Εχει χάσει ο ΣΥΡΙΖΑ 5,5 ποσοστιαίες μονάδες από τις εκλογές του Ιουνίου μέχρι τώρα ή αυτά είναι συμπεράσματα από «μπακαλίστικες μεθόδους»; Πόσο κάνει 5+3; Θα μας δώσει αποτέλεσμα 8 ή 6; Πόσο θα χάσει κάποιος σε απόλυτους αριθμούς αν του αφαιρέσουμε το 45%; Η ψυχρή αλήθεια των αριθμών αποτελεί κατά κανόνα μια σταθερά που δεν χωράει ερμηνείες, αμφισβητήσεις ή εναλλακτικά αποτελέσματα. Μέχρι να συναντηθεί με την πολιτική. Εκεί όλα είναι ανοιχτά. Ιδιαίτερα αν οι υπολογισμοί αφορούν τον χώρο της ελληνικής Κεντροαριστεράς, που εξελίσσεται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο.
Ο πρώτος γύρος των αυτοδιοικητικών εκλογών επιβεβαίωσε προς το χειρότερο μια κεντρική διαπίστωση των διπλών εθνικών εκλογών: ότι η Ν.Δ. κυριαρχεί στο πολιτικό σκηνικό και απέναντι υπάρχει αδυναμία συγκρότησης ενός πόλου που θα μπορούσε με αξιώσεις να σταθεί ως ισχυρή αντιπολίτευση. Αν στον ΣΥΡΙΖΑ υπήρχαν προσδοκίες ότι η ανάδειξη του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία θα μπορούσε να αναστήσει το κόμμα και να το επαναφέρει τουλάχιστον σε τροχιά ανόδου, οι προσδοκίες αυτές διαψεύστηκαν παταγωδώς: όχι μόνο δεν φάνηκε να κινητοποιεί τους ψηφοφόρους η νέα ηγεσία, αλλά το κόμμα δείχνει να χάνει σημαντικό μέρος της δύναμής του. Ο Χριστόφορος Βερναρδάκης υπολόγισε, με βάση το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται πλέον περίπου στο 12%. Στέλεχος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναφέρει ότι σε σχέση με τις εθνικές εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε την περασμένη Κυριακή σχεδόν 400.000 ψήφους. Υπολογίζεται ότι περίπου 80.000 μετακινήθηκαν προς άλλα κόμματα –κυρίως προς το ΚΚΕ– και η μεγάλη πλειοψηφία επέλεξε να μην πάει καν στην κάλπη.
«Νίκησε», αλλά… πόσο;
Η υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ σε συνδυασμό με τα κέρδη του ΠΑΣΟΚ, τουλάχιστον σε επίπεδο εντυπώσεων από την επιτυχία του Χάρη Δούκα, να είναι στον δεύτερο γύρο στην Αθήνα, στον δεύτερο γύρο για τον Δήμο Θεσσαλονίκης και στη διεκδίκηση της Περιφέρειας Θεσσαλίας από τον Δημήτρη Κουρέτα, επέτρεψαν στον Νίκο Ανδρουλάκη να πανηγυρίσει λέγοντας ότι το κόμμα του είναι ξεκάθαρα η δεύτερη δύναμη στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Με τι ποσοστό όμως; Γιατί μπορεί σε επίπεδο εντυπώσεων στη Χαριλάου Τρικούπη να χαίρονται, στην ουσία, όμως, η ανάλυση των αριθμών δείχνει ότι το κόμμα δεν καταφέρνει να ξεκολλήσει από τα ποσοστά κοντά στο 12%. «Οποιος βάζει τα νούμερα κάτω βλέπει ότι ο Μητσοτάκης κερδίζει, το ΚΚΕ κερδίζει, ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει και το ΠΑΣΟΚ χάνει λιγότερο», λέει στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.
Πάνω σε αυτά τα δεδομένα άνοιξε από την πλευρά της Κουμουνδούρου ξανά η συζήτηση για την προοπτική συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ. Ως μια τέτοια έμμεση αναφορά ερμηνεύθηκε η δήλωση του Στέφανου Κασσελάκη σε μια «νέα προοδευτική παράταξη». Ο Χρήστος Σπίρτζης άφησε στην άκρη τους γρίφους και μίλησε ευθέως για την ανάγκη συνεργασίας ανάμεσα στα δύο κόμματα, για να προκαλέσει αντιδράσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Του ΣΥΡΙΖΑ που, όπως αναφέρει στέλεχος της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, είναι πλέον «δύο σε συσκευασία ενός. Δύο διαφορετικοί κόσμοι ιδεολογικά και αισθητικά». Οπότε, ποιος ΣΥΡΙΖΑ θέλει να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ; «Δεν μιλάμε για συνεργασία. Συνεργασία, υπό όρους και με συγκεκριμένο πλαίσιο, όλοι θα θέλαμε. Αυτό που λέει ο Κασσελάκης, αυτό που λέει ο Σπίρτζης είναι να γίνει συγχώνευση των δύο κομμάτων σε ένα», προσθέτει.
