Σκορδαλιά χωρίς σκόρδο μπορεί να γίνει. Με καρύδια, μηλόξιδο και μπαγιάτικο χωριάτικο ψωμί. Τα αρώματα, όμως, δεν θα είναι τα ίδια. Iσως αυτό να εννοούσε ο Αλέξης Τσίπρας όταν προεκλογικά είχε χρησιμοποιήσει μαγειρικούς όρους για να σχολιάσει τη φυσιολογική ταύτιση του ίδιου με το κόμμα και τη νικηφόρα πορεία του. Είχε πει χαρακτηριστικά στον ΣΚΑΪ: «Ο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύω ότι έρχεται από πολύ μακριά και θα πάει πολύ μακριά. Aρα κάποια στιγμή θα έρθει και η ώρα να δούμε πώς είναι η σκορδαλιά δίχως σκόρδο». Στις αρχές Μαΐου, βέβαια, έλειπε το βασικό συστατικό της νέας «πολιτικής συνταγής». Η συντριπτική ήττα των 20 μονάδων από τη Νέα Δημοκρατία.
Στην Κουμουνδούρου τίποτα δεν είναι πια το ίδιο. Ζουν το 2012 από την ανάποδη, και τα γρήγορα αντανακλαστικά για τη στήριξη του προέδρου δεν προέκυψαν μόνο εξαιτίας του σεβασμού που υπάρχει προς το πρόσωπό του. Το χειρότερο μήνυμα που θα μπορούσε να βγει αυτή την περίοδο για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι πως ο αρχηγός έχει «ημερομηνία λήξης». Παρ’ όλα αυτά, η 25η Ιουνίου είναι σε κάθε περίπτωση ένας σταθμός. Το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας παραδέχθηκε πως σκέφτηκε να παραιτηθεί δείχνει ότι η επόμενη ημέρα ίσως να μην αργήσει να έρθει.
Μια περαιτέρω πτώση των ποσοστών του κόμματος θα πυροδοτήσει εξελίξεις. Μια άνοδος, ωστόσο –ακόμη και αν δεν είναι σημαντική–, θα «παγώσει» τα πάντα. Στην Κουμουνδούρου θεωρούν πως είναι το πιθανότερο σενάριο, με τον πρόεδρο να παραμένει στη θέση του. Σύμφωνα με πρόσωπα που βρίσκονται κοντά του, αυτό που χρειάζεται σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο είναι «καθαρό χρόνο» για να σκεφθεί τα επόμενα βήματά του. Σε κάθε περίπτωση, το συνέδριο θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο.
Από την «Ομπρέλα» έχουν αποφασίσει να μη σηκώσουν τους τόνους μέχρι τις εκλογές. Θεωρούν πως «ένας κύκλος έχει ολοκληρωθεί» και μόνο μια επαναφορά των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά κοντά στη ζώνη του 30% θα μπορούσε να σβήσει πολλά από τα «αμαρτήματα» της τετραετίας που πέρασε. Χωρίς να αποκλείεται και κάποια ρήξη που θα θυμίσει τον Αύγουστο του 2015.
«Ασπίδα» στον Αλέξη Τσίπρα έχουν βάλει οι «προεδρικοί», αλλά και οι «πασοκογενείς», οι οποίοι δεν θέλουν ούτε να ακούν τη λέξη «διαδοχή». Η «Κ» είναι σε θέση να γνωρίζει πως για ορισμένους από την πτέρυγα των «συμμάχων», ακόμη και η παραμονή τους στο κόμμα θα κριθεί από τις εξελίξεις. Οι παρασκηνιακές συζητήσεις είναι σε εξέλιξη, απλώς ο πρωταρχικός στόχος της ανάκαμψης και της ανατροπής των συσχετισμών υποχρεώνει τα στελέχη να κρύβουν τα πάντα κάτω από το χαλί.
Στην εξίσωση της επόμενης ημέρας πρέπει να υπολογιστεί και το ΠΑΣΟΚ. Αν η διαφορά μικρύνει κι άλλο, από τη Χαριλάου Τρικούπη θα σπεύσουν να αμφισβητήσουν την ηγεμονία του ΣΥΡΙΖΑ στην Κεντροαριστερά. Παράλληλα θα εκμεταλλευθούν στο έπακρο τις δημοτικές εκλογές που ακολουθούν και τους ισχυρούς πολυετείς δεσμούς που έχει το κόμμα του Νίκου Ανδρουλάκη με την αυτοδιοίκηση. Προλαβαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ να ανασυνταχθεί μέχρι τον Οκτώβριο; Τα ερωτήματα ήδη μπαίνουν και οι απαντήσεις αναζητούνται.
Οι μετοχές
«Δελφίνοι υπάρχουν;». Oχι με την έννοια που έχουν εμφανιστεί σε άλλα κόμματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας έχει μια δεκαπενταετή πορεία στην ηγεσία που τον έφερε δύο συνεχόμενες φορές στο Μέγαρο Μαξίμου. Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να τον αμφισβητήσει. Τον πρώτο λόγο για το αν θα ανοίξει οποιαδήποτε κουβέντα διαδοχής τον έχει ο ίδιος. Τα πρόσωπα που ακούγονται πιο έντονα για την επόμενη ημέρα, η Eφη Αχτσιόγλου, ο Αλέξης Χαρίτσης και ο Νάσος Ηλιόπουλος, έχουν ένα κοινό. Και οι τρεις –πέρα από το ότι δεν μετείχαν ποτέ σε εσωκομματικές διαμάχες– έχουν περάσει από τη θέση του εκπροσώπου.
Η τομεάρχης Οικονομικών ήταν η φωνή της κυβέρνησης και του κόμματος λίγο πριν από τις εκλογές του 2019. Πρόσωπο χαμηλών τόνων, ταιριάζει απολύτως στο προφίλ ενός νέου ΣΥΡΙΖΑ. Με άριστες γνώσεις στα οικονομικά φαντάζει η ιδανική διάδοχος, και για τη Ν.Δ. η πλέον υπολογίσιμη αντίπαλος. Η πρωτιά της στο συνέδριο και πρόσφατα στη Δυτική Αττική τής έχει δώσει μια επιπλέον ώθηση, που δύσκολα δεν θα γείρει την πλάστιγγα υπέρ της, όταν και αν έρθει η «ώρα της κρίσης».
Αν η επίδοση του κόμματος πέσει κι άλλο, είναι δύσκολο να αποφευχθούν οι εσωκομματικές εξελίξεις.
Ο Αλέξης Χαρίτσης μετά την ήττα του 2019 ορίστηκε εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, όμως είχε ξεχωρίσει από τη θητεία του στο υπουργείο Οικονομίας. Η «Κ» είχε δημοσιεύσει για τα δύο στελέχη πως είχαν προταθεί στον Αλέξη Τσίπρα και για την Ευρωβουλή ως δύο περιπτώσεις που θα συνέβαλλαν σημαντικά στην αναβάθμιση του ψηφοδελτίου. Πλέον οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει.
Ο τρίτος πρώην εκπρόσωπος είναι ο Νάσος Ηλιόπουλος, που ανέλαβε τα καθήκοντά του στην Κουμουνδούρου τον Σεπτέμβριο του 2020. Με δομημένο πολιτικό λόγο, ξέρει να αποφεύγει τις «κακοτοπιές». Eχει στο βιογραφικό του μια πολύ επιτυχημένη υποψηφιότητα για τον Δήμο Αθηναίων απέναντι στον Κώστα Μπακογιάννη, θυμίζοντας πολύ την πορεία του Αλέξη Τσίπρα.
Η «μετάβαση»
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν επιφυλάσσει για τον εαυτό του ρόλο «δελφίνου» απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα. Κανείς όμως δεν μπορεί να παραβλέψει την εμπειρία του και το ότι χαίρει αναγνώρισης ακόμη και από κύκλους του εξωτερικού. Βρίσκεται από το βράδυ της βαριάς ήττας πολύ κοντά στον Αλέξη Τσίπρα και έχει σίγουρα έναν σημαντικό ρόλο να διατελέσει για την επόμενη ημέρα στον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πλέον ο μοναδικός συνδετικός κρίκος της αριστερής πτέρυγας με το κόμμα, καθώς οι «53+» δεν εκπροσωπούνται στο Εκτελεστικό Γραφείο και στην Εκλογική Επιτροπή. Θα μπορούσε να θεωρηθεί πως ο πρώην υπουργός Οικονομικών αποτελεί και μια αξιόπιστη «μεταβατική λύση» σε περίπτωση που η νέα κάλπη –παρά την αισιοδοξία που υπάρχει– επιφυλάσσει ακόμη ένα δύσκολο βράδυ για το κόμμα.
Ο «χορός» των πρώην εκπροσώπων δεν τελειώνει εδώ. Ακόμη δύο πρόσωπα αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη νέα πραγματικότητα που αντιμετωπίζει το κόμμα. Κυρίως στο κομμάτι της ανασύνταξης, της αποτροπής εντάσεων και της ολοκλήρωσης ενός δυσάρεστου εκλογικού κύκλου. Λόγο για την επόμενη ημέρα δεν μπορεί να μην έχει ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος (Νοέμβριος 2016 – Ιούλιος 2019), που ανήκει στη νέα γενιά των ηγετικών στελεχών. Διαθέτει πλέον μεγάλη εμπειρία, καθώς διετέλεσε γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ σε μια κρίσιμη περίοδο.
Η πιστή Ολγα
Ισως η πιο πιστή συνεργάτις του προέδρου να ήταν πάντα η Oλγα Γεροβασίλη, που πέρασε επίσης από το ίδιο πόστο στο Μαξίμου (Σεπτέμβριος 2015 – Νοέμβριος 2016) και ανέλαβε γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Ηταν η «τροχονόμος» πολλών «φάλτσων» που καταγράφηκαν στην Κ.Ο. Εκλέγεται στην Αρτα από το 2012, καταφέρνοντας να κρατήσει σε καλά επίπεδα την περιφέρειά της στην πρόσφατη, εφιαλτική, εκλογική αναμέτρηση. Ενδεικτική της εμπιστοσύνης που της έχει ο πρόεδρος είναι η τοποθέτησή της στην «καυτή καρέκλα» της Κατεχάκη αμέσως μετά τις φονικές πυρκαγιές στο Μάτι.
Το αουτσάιντερ
Την «παρέα», ως «αουτσάιντερ» για τον έβδομο όροφο της Κουμουνδούρου, κλείνει ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης. Το «γλυκό δεν έδεσε» ούτε για τις προσεχείς εκλογές. «Μπαρουτοκαπνισμένος» από το πρώτο επτάμηνο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ στη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου, αποτελεί για πολλούς συντρόφους του ένα «καλό χαρτί» που μπορεί να αξιοποιηθεί ανά πάσα στιγμή.