Στο πρόσφατο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, ο Νίκος Ανδρουλάκης είχε υπογραμμίσει με έμφαση μια φράση που εξελίχθηκε σε ένα από τα κυρίαρχα κομματικά μότο. «Δίνουμε τη μάχη του συγκεκριμένου», είχε πει κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο «Τάε Κβον Ντο», συμπυκνώνοντας σε λίγες λέξεις τη φιλοσοφία γύρω από το πρόγραμμα της Χαρ. Τρικούπη.
Ηδη πριν από την εκλογή του στην ηγεσία, άλλωστε, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αναζητούσε το πρόσωπο εκείνο που θα ήταν σε θέση να δομήσει αλλά και να συμβολίσει επικοινωνιακά αυτό το πρόγραμμα. Ενα πλαίσιο «μετρημένο και ρεαλιστικό, όχι της εύκολης αντιπολίτευσης, αλλά με ορίζοντα κυβερνητικό», όπως συνηθίζουν να λένε στη Χαρ. Τρικούπη, θέτοντας σαφείς διαχωριστικές γραμμές από τον ΣΥΡΙΖΑ. «Ενα πρόγραμμα που να δείχνει ότι πήραμε το μάθημα των μνημονίων», περιγράφουν επίσης συχνά, θέτοντας και ένα ιστορικό πλαίσιο με συμβολική βαρύτητα για την παράταξη.
Η επιλογή του Νίκου Χριστοδουλάκη για τη θέση του υπευθύνου της σύνταξης του προγράμματος ήταν για πολλούς σχεδόν αυτονόητη για τον Νίκο Ανδρουλάκη. Εκτός από εκπρόσωπος «της σχολής του οικονομικού ρεαλισμού», όπως τον χαρακτηρίζουν στελέχη που έχουν συνεργαστεί μαζί του, ο πρώην υπουργός Οικονομικών διαθέτει και «υπερκομματικά» χαρακτηριστικά. Περίπου τρία χρόνια πριν, άλλωστε, είχε επιστρατευθεί και από το αντίπαλο στρατόπεδο στο τότε ΚΙΝΑΛ, δηλαδή από τη Φώφη Γεννηματά, για τον ίδιο επί της ουσίας ρόλο. Οχι τυχαία, δεδομένου ότι ο στόχος της Χαρ. Τρικούπη, σε προγραμματικό επίπεδο, ήταν και τότε ανάλογος: να λειτουργήσει ως πόλος αντίθετος στη Ν.Δ., διατυπώνοντας μια εναλλακτική πρόταση «μακριά από τα λαϊκιστικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ».
Η πορεία του Ν. Χριστοδουλάκη στο ΠΑΣΟΚ ξεκινάει τη δεκαετία του ’90 και κορυφώνεται την εποχή που ο Κώστας Σημίτης αναλαμβάνει την ηγεσία αλλά και την πρωθυπουργία της χώρας. Εχοντας ήδη καταγράψει σημαντική ακαδημαϊκή πορεία εντός και εκτός συνόρων, εντάσσεται στην ομάδα των οικονομικών συμβούλων του Μαξίμου, με αφηγητές της Ιστορίας να χρεώνουν στον Νίκο Θέμελη, επί σειράν ετών «εξ απορρήτων» του πρώην πρωθυπουργού, την «ανακάλυψή» του.
Με την ένταξη στο ευρώ να αποτελεί εκείνη την εποχή τον μεγάλο εθνικό στόχο, ο ρόλος του Χριστοδουλάκη θεωρείται καταλυτικός, μια και κατά την πρώτη, κρίσιμη τετραετία σε αυτή τη διαδρομή (1996-2000) έχει επιφορτιστεί με το χαρτοφυλάκιο του υφυπουργού Οικονομικών, με αρμοδιότητες τον προϋπολογισμό και τη διαχείριση του δημόσιου χρέους.
Σύμφωνα με τους φίλους του στο κόμμα, ο πρώην υπουργός μπορεί να συνδυάσει τον οικονομικό ρεαλισμό με τις αριστερές ευαισθησίες.
Τη δεύτερη τετραετία του ΠΑΣΟΚ (2000-2004) αναβαθμίζεται πλέον σε «τσάρο» της οικονομίας, με τις αφηγήσεις να μιλούν για έναν από τους πιο ισχυρούς υπουργούς Οικονομικών της Μεταπολίτευσης, έχοντας την απόλυτη στήριξη και εμπιστοσύνη του τότε πρωθυπουργού. Ηταν όμως και μια εποχή κατά την οποία η κυβέρνηση εισερχόταν σταδιακά σε κύκλο φθοράς. Η Χαρ. Τρικούπη, επενδύοντας στην αντιστροφή του κλίματος, προτάσσει ως νέο εθνικό αφήγημα τη «σύγκλιση» της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ε.Ε., με τον Χριστοδουλάκη να θεωρείται πρωτεργάτης στη διαμόρφωση της περίφημης «Χάρτας Σύγκλισης».
Το παιχνίδι, ωστόσο, δεν γυρνάει και η διαφαινόμενη ήττα από τη Ν.Δ. δρομολογεί και τις διαδικασίες αλλαγής ηγεσίας. Κατά τις μαρτυρίες στελεχών της εποχής, μάλιστα, ο Σημίτης έβλεπε στο πρόσωπο του –επίσης «ορθολογιστή»– υπουργού Οικονομικών του έναν ιδανικό διάδοχο, ωστόσο ήταν σαφές ότι στο πασοκικό σύμπαν είχε έρθει η ώρα του Γιώργου Παπανδρέου.
Πολλά χρόνια μετά, το καλοκαίρι του 2015 το όνομά του επανέρχεται στο προσκήνιο, μια και αναλαμβάνει υπηρεσιακός υπουργός Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού στη μεταβατική κυβέρνηση Θάνου. «Είμαστε υπηρεσιακή κυβέρνηση, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν υπηρεσιακά προβλήματα», είχε πει τότε αναλαμβάνοντας το υπουργείο, ενώ στις περίπου 20 ημέρες που παραμένει στην ηγεσία του κινείται περισσότερο ως… υπουργός, παρά ως μεταβατικός. Εκείνη την εποχή αναπτύσσονται και σενάρια για προσέγγισή του με τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά και για πιθανή αξιοποίησή του σε μια κυβέρνηση ευρύτερου συνασπισμού, η οποία, ως γνωστόν, ποτέ δεν σχηματίστηκε.
Από το 2007, όταν ολοκληρώθηκε η τελευταία βουλευτική θητεία του, έως και το 2018, όταν επέστρεψε στη Χαρ. Τρικούπη ως σύμβουλος της τότε ηγεσίας, ο Νίκος Χριστοδουλάκης ήταν σταθερά με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ενεργός πολιτικά, με σημείο αναφοράς την Κεντροαριστερά, σε μια περίοδο βίαιων μεταβολών του χώρου. Ενας πρώην «συγκάτοικός» του στα υπουργικά συμβούλια των κυβερνήσεων Σημίτη τον περιέγραφε πρόσφατα ως έναν πολιτικό με «τεχνοκρατικό στίγμα και αριστερό πρόσημο». Πρόκειται για δύο στοιχεία που συνθέτουν το μείγμα το οποίο προτάσσει ο Νίκος Ανδρουλάκης για το πρόγραμμα του κόμματος, το οποίο βρίσκεται στην τελική φάση του και θα παρουσιαστεί εξ ολοκλήρου το φθινόπωρο.
Για τη Χαρ. Τρικούπη, άλλωστε, με τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στο πολιτικό σκηνικό και με τη μετάθεση της κάλπης για το 2023, το προγραμματικό πεδίο είναι κάτι παραπάνω από ένα σημαντικό εργαλείο. Αντίθετα, διαβλέποντας μια παρατεταμένη περίοδο εντάσεων, που θα μπορούσε να κρατήσει έως και δέκα μήνες, στο ΠΑΣΟΚ εκτιμούν ότι μια πειστική εναλλακτική πρόταση θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα ισχυρό όπλο, ειδικά στις «γκρίζες ζώνες» μεταξύ του διπολισμού κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης.