Η Ρωσία χρησιμοποιεί τα τρόφιμα ως όπλο, εις βάρος πολλών ανθρώπων παγκοσμίως. Ας είμαστε ξεκάθαροι: τα παιδιά πέφτουν για ύπνο πεινασμένα το βράδυ και οι γονείς αγωνιούν για να ταΐσουν τα παιδιά τους, και όλα αυτά εξαιτίας των απροκάλυπτων και σκόπιμων ενεργειών της Ρωσίας. Η αποχώρηση της Ρωσίας από την Πρωτοβουλία Σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα (BSGI – Black Sea Grain Initiative) και συγκεκριμένα η στόχευση των ουκρανικών σιτηρών που προορίζονται για παγκόσμιες αγορές είναι ανάλγητες πράξεις που θέτουν σε κίνδυνο ζωές.
Η Ουκρανία είναι μια από τις μεγαλύτερες πηγές σιτηρών στον κόσμο, με τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών να διακινούνται μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας. Η ρωσική κυβέρνηση, προκειμένου να τιμωρήσει την Ουκρανία, επιλέγει σκόπιμα να υπονομεύσει την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και τη σταθερότητα των τιμών σε περιοχές που εξαρτώνται από τις εξαγωγές σιτηρών.
Η BSGI διασφάλιζε τη ροή σιτηρών και τροφίμων από τα λιμάνια της Ουκρανίας. Επέτρεψε τη μεταφορά σχεδόν 33 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών, μέρος των οποίων διακινήθηκε από την ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα και συνέβαλε στη σταθεροποίηση και στη μείωση των τιμών των τροφίμων κατά σχεδόν 20 τοις εκατό, αφού οι τιμές εκτοξεύθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή.
Στις 17 Ιουλίου 2023, η Ρωσία αποσύρθηκε από την BSGI, με αποτέλεσμα οι τιμές των σιτηρών να αυξηθούν ραγδαία. Η Ρωσία όμως δεν σταμάτησε εκεί. Επιτέθηκε σε αποθήκες σιτηρών και λιμενικές υποδομές στην Ουκρανία. Απείλησε τα φορτηγά πλοία τρίτων χωρών που επιχειρούσαν να φορτώσουν σιτηρά από τα ουκρανικά λιμάνια και εκμεταλλεύτηκε τις υψηλές τιμές για δικές της εξαγωγές, ενώ κράτησε τα ουκρανικά σιτηρά εκτός αγοράς.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι η αποχώρηση της Ρωσίας από την BSGI θα οδηγήσει σε παγκόσμια αύξηση των τιμών των σιτηρών κατά 10%-15%, ωθώντας έτσι τα τρόφιμα εκτός προσβασιμότητας των ευάλωτων πληθυσμών.
Η Ρωσία προβαίνει σε αυτές τις ενέργειες, σε μια εποχή που η υφήλιος βιώνει ανησυχητικά αυξημένη κρίση στην επισιτιστική αλυσίδα. Οι συγκρούσεις, η αβεβαιότητα και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επιδεινώνουν την επισιτιστική ανασφάλεια για εκατομμύρια ανθρώπους.
Οι Ελληνες γνωρίζουν πολύ καλά τις καταστροφικές συνέπειες της επισιτιστικής ανασφάλειας αλλά και τη σωτήρια δύναμη της επισιτιστικής βοήθειας. Το Σχέδιο Μάρσαλ μεταμόρφωσε τη ζωή αμέτρητων οικογενειών, συμπεριλαμβανομένης της δικής μου. Ισως να μην ήμουν σήμερα εδώ χωρίς αυτό. Η μητέρα μου ακόμη μιλάει για τα κεφάλια τυριού που έφτασαν στο χωριό μας, τον Πλάτανο, τότε που οι άνθρωποι δεν είχαν τίποτα, ούτε καν τρεχούμενο νερό. Αυτή η πράξη αλληλεγγύης έδωσε στους γονείς μου την ευκαιρία να ξεκινήσουν μια ζωή που δεν είχαν φανταστεί ποτέ και να δώσουν στα παιδιά τους ένα καλύτερο μέλλον.
Η Ουκρανία προμήθευσε το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (WFP) με 725.000 τόνους σιταριού, στο πλαίσιο της BSGI. Η BSGI και η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα που βοήθησε στη μεταφορά σιτηρών και τροφίμων, επέτρεψαν στο WFP να μεταφέρει φορτίο τροφίμων με 29 πλοία στο Αφγανιστάν, το Τζιμπουτί, την Αιθιοπία, την Κένυα, τη Σομαλία, το Σουδάν και την Υεμένη. Η BSGI συγκράτησε τις παγκόσμιες τιμές σιτηρών από δραματικές αυξήσεις, ενώ παρείχε τρόφιμα σε όσους το είχαν πραγματικά ανάγκη.
Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει τις σκληρές πράξεις της. Πρέπει να επιτρέψει τη διακίνηση των ουκρανικών σιτηρών ζωτικής σημασίας, που τρέφουν εκατομμύρια ανθρώπους.
Παρά την παραπληροφόρηση της Ρωσίας, οι ΗΠΑ δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στις εξαγωγές ρωσικών γεωργικών προϊόντων. Αυτό οφείλεται στη δέσμευσή μας για παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων της Ρωσίας έχουν ανακάμψει στα προπολεμικά επίπεδα και θα μπορούσαν να είναι ακόμη υψηλότερες αν δεν υπήρχαν οι αυτοεπιβαλλόμενοι εξαγωγικοί περιορισμοί της.
Η προσφορά του Πούτιν για δωρεά σιτηρών σε αφρικανικές χώρες, αν πραγματοποιηθεί, δεν θα μπορέσει να αντισταθμίσει τα εκατομμύρια τόνους ουκρανικών σιτηρών που θα μπορούσαν να εξάγονται κάθε μήνα μέσω της BSGI.
Οι Αφρικανοί ηγέτες δήλωσαν ότι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η παγκόσμια αγορά. Οι εξαγωγές μέσω της BSGI συμβάλλουν στη μείωση των παγκόσμιων τιμών, γεγονός που βοηθάει όλες τις χώρες.
Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόζα, εξήγησε: «Θα θέλαμε να υλοποιηθεί η Πρωτοβουλία Σιτηρών για τη Μαύρη Θάλασσα και να τηρηθεί».
Η Αφρικανική Ενωση, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών και ο Πάπας Φραγκίσκος έχουν καλέσει τη Ρωσία να επαναφέρει την BSGI.
Συγχαίρω την Ελλάδα για την ηγεσία της στη φιλοξενία του προέδρου Ζελένσκι και στη σύγκληση περιφερειακών και Ευρωπαίων ηγετών στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα. Αυτές οι συζητήσεις είναι ένα σημαντικό βήμα για τη συμμετοχή σε κρίσιμα ζητήματα και για την περαιτέρω υποστήριξη της Ουκρανίας από τη διεθνή κοινότητα.
Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει τις σκληρές πράξεις της. Πρέπει να επιτρέψει τη διακίνηση των ουκρανικών σιτηρών ζωτικής σημασίας, που τρέφουν εκατομμύρια ανθρώπους. Πρέπει να σταματήσει να στοχεύει και να επιτίθεται σε αποθήκες σιτηρών και σε λιμάνια. Πρέπει να σταματήσει να απειλεί εμπορικά πλοία μη εμπόλεμων χωρών. Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιεί τα τρόφιμα ως όπλο.
Ο κ. Γιώργος Τσούνης είναι πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα.