Τα βίαια επεισόδια των περασμένων ημερών στην κοινότητα Χλώρακα της Πάφου και στην πόλη της Λεμεσού ανέδειξαν με τον πιο εμφατικό τρόπο το μεταναστευτικό – προσφυγικό ζήτημα, το οποίο ταλανίζει την κυπριακή κοινωνία και συνακολούθως και την πολιτική σκηνή του τόπου.
Η αρχή έγινε με τα επεισόδια που έλαβαν χώρα στη Χλώρακα της Πάφου, όταν ακροδεξιά στοιχεία επιτέθηκαν σε Σύρους και Αφρικανούς μετανάστες και πρόσφυγες, που διέμεναν σε συγκρότημα κατοικιών, ύστερα από διαμαρτυρία τους για την αποκοπή της ηλεκτροδότησης και της υδροδότησης του συγκροτήματος. Για το συγκρότημα είχε εκδοθεί από την έπαρχο Πάφου διάταγμα εκκένωσης από το 2021, το οποίο όμως δεν εκτελείτο, με αποτέλεσμα να διαμένουν περίπου 500 πρόσφυγες και μετανάστες, προερχόμενοι από τη Συρία (πρόσφυγες με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας) και αφρικανικές χώρες. Τα βίαια επεισόδια ξεκίνησαν όταν τελείωσε πορεία των κατοίκων της κοινότητας εναντίον της «γκετοποίησης» της περιοχής. Τότε ακροδεξιοί επιδόθηκαν σε ένα ιδιότυπο πογκρόμ στους δρόμους της κοινότητας, καταστρέφοντας περιουσίες Σύρων κατοίκων.
Η τεταμένη κατάσταση στην περιοχή μεταφέρθηκε λίγες ημέρες αργότερα στη Λεμεσό, όταν ομάδα ακροδεξιών προχώρησε σε πορεία στο κέντρο της πόλης, με τις αστυνομικές δυνάμεις να μην είναι σε θέση να αποσοβήσουν τα χειρότερα. Αποτέλεσμα, κουκουλοφόροι να επιδίδονται για δεύτερη φορά σε καταστροφές καταστημάτων που ανήκουν σε αλλοδαπούς, αλλά και να επιτίθενται σε ανυποψίαστα πρόσωπα αλλοδαπής καταγωγής. Σε μια μάλιστα περίπτωση οι κουκουλοφόροι επιτέθηκαν και τραυμάτισαν τουρίστα από το Κουβέιτ, ο οποίος χρειάστηκε να λάβει τις πρώτες βοήθειες πριν αναχωρήσει για την πατρίδα του.
Μιλώντας για τα επεισόδια σε συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών της Βουλής των Αντιπροσώπων την περασμένη Τρίτη, ο αρχηγός της Αστυνομίας Κύπρου, Στέλιος Παπαθεοδώρου, παραδέχθηκε την ολιγωρία των Αρχών.
Διασπορά ψευδών ειδήσεων, δημόσιες δηλώσεις πολιτικών προσώπων και διαχρονικές κυβερνητικές αδυναμίες έριχναν λάδι στη φωτιά.
Συλλαλητήρια
Μετά τις έντονες αντιδράσεις που προκάλεσαν οι δύο αυτές καταδρομικές επιθέσεις εναντίον αλλοδαπών, το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου διοργανώθηκε στη Λεμεσό από διάφορες συλλογικότητες ειρηνική διαμαρτυρία υπέρ των μεταναστών και τη Δευτέρα το ΑΚΕΛ διοργάνωσε επίσης στη Λεμεσό αντιφασιστική διαμαρτυρία. Φυσικά, τα επεισόδια καταδικάστηκαν από την κυβέρνηση και από τα πολιτικά κόμματα. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης έχει ήδη στα χέρια του την αναφορά της Αστυνομίας σχετικά με τα επεισόδια στη Χλώρακα και τη Λεμεσό, καθώς και σχετική έκθεση της υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Αννας Κουκκίδη-Προκοπίου, προκειμένου να σχηματίσει ιδία εικόνα για όσα συνέβησαν.
