Με διαφορετικές στρατηγικές επιχειρούν τα κομματικά επιτελεία να προσεγγίσουν τη λεγόμενη «γκρίζα ζώνη» των ψηφοφόρων, που αποτελείται από αναποφάσιστους και όσους κινούνται μεταξύ λευκού, άκυρου και αποχής και φθάνει στο καθόλου αδιάφορο ποσοστό του 12,5%. Στην πλειοψηφία τους, σε ποσοστό 55%-60%, είναι ηλικίας κάτω των 45 ετών και οι περισσότεροι προσδιορίζονται ως δεξιοί, κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί. Σε ποσοστό 35% δηλώνουν ότι σίγουρα θα πάνε να ψηφίσουν. Οι τρεις στους δέκα θα επιλέξουν τι θα ψηφίσουν με κριτήριο τη θετική ψήφο, αξιολογώντας πρόσωπα και προτάσεις.
Η ακτινογραφία του 12,5% της «γκρίζας ζώνης»
Της Δώρας Αντωνίου
Στην πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρείας Pulse για τον ΣΚΑΪ, που δημοσιοποιήθηκε στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, η «γκρίζα ζώνη» μετρήθηκε στο 12,5% του εκλογικού σώματος. Πρόκειται για εκείνους τους ψηφοφόρους που δήλωσαν αναποφάσιστοι ή αρνήθηκαν να απαντήσουν στο ερώτημα τι θα ψηφίσουν, καθώς και για εκείνους που δήλωσαν ότι θα ψηφίσουν λευκό ή άκυρο ή ότι θα απόσχουν από την εκλογική διαδικασία.
Αποτελεί ιδιαίτερο αντικείμενο ανάλυσης από τα κομματικά επιτελεία αυτό το τμήμα του εκλογικού σώματος. Είναι σαφές ότι κάθε κόμμα επιδιώκει να προσελκύσει ψηφοφόρους της «γκρίζας ζώνης» για να αυξήσει τα ποσοστά του. Θεωρητικά, άλλωστε, είναι ίσως πιο εύκολο να πεισθεί ένας υποψήφιος ψηφοφόρος να εγκαταλείψει την αποστασιοποίηση και την αναποφασιστικότητα από το να μετακινηθεί από ένα κόμμα σε άλλο. Ιδιαίτερα όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές και οι κομματικές γραμμές γίνονται όλο και πιο αδρές και η συσπείρωση ενισχύεται.
Οι εκλογείς που τοποθετούνται στην «γκρίζα ζώνη» έχουν ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που διαμορφώνουν το προφίλ τους και καταδεικνύουν την πολιτική προέλευσή τους. Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά διαμορφώνεται η στρατηγική κάθε κόμματος για να απευθυνθεί ειδικά σε αυτό το ακροατήριο.
Σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων από τη δημοσκόπηση της Pulse, με βάση και επιμέρους δεδομένα που δεν δημοσιοποιήθηκαν, η εικόνα που καταγράφεται για τους ψηφοφόρους της «γκρίζας ζώνης» διαμορφώνεται από τα εξής δεδομένα:
• Οι περισσότεροι από αυτούς, σχεδόν ένας στους τέσσερις ή ποσοστό 25% της συγκεκριμένης υποομάδας εκλογέων, προέρχονται από τη Ν.Δ., καθώς δήλωσαν ότι αυτό ψήφισαν στις τελευταίες εθνικές εκλογές.
• Περίπου ένας στους δέκα ή το 10% προέρχεται από τον ΣΥΡΙΖΑ και σε μικρότερο ποσοστό από άλλα κόμματα.
• Μικρή αριθμητική υπεροχή έχουν οι αυτοπροσδιοριζόμενοι ως δεξιοί, ενώ κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί ισοκατανέμονται.
Οι περισσότεροι, ποσοστό 55%-60%, είναι ηλικίας κάτω των 45 ετών, ενώ 3 στους 10 θα αποφασίσουν με κριτήριο τη θετική ψήφο και 2 στους 10 τιμωρητικά.
• Οι περισσότεροι, ποσοστό 55%-60%, είναι ηλικίας κάτω των 45 ετών.
• Σε ποσοστό 35% δηλώνουν ότι σίγουρα θα πάνε να ψηφίσουν.
• Οι τέσσερις στους δέκα δηλώνουν ότι δεν έχουν αποφασίσει πώς θα επιλέξουν το κόμμα που θα ψηφίσουν.
• Ενας στους δέκα προκρίνει ως πιθανότερο κριτήριο τη σταθερή ψήφο, δηλαδή να ξαναψηφίσει το ίδιο με τις προηγούμενες εκλογές.
• Οι τρεις στους δέκα θα αποφασίσουν με κριτήριο τη θετική ψήφο, αξιολογώντας δηλαδή πρόσωπα και προτάσεις και επιλέγοντας αυτό που θεωρούν καλύτερο.
