Εντός του 2024 αναμένεται να εφαρμοστούν οι αλλαγές στον τρόπο εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας με την υιοθέτηση του λεγόμενου «φινλανδικού» μοντέλου. Ο Νίκος Δένδιας βρίσκεται στο Ελσίνκι προκειμένου να ενημερωθεί λεπτομερώς από τον Φινλανδό ομόλογό του, Αντι Καϊκόνεν. To πρόγραμμα των δύο υπουργών περιλαμβάνει επίσκεψη σε κέντρο νεοσυλλέκτων αλλά και μονάδες εφεδρείας του φινλανδικού στρατού, ώστε η ελληνική πλευρά να αποκτήσει λεπτομερή εικόνα για τα χαρακτηριστικά φινλανδικού συστήματος θητείας.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το σχέδιο νόμου που αφορά στη μεταρρύθμιση της στρατιωτικής θητείας σχεδιάζεται να κατατεθεί αμέσως μετά τα νομοσχέδια για την «Καινοτομία» και το «Οικιστικό» και να εφαρμοστεί σταδιακά. Αυτό σημαίνει πως αν οι διαδικασίες κινηθούν εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος, οι ΕΣΣΟ του δεύτερου εξαμήνου του έτους είναι πιθανό να υπηρετήσουν με τη νέα μορφή θητείας που μελετά το υπουργείο Εθνικής Aμυνας.
Γιατί η Φινλανδία;
Αν και η Φινλανδία εντάχθηκε στη νατοϊκή συμμαχία μόλις τον Απρίλιο του 2023, σε στρατιωτικό επίπεδο έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες αλλά και αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με την Ελλάδα. Αρχικά, εξαιτίας της ρωσικής απειλής στα ανατολικά της σύνορα είναι υποχρεωμένη να διατηρεί σε ετοιμότητα μεγάλο μέρος της στρατιωτικής της δύναμης. Απειλή στα ανατολικά της σύνορα αντιμετωπίζει και η Ελλάδα, γεγονός που αυξάνει την ανάγκη για καλά εκπαιδευμένα στελέχη στην ενδοχώρα και τα νησιά, τόσο σε επίπεδο μόνιμου προσωπικού όσο και σε επίπεδο εφεδρείας.
Ακόμη, παρά τις ποιοτικές και ποσοτικές τους διαφορές, οι δύο στρατοί έχουν παρόμοια διάρθρωση καθώς αποτελούνται από μόνιμο προσωπικό, κληρωτούς, εφέδρους και συνοριοφύλακες. Αρμόδιες πηγές του υπουργείου Εθνικής Aμυνας διευκρινίζουν πάντως ότι θα γίνει προσαρμογή και όχι πλήρης υιοθέτηση του φινλανδικού μοντέλου, οι αλλαγές θα εφαρμοστούν κλιμακωτά και θα υπάγονται σε τροποποιήσεις όπου και όταν κρίνεται αναγκαίο.
Τι αλλάζει
Η στρατιωτική θητεία πρόκειται να «δανειστεί» ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του φινλανδικού συστήματος ώστε οι οπλίτες να αποκτούν εξειδίκευση και δεξιότητες, υπηρετώντας το δόγμα «θητεία – ευκαιρία». Αρμόδιες πηγές, ωστόσο, ξεκαθαρίζουν ότι δεν θα γίνουν αλλαγές στη διάρκεια της θητείας, η οποία θα παραμείνει δώδεκα μήνες για τους κληρωτούς που υπηρετούν στον Στρατό Ξηράς, το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία και εννιά μήνες για τους εκείνους που στελεχώνουν μονάδες ή φυλάκια με ειδικά επιχειρησιακά χαρακτηριστικά.
Οι αλλαγές που φέρνει το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, στηρίζονται στο τρίπτυχο: τεχνικές δεξιότητες, επαγγελματική κατάρτιση και τακτική εκπαίδευση. Στόχος της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας είναι οι κληρωτοί να μην αντιμετωπίζουν τη στρατιωτική θητεία ως αγγαρεία αλλά ως μία παραγωγική περίοδο της ζωής τους κατά την οποία αποκτούν δεξιότητες που είναι πιθανό να αξιοποιήσουν στην επαγγελματική τους ζωή.
Με την προσαρμογή του φινλανδικού μοντέλου στην ελληνική στρατιωτική πραγματικότητα, η ηγεσία φιλοδοξεί να ενισχύσει και την αποτελεσματικότητα της εφεδρείας, στην οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και η στελέχωση του φινλανδικού στρατού. Οι κληρωτοί θα «ενσωματώνονται» στη μονάδα που υπηρετούν και θα ειδικεύονται στη χρήση συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων.
Μια σημαντική αλλαγή που φέρνει το νέο μοντέλο είναι ότι οι οπλίτες θητείας, αφού αποστρατευτούν, ως έφεδροι πλέον, θα καλούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα για επανεκπαίδευση ώστε να διατηρούν τις δεξιότητές τους, ακολουθώντας παράλληλα και την εξέλιξη της τεχνολογίας. Εφόσον απαιτηθεί η στελέχωση της μονάδας τους, οι έφεδροι δεν θα περιορίζονται στη φύλαξη υποδομών και σε διοικητικά καθήκοντα αλλά θα μπορούν να στελεχώσουν κρίσιμα πόστα αφού θα διατηρούν επαφή με το δόγμα και τα συστήματα της μονάδας τους για όσο χρονικό διάστημα είναι υπόχρεοι.
Ταυτόχρονα, η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Αμυνας επιδιώκει την αύξηση της πληρότητας στις στρατιωτικές μονάδες, η οποία σε πολλές περιπτώσεις δεν ξεπερνά το 25% – 30%. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζεται να γίνει «συμμάζεμα» στα στρατόπεδα που βρίσκονται διασκορπισμένα στην επικράτεια, ιδίως σε περιοχές που δεν έχουν ιδιαίτερη επιχειρησιακή αξία.