Η ατμόσφαιρα στη Χλώρακα, όπως μετέφεραν κάτοικοι στην «Κ», έμοιαζε με καζάνι έτοιμο να εκραγεί ανά πάσα στιγμή, μια και έγιναν ελάχιστα από πλευράς πολιτείας ώστε να εκτονωθεί η κατάσταση, που δημιουργείτο σταδιακά.
Την πίεση που δεχόταν η κοινότητα ενίσχυε και η κανονικοποίηση της ξενοφοβίας, με διασπορά ψευδών ειδήσεων (όπως φωτογραφία Σύρου ο οποίος συμμετείχε σε δυνάμεις του ISIS και σήμερα βρίσκεται στην Κύπρο, εκπροσωπώντας Σύρους μετανάστες), οι δημόσιες δηλώσεις πολιτικών προσώπων και οι κυβερνητικές αδυναμίες διαχρονικά, που έριχναν λάδι στη φωτιά, με αποτέλεσμα να ενεργοποιούνται κοινωνικοί αυτοματισμοί.
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εγγενείς δυσκολίες στην αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών εξαιτίας της ύπαρξης της νεκρής ζώνης και θα μπορούσε σε ευρωπαϊκό επίπεδο να είχε ζητήσει αναθεώρηση της Συνθήκης του Δουβλίνου, τονίζοντας τις συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες. Αντί όμως μιας τέτοιας συζήτησης, στην πολιτική σκηνή επικρατούσαν και ακόμη ακούγονται φωνές που μιλάνε για «σχεδιασμένες πολιτικές από την Αγκυρα για δημογραφική αλλοίωση των ελεύθερων περιοχών» ή για έναν «τρίτο και χειρότερο Αττίλα», ρίχνοντας έτσι το βάρος στους πρόσφυγες και όχι στην αδυναμία του κράτους να διαχειριστεί την κατάσταση, ενισχύοντας την υπηρεσία Ασύλου, η οποία δεν μπορούσε να εκπληρώσει τα καθήκοντά της.
Περί γκέτο και… ISIS
Παρόμοιες δηλώσεις είχε κάνει και ο Μάριος Πελεκάνος, τέως κυβερνητικός εκπρόσωπος επί διακυβέρνησης Αναστασιάδη και νυν αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, όταν τον Νοέμβριο του 2021 δήλωνε πως αυτό που αποδεικνύει την κρισιμότητα του προβλήματος είναι τα στοιχεία που αφορούν τους μαθητές με μεταναστευτική προέλευση ή μιλώντας για γκέτο που προκαλούν ανασφάλεια, κλειστά κέντρα και απελάσεις. Στο πλαίσιο της μετάθεσης του ζητήματος από την πραγματική του βάση θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι και η τοποθέτηση συρματοπλέγματος κατά μήκος της νεκρής ζώνης επί υπουργίας Εσωτερικών Νίκου Νουρή, αλλά και οι δηλώσεις του για ύπαρξη μελών του ISIS στο κέντρο κράτησης μεταναστών στη Μενόγεια.
Μειώνονται οι αφίξεις
Σύμφωνα με πρόσφατα κυβερνητικά στοιχεία, οι συσσωρευμένες αιτήσεις ασύλου, μέχρι τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου, ανέρχονται συνολικά σε 28.502, ο χρόνος εξέτασης των οποίων έχει περιοριστεί στους δύο με τρεις μήνες, από τους εννέα που χρειάζονταν προηγουμένως. Η επίσπευση της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου είναι ένας από τους τέσσερις βασικούς άξονες της πολιτικής του υπουργείου Εσωτερικών για το μεταναστευτικό. Σχετικά δε με τις ροές, τα στοιχεία δείχνουν πως οι αφίξεις – εισροές των μεταναστών μειώνονται, με τους επαναπατρισμούς να αυξάνονται. Σημειώνεται πως η μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη εστιάζει σε πέντε βασικούς πυλώνες: 1) Διαχείριση των αιτήσεων ασύλου. 2) Ενίσχυση και αύξηση των επιστροφών των υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους. 3) Ενίσχυση των υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας. 4) Μέτρα αποτροπής των ροών. 5) Ιδρυση υφυπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.