Πολιτεία του ο Πλάτων προτείνει οι γυναίκες να μοιράζονται την εξουσία και όλες τις προκλήσεις με τους άνδρες, όπως και τη στρατιωτική θητεία», ανέφερε. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά και στην ανάγκη επιστροφής στην Ελλάδα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Και σε άλλο σημείο της ομιλίας του αναφέρθηκε στο ίδιο θέμα, κάνοντας αντιπαραβολή με το πόσο οικεία νιώθει στην Ουάσιγκτον: «Οπως όλοι οι Ελληνες, κάθε φορά που επισκέπτομαι την Ουάσιγκτον νιώθω πως επιστρέφω σπίτι μου. Μια βόλτα γύρω από το μνημείο του Λίνκολν είναι σαν μια βόλτα γύρω από τον Παρθενώνα, τουλάχιστον πριν ο λόρδος Ελγιν υφαρπάξει τα Μάρμαρα».
Το τίμημα του λαϊκισμού
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Κυρ. Μητσοτάκης μίλησε για εσωτερικό κατακερματισμό των δημοκρατιών που απειλούνται «από φωνές λαϊκιστών». Στην Ελλάδα, όπως είπε, «πληρώσαμε το βαρύ τίμημα». Αναλύοντας περαιτέρω τον συλλογισμό του, ο κ. Μητσοτάκης είπε: «Υπάρχουν τρεις κύριες δυνάμεις που συλλογικά ενώνουν τις πετυχημένες δημοκρατίες. Το κοινωνικό κεφάλαιο, οι ισχυροί θεσμοί και οι κοινές ιστορίες. Και τα τρία απειλούνται σήμερα. Τα απολυταρχικά καθεστώτα αμφισβητούν την ικανότητα να προσφέρουμε ευημερία σε όλους. Πολλοί δυστυχώς προτίθενται να το αποδεχθούν. Πρέπει οι δημοκρατίες μας να είναι πιο ανθεκτικές. Πρέπει να ενδυναμώσουμε τους δημοκρατικούς μας θεσμούς. Να αντιμετωπίσουμε τις εισοδηματικές ανισότητες χωρίς να χάσουμε τον δυναμισμό των ανοικτών οικονομιών. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τους νέους να αδράξουν τις ευκαιρίες της δημοκρατικής ιδιότητας του πολίτη».
Αλλο «κεφάλαιο» της ομιλίας του πρωθυπουργού ήταν οι αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα. «Πιστεύω ότι αυτό που βλέπουν σήμερα οι αμερικανικές εταιρείες στην Ελλάδα δεν είναι μόνο μια χώρα σε ευνοϊκή γεωγραφική θέση, αλλά μια ισχυρή οικονομία και φιλικό περιβάλλον στις επενδύσεις. Βλέπουν ταυτόχρονα νέους ταλαντούχους Ελληνες που επιλέγουν να παραμείνουν στην πατρίδα τους. Επιπλέον, πολλοί που έφυγαν από τη χώρα, τώρα πείθονται να επιστρέψουν και θα αποτελέσουν το λαμπρό μέλλον της Ελλάδας».
Αναφορά στους ομογενείς
Στο κλείσιμο της ομιλίας του ο πρωθυπουργός έκανε εκτενή αναφορά στους Ελληνοαμερικανούς που διαπρέπουν στις ΗΠΑ, φέρνοντας ως τρανό παράδειγμα τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, αλλά και τον Τζέφρι Ευγενίδη και τον Τζορτζ Πελεκάνος. Κλείνοντας ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε τους «ιδιαίτερους δεσμούς ανάμεσα στα δύο έθνη μας σε μια εποχή που τίθενται σε δοκιμασία οι αξίες μας», και αυτό, όπως είπε, δίνει μια επιπρόσθετη χαρά και τιμή να απευθύνομαι στην Ολομέλεια του Κογκρέσου. Κλείνοντας αναφώνησε «Ζήτω η φιλία μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας», καταχειροκροτούμενος από το Σώμα.