• Οι δύο στους δέκα προκρίνουν ως κριτήριο την τιμωρητική ψήφο για να στείλουν ένα μήνυμα δυσαρέσκειας.
Το κεντρικό ερώτημα σε σχέση με αυτό το επιμέρους κομμάτι του εκλογικού σώματος, το οποίο στην τελική ευθεία προς τις κάλπες προσελκύει όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα από τα κόμματα που εμφανίζουν υψηλές συσπειρώσεις και αναζητούν επιπλέον δεξαμενές ψηφοφόρων, είναι αν θα επιλέξει, τελικά, να φθάσει στην κάλπη ή αν η αποστασιοποίηση που επιλέγει θα παραμείνει μέχρι τέλους.
ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Οι διαρροές προς τα δεξιά και οι νέοι ψηφοφόροι
Του Σταύρου Παπαντωνίου
Με βάση την παραπάνω χαρτογράφηση είναι σαφές πως τη μεγαλύτερη διαρροή προς την «γκρίζα ζώνη» (25%) έχει η Ν.Δ. και κυρίως προς τα δεξιά, όπου κινούνται ψηφοφόροι της που ανήκουν στην εκλογική της βάση και αυτοπροσδιορίζονται ακόμη ως δεξιοί. Η περαιτέρω ανάλυση δείχνει πως η μεγάλη διαρροή είναι στη Βόρεια Ελλάδα, εκεί που η Ν.Δ. έχει ρίξει στρατηγικά και πολιτικά μεγάλο βάρος το τελευταίο διάστημα με συνεχείς περιοδείες του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο στόχος είναι, όχι μόνο η συγκεκριμένη κατηγορία να μη μετακινηθεί προς άλλα δεξιά κόμματα –η επίτευξη του οποίου είναι κοντά–, αλλά κυρίως να υπάρξει και ένα ποσοστό που θα επαναπατριστεί, κάτι ιδιαίτερα κρίσιμο για να φτάσει η Ν.Δ. το 33%.
Οι συνεχείς αναφορές του κ. Μητσοτάκη σε «χριστιανόμετρο» και «τζάμπα πατριωτισμό», αλλά και η υπενθύμιση όσων έχει κάνει η Ν.Δ. στο μεταναστευτικό και την άμυνα, εξυπηρετούν αυτό τον στόχο. Δεν είναι όμως οι μόνοι από την γκρίζα ζώνη που ενδιαφέρουν τη Ν.Δ. Το ποσοστό που αυτοπροσδιορίζεται κεντρώο μπορεί να είναι μικρότερο –κάτω του 20%–, έχει ωστόσο περισσότερη βαρύτητα από ό,τι φαίνεται ως στεγνό ποσοστό, καθώς οι ψηφοφόροι αυτοί μπορεί να μετακινηθούν με την ίδια ευκολία τόσο στο ΠΑΣΟΚ όσο και στον (νέο) ΣΥΡΙΖΑ, μετρώντας διπλά. Για παράδειγμα, εάν το ποσοστό των κεντρώων αναποφάσιστων είναι 2,5% και από αυτό το 1,5% μετακινηθεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ, οι απώλειες θα είναι μεγαλύτερες από όσο φαίνονται, καθώς θα μικρύνει περαιτέρω την ψαλίδα. Από την κατηγορία των αναποφάσιστων η πιο αδιάφορη για τη Ν.Δ. είναι όσοι είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ το 2023 και σήμερα δεν ξέρουν προς τα πού θα κινηθούν, καθώς θεωρείται απίθανο να επιλέξουν τη Ν.Δ.
Στους αναποφάσιστους ηλικίας από 28 έως 45 ετών εστιάζει το Μαξίμου – Οι ανακοινώσεις Μητσοτάκη για τη στέγη.
Από τα υπόλοιπα ποιοτικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους αναποφάσιστους, ανεξαρτήτως πολιτικής κατεύθυνσης, για τη Ν.Δ. έχει μεγάλη σημασία το 30% που λέει πως θα δώσει θετική ψήφο με βάση το πρόγραμμα. Η καμπάνια της Ν.Δ., που έχει αρχίσει να ξετυλίγεται από την προηγούμενη εβδομάδα, έχει απόλυτα θετικό πρόσημο επιδιώκοντας να κερδίσει την ψήφο των πολιτών που «θέλουν να βλέπουν μεταρρυθμίσεις». Αντίθετα, το 20% που λέει πως θα επιλέξει τι θα ψηφίσει για να «τιμωρήσει», μοιάζει με χαμένη υπόθεση.
Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικό για τη Ν.Δ. είναι να προσεγγίσει τις νεότερες γενιές κάτω των 45 ετών, που είναι πλειονότητα στην «γκρίζα ζώνη». Ούτως ή άλλως οι μετρήσεις που φτάνουν στο Μέγαρο Μαξίμου δείχνουν πως το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη Ν.Δ. είναι στις ηλικίες 18-45 και κυρίως όχι στις πιο μικρές, αλλά στις 28-45, που είναι η γενιά που είτε θέλει να κάνει οικογένεια είτε είναι στο ξεκίνημά της.
Γι’ αυτό τον λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης λίγο πριν από τις ευρωεκλογές θα παρουσιάσει μαζί με την αρμόδια υπουργό κ. Ζαχαράκη ένα πλήρες σχέδιο για τη στέγη, θέλοντας να μιλήσει σ’ αυτά τα ομολογουμένως δύσκολα κοινά.
ΣΥΡΙΖΑ
Το καθοριστικό 2% και οι εντυπώσεις
Του Αντώνη Αντζολέτου
«Χαρτί και μολύβι» έχουν πάρει οι «δημοσκόποι» του ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζοντας πως η «γκρίζα ζώνη» θα αποτελέσει το βαρόμετρο για τους δύο βασικούς στόχους του κόμματος: τη μείωση της ψαλίδας με τη Νέα Δημοκρατία και την υπέρβαση του ποσοστού των τελευταίων εθνικών εκλογών. Οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι που προέρχονται από τον ΣΥΡΙΖΑ και βρίσκονται στο «μεταίχμιο» μπορεί να μην είναι μεγάλο μέγεθος, ωστόσο στην Κουμουνδούρου γνωρίζουν καλά πως σε ποσοστά της τάξεως του 2%-3% θα κερδηθεί ή θα χαθεί το παιχνίδι των τελικών εντυπώσεων. Είναι διαφορετικό το ποσοστό του κόμματος να κυμανθεί στο 14,5% και εντελώς άλλη εικόνα θα δοθεί αν κυμανθεί στη ζώνη του 17%.
Η Κουμουνδούρου δεν θέλει μεγάλος αριθμός αναποφάσιστων να κατευθυνθεί προς το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Αριστερά.
Ειδικά για το συγκεκριμένο κοινό, που αμφιταλαντεύεται στον ριζοσπαστικό χώρο και «λοξοκοιτάει» προς τη Νέα Αριστερά, είναι σημαντικό οι δυσαρεστημένοι υποστηρικτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης να μην επιλέξουν τελικά τη στέγη των «διασπαστών».
Το ρήγμα ανάμεσα στους πρώην συντρόφους παραμένει ενεργό και αρκετοί θυμούνται πως τον Σεπτέμβριο του 2015 η ΛΑΕ του Παναγιώτη Λαφαζάνη, που είχε προκύψει από την αποχώρηση 25 βουλευτών, δεν είχε πάρει το εισιτήριο για τη Βουλή.
Κεντρώοι αναποφάσιστοι
Από τη στιγμή που ο Στέφανος Κασσελάκης έχει αποφασίσει να «στρίψει το τιμόνι» από τα παραδοσιακά «αριστερά μονοπάτια», το 3% των αναποφάσιστων που προσδιορίζεται στον κεντρώο χώρο είναι εξίσου κρίσιμο να κερδηθεί. Πρώτον, για την επίτευξη ενός καλύτερου ποσοστού, αλλά και για να μην κατευθυνθούν στο ΠΑΣΟΚ. Και ίσως το δεύτερο στοιχείο να είναι ακόμη πιο κρίσιμο. Στην Κουμουνδούρου επιθυμούν η διαφορά με τη Χαριλάου Τρικούπη να είναι ξεκάθαρη, καθώς μόνο τότε η ηγεμονία στον χώρο της Κεντροαριστεράς δεν θα μπορεί να αμφισβητηθεί.
Οι δυσαρεστημένοι
Είναι γεγονός ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, με τη ρητορική που έχει αναπτύξει, απευθύνεται και σε αντισυμβατικούς ψηφοφόρους. Αυτό σημαίνει πως δύσκολα θα «συγκινήσει» το δυσαρεστημένο κοινό της Νέας Δημοκρατίας.
Μπορεί όμως να απευθυνθεί πιο εύκολα σε όσους θέλουν να «μαυρίσουν» τη σημερινή κυβέρνηση. Αυτό το ποσοστό προσδιορίζεται περίπου στο 2,5%, ωστόσο στην Κουμουνδούρου πιστεύουν πως ο θυμός εξαιτίας της ακρίβειας είναι πολύ μεγαλύτερος.
Είναι χαρακτηριστικό αυτό που δήλωσε ο Στέφανος Κασσελάκης στον ραδιοφωνικό σταθμό FM 100: «Εάν δεν είσαι ικανοποιημένος, δεν είσαι ικανοποιημένη, με αυτό το οποίο βιώνεις καθημερινά, τότε μπορείς να στείλεις ένα μήνυμα».
Οσον αφορά τις ηλικίες έως 45 ετών, που αποτελούν την πλειοψηφία των αναποφάσιστων, ειδικά για αυτό το κομμάτι των πολιτών στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν υψηλές προσδοκίες. Ολη η καμπάνια του προέδρου έχει στοχεύσει στα πιο φρέσκα κοινά επενδύοντας στα social media.
ΠΑΣΟΚ
«Επενδύει» στο δίπολο της σοβαρότητας και της αξιοπιστίας
Της Δώρας Αντωνίου
Στη Χαριλάου Τρικούπη, όπου σταθερά εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι οι επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ στην κάλπη θα ξεπεράσουν τις δημοσκοπικές εκτιμήσεις για την πορεία του κόμματος, επενδύουν στο δίπολο σοβαρότητα και αξιοπιστία για να προσεγγίσουν τους ψηφοφόρους της «γκρίζας ζώνης». Δεν είναι λίγοι εκείνοι στο ΠΑΣΟΚ που πιστεύουν ότι στους σημερινούς αναποφάσιστους τοποθετούνται κάποιοι από τους παλαιούς ψηφοφόρους του κόμματος την εποχή της παντοδυναμίας του, οι οποίοι περιπλανήθηκαν κάνοντας άλλες επιλογές, αλλά τίποτα δεν τους κάλυψε επαρκώς. Οπως επισημαίνει στενός συνεργάτης του Νίκου Ανδρουλάκη, οι ψηφοφόροι που εμφανίζονται αναποφάσιστοι ή προσανατολίζονται στο λευκό ή στην αποχή θα μπορούσαν να πειστούν από την ανάγκη να προκύψει σοβαρή αντιπολίτευση απέναντι στην κυβέρνηση της Ν.Δ. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη δεν μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο.
Προκειμένου να ενισχύσουν αυτή την άποψη, σταθερά από τη Χαριλάου Τρικούπη επαναφέρουν στο προσκήνιο όλες τις πρωτοβουλίες που το κόμμα τους ανέλαβε τον τελευταίο χρόνο απέναντι στην ασκούμενη κυβερνητική πολιτική. Αλλά και τις προτάσεις τους για τα μεγάλα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτών. «Εκείνοι που επιλέγουν να απέχουν είναι συχνά απογοητευμένοι από τις επιδόσεις του πολιτικού συστήματος, θεωρούν ότι δεν υπάρχει ουσιαστικό ενδιαφέρον και ολοκληρωμένο σχέδιο για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματά τους. Εμείς με τις πρωτοβουλίες μας, με συγκεκριμένες, ολοκληρωμένες και μετρήσιμες προτάσεις θέλουμε να δείξουμε ότι δεν είναι γενικός κανόνας αυτό, αλλά υπάρχει εναλλακτική επιλογή», αναφέρεται σχετικά.
Το μήνυμα ότι μπορεί να ασκήσει σοβαρή αντιπολίτευση εκπέμπει η Χαριλάου Τρικούπη στους ψηφοφόρους που κινούνται στην «γκρίζα ζώνη».
Στο ΠΑΣΟΚ συγκρατούν το στοιχείο ότι μόλις τρεις εβδομάδες πριν από τις εκλογές ένας στους τέσσερις εκλογείς της «γκρίζας ζώνης» εμφανίζεται να προέρχεται από τη Ν.Δ. Οπως λένε, αυτοί οι ψηφοφόροι δεν μπήκαν στη λογική της συσπείρωσης στην τελική ευθεία και, προφανώς, δεν έχει καμφθεί η δυσαρέσκεια που τους απομάκρυνε από το κυβερνών κόμμα, το οποίο ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές. Επομένως αναζητούν εναλλακτική πρόταση, όπως και οι ψηφοφόροι που εμφανίζονται να προέρχονται από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτό το κενό, της αναζήτησης για εναλλακτική, αξιόπιστη πρόταση θεωρούν ότι μπορούν να καλύψουν με την παρουσίαση της πολιτικής πρότασής τους, στην οποία θεωρούν ότι κάθε ψηφοφόρος μπορεί να βρει εκείνο που αναζητεί. Επιπλέον, θεωρούν ότι οι ψηφοφόροι που ακόμη δεν έχουν κατασταλάξει, μπορούν να στραφούν προς το ΠΑΣΟΚ συγκρίνοντας τα ψηφοδέλτια και τα πρόσωπα που έχουν επιλεγεί για τη στελέχωσή τους, με τη Χαριλάου Τρικούπη να θεωρεί ότι και σ’ αυτόν τον τομέα υπερτερεί.
Σημαντική θεωρούν, τέλος, την προσωπική απήχηση του Νίκου Ανδρουλάκη ως μιας σταθερής, αξιόπιστης, υπεύθυνης και πολιτικά ώριμης φωνής.