Ο παλιός ΣΥΡΙΖΑ βλέπει πίσω από τέτοιες κινήσεις τη νοοτροπία ενός στελεχικού δυναμικού που γαλουχήθηκε στην «πάση θυσία κυβερνησιμότητα», στην ιδέα ότι το κόμμα «μπορεί να υπάρξει μόνο ως κυβέρνηση» χωρίς να βάζει προϋποθέσεις σε αυτό. Και αυτό το στελεχικό δυναμικό από χρόνια είχε θέσει την ατζέντα προσέγγισης και ενσωμάτωσης του ΠΑΣΟΚ –όταν η συζήτηση γινόταν με όρους κυριαρχίας του ΣΥΡΙΖΑ– ως έναν παράγοντα που θα ενίσχυε τις προοπτικές παραμονής στην εξουσία. «Τώρα, με τα πραγματικά ποσοστά που συγκεντρώνει ο ΣΥΡΙΖΑ, η κυβερνησιμότητα τελείωσε, οπότε αυτό το σχέδιο συγχώνευσης, που κάποιοι προσπαθούσαν να περάσουν παρασκηνιακά, βγαίνει στο προσκήνιο και τίθεται ανοιχτά, γιατί αρχίζει και επικρατεί πανικός», σημειώνει έτερο κομματικό στέλεχος. Οσο κι αν ο ναύαρχος Αποστολάκης έσπευσε να απαξιώσει τους υπολογισμούς για απώλεια 5,5% της δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ ως «μπακαλίστικες μεθόδους», στην Κουμουνδούρου γνωρίζουν ότι οι απώλειες υπάρχουν. Οπως γνωρίζουν ότι στα μεσαία και τα χαμηλότερα στελέχη και στην κομματική βάση ο αναβρασμός έχει ήδη οδηγήσει σε αποχωρήσεις.
Αν κάτι «διαβάζουν» πάντως σωστά στον ΣΥΡΙΖΑ είναι η απροθυμία του ΠΑΣΟΚ να μπει σε αυτή τη φάση σε συζήτηση για ενοποίηση δυνάμεων. «Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει κανένα λόγο να το κάνει. Θα μείνουν με την πρόταση στο χέρι όσοι επιμένουν», αναφέρεται σχετικά. Οι πιο ψύχραιμοι παρατηρητές θεωρούν ότι η Χαριλάου Τρικούπη δεν προτίθεται να ανοίξει μια τέτοια συζήτηση τώρα και ότι, αντίθετα, θα περιμένει ακόμη μεγαλύτερη αποδυνάμωση του ΣΥΡΙΖΑ προσδοκώντας οφέλη από αυτήν.
Ο Χρ. Βερναρδάκης υπολόγισε, με βάση το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται πλέον περίπου στο 12%.
Περιμένοντας τον Ιούνιο
Στη Χαριλάου Τρικούπη το αποτέλεσμα του σημερινού, δεύτερου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών θα κρίνει πολλά σε επίπεδο εντυπώσεων. Μόνο, όμως, σε επίπεδο εντυπώσεων, καθώς σε επίπεδο ουσίας οι αριθμοί της πρώτης Κυριακής χτύπησαν καμπανάκια στους πιο ψύχραιμους παρατηρητές που θεωρούν ανησυχητική την εικόνα στασιμότητας που καταγράφει το κόμμα, την αδυναμία να κερδίσει από τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από τις κυβερνητικές αστοχίες, που δεν ήταν λίγες το πρώτο τρίμηνο της νέας κυβέρνησης. Ακριβώς, ωστόσο, επειδή ο χρόνος που μεσολάβησε από τις εθνικές εκλογές είναι βραχύς, οι αντιρρήσεις, οι ενστάσεις και οι προβληματισμοί διατηρούνται σε χαμηλούς τόνους.
Ο ορίζοντας είναι οι ευρωεκλογές του Ιουνίου, που τίθενται ως ένα άτυπο ορόσημο στο ΠΑΣΟΚ. «Εάν τα ποσοστά μείνουν ως έχουν, τότε θα τεθούν ερωτήματα και διλήμματα από τους ίδιους τους πολίτες. Θα παγιωθεί μια κατάσταση ότι δύο κόμματα θα συναγωνίζονται μεταξύ τους, καθηλωμένα οριακά πάνω από το 10%, και ένα κόμμα θα κυβερνά με την ασφάλεια που του δίνει μια διαφορά 20-25 μονάδων από το επόμενο;», είναι το ερώτημα που θέτει στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.
Και για πόσο καιρό μπορεί ένα κόμμα που δεν δείχνει σημάδια ενίσχυσης να συγκρατεί τα στελέχη του; Ηδη παρατηρήθηκε ότι υπήρξε με αφορμή τις αυτοδιοικητικές εκλογές ένα κύμα μικρομεσαίων στελεχών που μετακινήθηκε προς συνδυασμούς που, είτε ανοιχτά είτε ανεπίσημα, στήριξε η Ν.Δ. «Αξιοποιούν την αυτοδιοίκηση για να μετακινηθούν προς την πλευρά της Ν.Δ. Είναι εύλογο να επιδιώκουν να ενταχθούν σε ένα κόμμα που έχει μπροστά του προοπτική διακυβέρνησης, όταν εσύ δεν τους προσφέρεις αυτή την προοπτική», σχολιάζει το ίδιο στέλεχος.
Την επιβεβαίωση της κυριαρχίας της Ν.Δ. αναγνωρίζει και έτερο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, που θεωρεί θετικό, όμως, ότι μετά και τις αυτοδιοικητικές εκλογές το ΠΑΣΟΚ κατοχυρώνει τη θέση του ως υπαρκτή και υπολογίσιμη πολιτική δύναμη.
Η συζήτηση που μπαίνει από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ για συνεργασία, όμως, δεν βρίσκει ευήκοα ώτα ευρύτερα στη Χαριλάου Τρικούπη. Είναι σαφές ότι σε επίπεδο ηγεσίας προσβλέπουν σε περαιτέρω αποδυνάμωση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που θα φέρει μια αντιστροφή του 2012. Τότε που το ΠΑΣΟΚ κατέρρευσε και από την κατάρρευση ευνοήθηκε πρωτίστως ο ΣΥΡΙΖΑ.
Αλλά και σε επίπεδο στελεχών δεν φαίνεται να υπάρχει ανταπόκριση σε ένα σενάριο συνεργασίας. «Να συνεργαστούμε με ποιον ΣΥΡΙΖΑ; Ποιος θα είναι ο συνομιλητής μας, όταν υπάρχει μεταξύ τους τόσο μεγάλη αντιπαράθεση;
Επίσης, η συνεργασία δεν είναι μια κουβέντα που τη λέμε και προχωράει μηχανικά. Αν δεν έχει γίνει προεργασία ώστε να προκύψει από κάτω προς τα πάνω μια κοινή πορεία, το αποτέλεσμα μιας συνεργασίας θα ήταν σίγουρα σημαντικά μικρότερο από το άθροισμα των επιμέρους ποσοστών των δύο.
Θα βρεθούμε σε μια κατάσταση όπου 5+3 δεν θα ισούται με 8, αλλά με 6. Σίγουρα θα έφευγαν αμέσως κάποιοι δικοί μας, σίγουρα θα έφευγαν και από εκεί κάποιοι, μπορεί να αποχωρούσε το 45% που βρέθηκε απέναντι στον Κασσελάκη στις εσωκομματικές, τι θα μείνει;», διερωτάται στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.
Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη
Πάντως και στη Χαριλάου Τρικούπη δείχνει να επικρατεί ένα κλίμα παρατεταμένης εκεχειρίας. Δεν είναι όλοι ευχαριστημένοι με τις επιλογές και τις αποφάσεις της ηγεσίας. Για παράδειγμα, στον Δήμο Θεσσαλονίκης οι πιο μετριοπαθείς αναγνωρίζουν ότι θα έπρεπε να έχει γίνει μια πιο σωστή εκτίμηση της κατάστασης και της δυναμικής που είχε αναπτύξει η υποψηφιότητα Αγγελούδη. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που αποδίδουν στον Νίκο Ανδρουλάκη αδυναμία να ξεπεράσει προσωπικές αντιπαραθέσεις και να βάλει στην άκρη αντιπαλότητες και πικρίες του παρελθόντος, ώστε να ανοίξει ο δρόμος με καλύτερες προοπτικές. Αυτοί θυμούνται ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και ο Στέλιος Αγγελούδης βρέθηκαν σε αντίπαλα στρατόπεδα στο συνέδριο του κόμματος το 2013 και πιστεύουν ότι εξαιτίας εκείνης της κόντρας δεν δόθηκε τώρα το χρίσμα στον υποψήφιο για τον Δήμο Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα το κόμμα να χάσει την ευκαιρία να μπορεί να πει ευθέως ότι διεκδικεί σήμερα τον δήμο.