Oταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου του περασμένου έτους, η ελπίδα ήταν ότι αυτός ο περιττός και βάναυσος πόλεμος θα διαρκούσε μόνο λίγες εβδομάδες. Βρισκόμαστε τώρα ένα χρόνο μετά, και ο πόλεμος συνεχίζεται χωρίς προφανές τέλος. Στην πρόσφατη παρέμβασή του στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, ο καγκελάριος Σολτς είπε ότι θα ήταν «σοφό να προετοιμαστούμε για έναν μακρύ πόλεμο στην Ουκρανία». Τι είναι διαφορετικό στην Ευρώπη, κι ενδεχομένως στον κόσμο, ως αποτέλεσμα αυτής της βάναυσης εισβολής; Χωρίς να είναι εξαντλητικοί, οι παρακάτω 10 αριθμοί παρουσιάζουν ορισμένες αλλαγές, αν όχι ροπές, απόρροια των γεγονότων στην Ουκρανία.
8.054.405 είναι ο αριθμός των προσφύγων από την Ουκρανία που καταγράφονται σε όλη την Ευρώπη. Μόλις πέντε εκατομμύρια είναι καταγεγραμμένοι και μπορούν να αντλούν από τα εθνικά συστήματα πρόνοιας στις αντίστοιχες χώρες. Σύμφωνα με μελέτη της Population Europe, ο πληθυσμός της Ουκρανίας κινδυνεύει να μειωθεί μέχρι και ένα τρίτο τις επόμενες δύο δεκαετίες συνεπεία της ρωσικής εισβολής.
-35% είναι το ποσό κατά το οποίο συρρικνώθηκε η οικονομία της Ουκρανίας το 2022, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους το ποσοστό φτώχειας αυξήθηκε από 5% σε 20% και η Ουκρανία έχασε 15 χρόνια ευημερίας όπως αυτό καταμετρείται από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
500 δισ. ευρώ (τουλάχιστον) είναι το εκτιμώμενο κόστος της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Ο αριθμός αυτός εκτιμήθηκε τον Ιούνιο σε περίπου 350 δισ. ευρώ και αυξάνεται με τη διάρκεια του πολέμου. Το ΑΕΠ της Ουκρανίας ήταν 200 δισ. δολάρια το 2021, οπότε το εκτιμώμενο κόστος της ανοικοδόμησης θα είναι πολλαπλάσιο.
657 δισ. ευρώ είναι το ποσό που οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. διέθεσαν συλλογικά για να προστατεύσουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από το ενεργειακό σοκ κατά τη διάρκεια του 2022 (και 103 δισ. ευρώ στο Ηνωμένο Βασίλειο). Το ποσό που διατέθηκε αντιπροσώπευε έως και 9% του αντίστοιχου ΑΕΠ, π.χ. για τη Σλοβακία, πάνω από 7% για τη Γερμανία και 5,2% για την Ελλάδα.
140 δισ. ευρώ (σχεδόν) είναι το ποσό που έχει καταβάλει η Ε.Ε. στη Ρωσία για ενέργεια (φυσικό αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα) από την έναρξη του πολέμου. Καθώς οι τιμές, κυρίως του φυσικού αερίου, ήταν στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, τα συνολικά έσοδα από την πώληση πετρελαίου και φυσικού αερίου αντιπροσώπευαν το 45% του ρωσικού κρατικού προϋπολογισμού.
76% είναι η μείωση των ευρωπαϊκών εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου σήμερα από την έναρξη του πολέμου. Αυτό σημαίνει ότι η εξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο έχει μειωθεί από 51% στην αρχή του πολέμου στο επίπεδο του 14%. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στη μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, αλλά και στη μείωση της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου κατά 12% το 2022, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2019-2021.
3% είναι σήμερα η εξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό αργό πετρέλαιο. Δηλαδή η Ε.Ε. εισάγει μόνο 3% των πετρελαϊκών αναγκών της από τη Ρωσία σε αντίθεση με 25% πριν από την έναρξη του πολέμου. Η εξάρτηση της Ε.Ε. είχε ήδη μειωθεί τον Οκτώβριο του 2022, αλλά μόλις τον Δεκέμβριο επιβλήθηκε εμπάργκο σε πάνω από το 90% του ρωσικού αργού πετρελαίου που εισάγεται διά θαλάσσης. Αν και οι ροές αγωγών δεν υπόκεινται σε εμπάργκο, η προσδοκία είναι ότι και αυτές θα σταματήσουν σύντομα.
33% είναι η προβλεπόμενη αύξηση των αμυντικών δαπανών της Ε.Ε. έως το 2025. Τα 26 μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Αμυνας δαπάνησαν το 2021 συλλογικά 214 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 1,5% του συνολικού ΑΕΠ. Συγκριτικά, η Ε.Ε. δαπανά κατά μέσον όρο 5% για την εκπαίδευση και σχεδόν 11% για την υγειονομική περίθαλψη. Τα κράτη-μέλη ανακοίνωσαν αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 70 δισ. ευρώ έως το 2025. Επίσης, τα κράτη-μέλη διέθεσαν το ρεκόρ των 7,9 δισ. ευρώ από κοινού σε ευρωπαϊκά έργα προμηθειών αμυντικού εξοπλισμού, ποσό σχεδόν διπλάσιο από τα 4,1 δισ. ευρώ που διατέθηκαν το 2020. Οι ΗΠΑ ξόδεψαν 858 δισ. δολάρια για την άμυνα, ποσό που αντιστοιχούσε στο 3,5% του ΑΕΠ το 2021. Οι ΗΠΑ έχουν επίσης εγκρίνει αύξηση 8% για το 2023.
900.000 είναι ο εκτιμώμενος αριθμός Ρώσων πολιτών που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα σε τρία κύματα. Το πρώτο κύμα ξεκίνησε στην αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, κυρίως από ανθρώπους που αντιτάχθηκαν στον πόλεμο. Ενα δεύτερο κύμα εγκατέλειψε τη χώρα το καλοκαίρι του 2022, κυρίως άνθρωποι που χρειάστηκαν χρόνο για να οργανώσουν την αναχώρησή τους. Τέλος, ένας μεγάλος αριθμός πολιτών, κυρίως άνδρες, εγκατέλειψε τη χώρα τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, προσπαθώντας να αποφύγει τη μερική επιστράτευση που ανακοίνωσε το κράτος.
345 εκατομμύρια είναι ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια σε 82 χώρες, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ. Αυτό είναι συνέπεια του κλίματος, της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία. Η Ουκρανία και η Ρωσία παρέχουν το 30% της παγκόσμιας κατανάλωσης σιταριού και κριθαριού, το ένα πέμπτο του αραβοσίτου και πάνω από το ήμισυ του ηλιελαίου. Η έλλειψη πρόσβασης σε λιμάνια, λόγω του πολέμου, προκάλεσε απότομη αύξηση των τιμών των τροφίμων θέτοντας σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια. Στην ίδια την Ουκρανία, δε, εκτιμάται πως ένα στα τρία νοικοκυριά έχει έλλειψη βασικών τροφίμων.
Η κ. Μαρία Δεμερτζή είναι Senior Fellow του Ινστιτούτου Bruegel και καθηγήτρια στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας.