Στις ώριμες δημοκρατίες, όπως θέλουμε να είναι η δική μας, οι εκλογές είναι μια υπόθεση σχεδόν ρουτίνας. Γίνονται συχνά καθημερινές, όχι Κυριακές –σε πολλές χώρες δεν είναι καν αργίες–, τα μείζονα πολιτικά κόμματα συμμερίζονται, κατά κανόνα, βασικές αρχές, κανόνες και πολιτικές. Η εναλλαγή στην εξουσία κομμάτων, οι παραλλαγές των κυβερνητικών συνασπισμών, είναι πάγιες, προβλέψιμες, αποδραματοποιημένες διαδικασίες.
Ακόμη και μετά το κύμα του μαζικού λαϊκισμού στην Ευρώπη που κλόνισε ή απειλεί τα πολιτικά συστήματα (βλ. π.χ., όσα συμβαίνουν σε Ιταλία ή Γαλλία), αυτές οι ώριμες δημοκρατίες έχουν μια στιβαρή, κρατική υπόσταση πίσω τους που εγγυάται τη συνέχεια και τη σταθερότητα στη ζωή των πολιτών, τον προσανατολισμό της χώρας και την αποτελεσματικότητα στον χειρισμό των κρατικών υποθέσεων. Σε μας οι εκλογές, ειδικά τα τελευταία χρόνια, αποκτούν υπαρξιακή διάσταση. Η πολιτική μας επιλογή καθορίζει με δραματικό τρόπο πώς θα είναι η ζωή μας την επόμενη μέρα και πώς θα είναι η ζωή της επόμενης γενιάς.
Στις εκλογές που έχουμε μπροστά μας διακυβεύεται πάλι αυτή η υπαρξιακή συνθήκη. Θα παραμείνουμε προσανατολισμένοι στην Ευρώπη σε συμμαχία με τη Δύση ή θα συζητάμε μήπως στείλουμε σταφίδες στον ουκρανικό πόλεμο με το αυτί στη ρωσική προπαγάνδα; Θα στηριζόμαστε στην επιστήμη και στην έρευνα για τις δημόσιες πολιτικές ή θα συμβουλευόμαστε ανεύθυνους τσαρλατάνους και κομματικά εγκάθετους;
Θα σεβόμαστε τους θεσμούς ή θα μεθοδεύουμε τον σφετερισμό τους; Θα επιβάλουμε την ουσιαστική αξιολόγηση (όχι τη γραφειοκρατική και προσχηματική) αλλά και την αξιοκρατία στο κράτος ή θα παραδώσουμε τον δημόσιο πλούτο σε όσους τον έχουν οικειοποιηθεί και τον έχουν υποτάξει στο ιδιωτικό τους συμφέρον, βάζοντας σε κίνδυνο ακόμη και την προσωπική μας ασφάλεια; Θα συντονιστούμε επιτέλους στην εκπαίδευση με τον διεθνή χώρο ή θα μείνουμε στην οικεία θαλπωρή μιας επιφανειακής μετριότητας που σκεπάζει την καθήλωση και μηχανισμούς διαπλοκής και διακόπτεται από σκηνές βίας που εξωραΐζονται και δικαιολογούνται; Θα σεβόμαστε τα τεκμήρια, τα στοιχεία, τα γεγονότα, την αλήθεια και την πραγματικότητα ή θα εφευρίσκουμε εναλλακτικά γεγονότα, θα λέμε απροσχημάτιστα και ανενδοίαστα ψέματα και θα σκηνοθετούμε παραπλανήσεις;
Δυστυχώς, η προφανής επιλογή στα παραπάνω δεν υιοθετείται από τα περισσότερα των κομμάτων που συμμετέχουν στις εκλογές ούτε καν διακηρυκτικά. Ετσι, και οι δικές μας επιλογές, των πολιτών, είναι εξαιρετικά διλημματικές και περιορισμένες.
Και δεν αποφασίζουμε απλώς για μια κυβέρνηση, αλλά για τις βασικές, στοιχειώδεις, συνθήκες της ζωής μας. Μπροστά στο φάσμα του κινδύνου που δεν είναι θεωρητικός αλλά πραγματικός, πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας για το παρόν και το μέλλον της χώρας.
* H κ. Βάσω Κιντή είναι καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ.