Στην «Καθημερινή της Κυριακής» (13.8.2022) φιλοξενήθηκε άρθρο του καθηγητή κ. Δημήτρη Παπαδημητρίου, με κριτική στη λειτουργία της Προεδρίας της Κυβέρνησης, του «πρωθυπουργικού κέντρου» και ιδίως για την απουσία θεσμικής μνήμης και συνέχειας. Η άποψη αυτή παραγνωρίζει σημαντικά βήματα που έχουν γίνει στην επιτελική διακυβέρνηση του κράτους τα τελευταία τρία χρόνια εν μέσω πολλαπλών κρίσεων.
Η επιτελικότητα είναι θέμα θεσμών και διαδικασιών, όχι προσώπων. Εχει αποστολή να υποστηρίζει τον πρωθυπουργό στον σχεδιασμό και τον συντονισμό της πολιτικής δράσης της κυβέρνησης, στην καλύτερη παρακολούθηση και υλοποίηση του έργου. Από το 2019 καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια με βάση την κατεύθυνση του Κυριάκου Μητσοτάκη για εμπέδωση διαδικασιών στη λειτουργία του πρωθυπουργικού κέντρου και τη συλλειτουργία με την υπόλοιπη διοίκηση, ώστε να υπάρχει μεσομακροπρόθεσμος πολιτικός σχεδιασμός, έγκαιρος ρυθμιστικός προγραμματισμός, αναβαθμισμένη νομοπαρασκευαστική διαδικασία και επιχειρησιακή επάρκεια. Θεσμική μνήμη και συνέχεια κατακτώνται όταν είναι σαφείς οι διαδικασίες διαμόρφωσης των στόχων, των ρυθμιστικών και επιχειρησιακών οροσήμων, των δεικτών αποτίμησης και αξιολόγησης του κυβερνητικού έργου και όταν στελέχη της δημόσιας διοίκησης, με κατάλληλη τεχνογνωσία, υποστηρίζουν αποτελεσματικά τον εκάστοτε πρωθυπουργό, με όρους θεσμικής και λειτουργικής συνέχειας.
Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες κατοχυρωμένες πλέον λειτουργίες θεσμικής συνέχειας.
Από το 2019 καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια για εμπέδωση διαδικασιών στη λειτουργία του πρωθυπουργικού κέντρου και τη συλλειτουργία με την υπόλοιπη διοίκηση.
Οι δομές συντονισμού της Προεδρίας και των υπουργείων, με τη συμβολή των υπηρεσιακών γραμματέων, καταρτίζουν τα ετήσια σχέδια δράσης που συναπαρτίζουν το Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής. Τίθενται στόχοι, νομοθετικές πρωτοβουλίες και δράσεις για κάθε υπουργείο. Η κυβέρνηση δρα στοχευμένα με συνεκτικά οριζόντια σχέδια για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, αφού οι ανάγκες της χώρας και της εποχής δείχνουν ότι οι παράλληλες πολιτικές δεν εξυπηρετούν την ευρεία εικόνα, οδηγούν σε σπατάλη πόρων και μικρότερα αποτελέσματα. Οι κρίσεις επέτειναν την ανάγκη διυπουργικής συνεργασίας για την εξασφάλιση επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και ανέδειξαν την ανάγκη θεσμικών αλλαγών, όπως την ίδρυση υπουργείου για την κλιματική κρίση και την πολιτική προστασία. Σημαντικές δέσμες πολιτικών με διάρκεια πέραν του έτους, όπως το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και το νέο ΕΣΠΑ συνθέτουν έναν πολιτικό καμβά για την επόμενη πενταετία. Το πολιτικό και επιχειρησιακό σχέδιο της χώρας είναι δημόσια γνωστό. Αυτό απαιτεί η θεσμική τάξη και η δημοκρατική ευθύνη, έτσι εξασφαλίζεται η συνέχεια.
Οι διαδικασίες προγραμματισμού, συντονισμού και παρακολούθησης είναι θεμέλιο θέσπισης μιας νέας κουλτούρας στη διοίκηση. Οι άνθρωποι, όμως, διαφυλάσσουν τις διαδικασίες. Ενδεικτικά σημειώνω, ότι στη Γενική Γραμματεία Συντονισμού υπηρετούν αποκλειστικά στελέχη προερχόμενα από τη διοίκηση, αρκετά τοποθετημένα προ του 2019, ενώ κατόπιν ανοικτής πρόσκλησης εντάχθηκαν και νέα. Με κατάρτιση και τεχνογνωσία συνεργάζονται με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την ολοκλήρωση του προγράμματος ενισχυμένης εποπτείας και την πρόοδο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υποστηρίζουν τα υπουργεία στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτικών τους, την εφαρμογή των ρυθμιστικών παρεμβάσεων, την άρση αλληλεπικαλύψεων και διαφωνιών. Θα βρίσκονται εκεί και την επόμενη μέρα.
Η βούληση του πρωθυπουργού είναι σαφής και η κατεύθυνση θεσμική, όπως αρμόζει. Είναι υποχρέωσή μας το επιτελικό κέντρο να είναι τώρα και στο μέλλον ένας ζωντανός και αποτελεσματικός οργανισμός, με ολοκληρωμένο σχέδιο και θεσμική μνήμη, στην υπηρεσία του δημόσιου συμφέροντος.
* Ο κ. Θανάσης Κοντογεώργης είναι γενικός γραμματέας συντονισμού της κυβέρνησης.