Τις δυνατότητες ενεργειακής σύνδεσης του Ισραήλ, αλλά σε βάθος χρόνου και της Σαουδικής Αραβίας, με την Κύπρο, την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την Ε.Ε., συζήτησαν χθες στη Λευκωσία οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Ισραήλ Κυριάκος Μητσοτάκης και Μπέντζαμιν Νετανιάχου και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης. Αν και το έργο που είναι πιο ώριμο –παρά τις τεράστιες δυσκολίες υλοποίησής του– είναι ο EuroAsia Interconnector (δηλαδή η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας), οι τρεις συζήτησαν –κυρίως με την ενθάρρυνση από πλευράς του κ. Νετανιάχου– το ενδεχόμενο αυτή η συνεργασία να συνδεθεί με τις Συμφωνίες του Αβραάμ (υφιστάμενες, αλλά και υπό διαπραγμάτευση), συγκεκριμένα στον τομέα της ενέργειας. Ο κ. Νετανιάχου δήλωσε συγκεκριμένα: «Yπάρχει κάτι άλλο που θα μπορούσε να αναπτυχθεί και το συζητάμε εκτενώς. Υπάρχει πλέον η πιθανότητα να έχουμε την επέκταση των Συμφωνιών του Αβραάμ σε ομαλοποίηση με τη Σαουδική Αραβία. Και οι τρεις χώρες θεωρούν ότι είναι μια μεγάλη πιθανότητα, αλλά βλέπουν επίσης ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύνδεση μεταξύ της Ινδίας, της Αραβικής Χερσονήσου, του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ευρώπης».
Η συζήτηση αυτή αφορά αποκλειστικά την ηλεκτρική διασύνδεση και όχι το φυσικό αέριο. Η παραγωγή πλεονάζουσας ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) σε αραβικές χώρες είναι δεδομένη, γι’ αυτό άλλωστε και τα καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκονται στο επίκεντρο ενδιαφέροντος της Ε.Ε. Παρά το γεγονός ότι θεωρητικά στην ατζέντα είναι πάντα και ο East Med, το συγκεκριμένο πρότζεκτ είναι σε βαθιά «κατάψυξη». Στον τομέα του φυσικού αερίου οι συζητήσεις αφορούν, κυρίως, τη δυνατότητα επέκτασης υποδομών και εγκαταστάσεων LNG. Ενώ από την ισραηλινή πλευρά σημειώνεται η ανάγκη να μην αποκλειστεί κανένας από το μελλοντικό ενεργειακό παιχνίδι.
Στόχος, μεσοπρόθεσμα, η ηλεκτρική διασύνδεση του Ισραήλ, αλλά σε βάθος χρόνου και της Σαουδικής Αραβίας, με την Κύπρο, την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την Ε.Ε.
Προφανώς, στο τραπέζι των συζητήσεων τέθηκε και το ζήτημα μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ε.Ε. Επί τούτου ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι «η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν παράγει φυσικό αέριο, αλλά αποτελεί φυσικό σημείο εισόδου του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά, με σημαντικές επενδύσεις που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στη χώρα μας. Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να δούμε πώς το ισραηλινό και το κυπριακό φυσικό αέριο μπορούν να εξαχθούν στην Ε.Ε. Λύσεις οι οποίες απολαμβάνουν τη στήριξη των δύο κυβερνήσεων, αλλά έχουν επίσης δοκιμαστεί στις απαιτήσεις της αγοράς, θα έχουν σίγουρα την υποστήριξή μας». Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στην ηλεκτρική διασύνδεση, λέγοντας ότι η κυβέρνησή του αποτέλεσε «σθεναρό υποστηρικτή». «Πρόκειται για ένα έργο μεγάλου ενδιαφέροντος, καθώς επιδιώκουμε να επεκταθούμε περισσότερο στις ΑΠΕ και χρειαζόμαστε μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης.
Στην τριμερή της Λευκωσίας έγινε σαφής η βούληση όλων να διευρυνθεί αυτό το σχήμα συνεργασίας. Πέρα από τις αναφορές στο σχήμα 3+1 με τη συμμετοχή των ΗΠΑ και τη νύξη του κ. Νετανιάχου για διεύρυνση της ενεργειακής συνεργασίας με αραβικές χώρες, ο κ. Μητσοτάκης έθεσε το ζήτημα πρόσκλησης και στον πρωθυπουργό της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι.
Ο κ. Μητσοτάκης έθεσε και το ζήτημα της συνεργασίας στον τομέα της πολιτικής προστασίας, έχοντας βεβαίως κατά νου τις καταστροφικές πυρκαγιές. Επί τούτου, πέρα από την προσπάθεια το Ισραήλ να ενταχθεί πιο στενά στις δράσεις πολιτικής προστασίας της Ε.Ε., ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για την ανάγκη αξιοποίησης των τεχνολογικών δυνατοτήτων που παρέχονται για την πρόληψη καταστροφικών φαινομένων. «Συνομιλούμε ήδη με το Ισραήλ για λύσεις που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και θα μας προσφέρουν δυνατότητες έγκαιρου εντοπισμού. Αν χρειάζεστε μια χώρα που αντιμετωπίζει πολλές πυρκαγιές ώστε να εκπαιδεύσετε τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης σας να τις εντοπίζουν, η Ελλάδα θα ήταν, δυστυχώς, μια από τις πρώτες επιλογές», είπε ενδεικτικά ο πρωθυπουργός. Οι τομείς της ασφάλειας και της άμυνας συζητήθηκαν περαιτέρω κατά τη διμερή συνάντηση που είχαν ο κ. Μητσοτάκης με τον Ισραηλινό ομόλογό του.
Συνομιλίες Τουρκίας – Ισραήλ για το αέριο
BLOOMBERG
Συνομιλίες με επίκεντρο μια πιθανή ενεργειακή συνεργασία πραγματοποίησαν Τούρκοι και Ισραηλινοί αξιωματούχοι, καθώς οι δύο χώρες επιδιώκουν να διευρύνουν τους οικονομικούς δεσμούς τους έπειτα από χρόνια εντάσεων στις διμερείς σχέσεις. Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ισραηλινό ομόλογό του, Ισραελ Κατς, μετά το πέρας της οποίας ανακοίνωσε ότι «θα επισκεφθεί το Ισραήλ το συντομότερο δυνατό». «Συζητήσαμε τις δυνατότητες ανανέωσης της ενεργειακής μας συνεργασίας. Διανύουμε μια υποσχόμενη περίοδο όσον αφορά την περιφερειακή συνεργασία και ο πρωθυπουργός Νετανιάχου σχεδιάζει μια επίσκεψη στην Τουρκία για να συναντηθεί με τον πρόεδρο Ερντογάν», σχολίασε από την πλευρά του ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X. Οι δύο χώρες επιδιώκουν να διερευνήσουν ευκαιρίες εξαγωγής φυσικού αερίου για την Ευρώπη μέσω Τουρκίας από ένα μεσογειακό κοίτασμα ανοιχτά της Λωρίδας της Γάζας. «Το πιο υγιές έργο εδώ είναι ότι το φυσικό αέριο φτάνει στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας», είπε ο Ταγίπ Ερντογάν τον Ιούλιο για το αέριο του Ισραήλ. Η Αγκυρα επικρίνει εδώ και καιρό τις πολιτικές του Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων, ενώ το Ισραήλ έχει κατηγορήσει την Τουρκία ότι υποστηρίζει τους μαχητές της Χαμάς. Οι σχέσεις επιδεινώθηκαν μετά την ισραηλινή επιδρομή το 2010 σε τουρκικό στολίσκο που κατευθυνόταν προς τη Γάζα.