Μία εβδομάδα μετά τις εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία, οι ηγέτες του αλβανικού συνασπισμού VLEN (VREDI στα σλαβομακεδονικά), που προαλείφονται για συνεταίροι στην υπό συγκρότηση κυβέρνηση του VMRO-DPMNE, ταξίδεψαν από το Τέτοβο στην Πρίστινα, καλεσμένοι του πρωθυπουργού Αλμπιν Κούρτι. Οπως ανακοινώθηκε, η συνάντηση διεξήχθη σε «πνεύμα εγκάρδιας συνεργασίας» και σε αυτήν υπογραμμίστηκε ο σταθεροποιητικός ρόλος του αλβανικού παράγοντα στη Βαλκανική.
Στην πραγματικότητα οι Αλβανοί ηγέτες της Βόρειας Μακεδονίας έσπευσαν να πάρουν από τον μέντορά τους, ριζοσπάστη Κούρτι, τη «γραμμή» στην οποία θα κινηθούν στο εν εξελίξει παζάρι με τον Μίτσκοσκι για τη διαμόρφωση κυβερνητικής ατζέντας στη βάση της οποίας θα συγκροτηθεί και θα πορευθεί η συγκυβέρνηση. Και φαίνεται ότι ο Κούρτι τούς άναψε το πράσινο φως για συμμετοχή στην κυβέρνηση στα Σκόπια, όχι όμως δίχως ανταλλάγματα που θα εξυπηρετούν τις ευρύτερες επιδιώξεις του στην περιοχή. Μεταξύ των συμφωνηθέντων ήταν η αποχώρηση των Σκοπίων από την πρωτοβουλία «Ανοιχτά Βαλκάνια» που είχαν συναποφασίσει οι Βούτσιτς, Ράμα και Ζάεφ ως εναλλακτική της καθυστέρησης ένταξης των χωρών τους στην Ε.Ε., και στην οποία είχε αντιταχθεί ο Κούρτι, και το δεύτερο βασικό θέμα ήταν η διάνοιξη υπόγειας σήραγγας Τέτοβο – Πρίζρεν, που θα φέρει ακόμη πιο κοντά τις αλβανοκρατούμενες επαρχίες της Βόρειας Μακεδονίας με το Κόσοβο. Κυρίως όμως, ο εθνικιστής ηγέτης του Κοσόβου, «ευλογώντας» τη συμμετοχή των «αδελφών» κομμάτων στην κυβέρνηση, μολονότι εθιμικώ δικαίω θα έπρεπε στη θέση τους να ήταν το ισχυρότερο DUI του Αλί Αχμέτι, καθίσταται μέσω του «δούρειου ίππου» του ρυθμιστής των πολιτικών εξελίξεων στη Βόρεια Μακεδονία.
Ταυτόχρονα ενισχύει τη ριζοσπαστικοποίηση του αλβανικού στοιχείου, οι σχέσεις του οποίου με το σλαβομακεδονικό ισορροπούν διαχρονικά σε τεντωμένο σχοινί, αλλά και τη θέση του στην αδυσώπητη σύγκρουσή του με τον Εντι Ράμα και τον Αλί Αχμέτι για τα ηγετικά πρωτεία στους αλβανικούς πληθυσμούς των Βαλκανίων.
Εχθρότητα
Ο αλβανικός εμφύλιος για το ποιος θα είναι ο εθνοπατέρας των έξι εκατομμυρίων Αλβανών καλά κρατεί στο τρίγωνο Τίρανα – Πρίστινα – Τέτοβο. Ράμα και Κούρτι διαγκωνίζονται για τον ρόλο Αλβανού «Ατατούρκ», σε μια μάχη κυριαρχίας στο αλβανικό στοιχείο που δεν μπορεί παρά να έχει αντίκτυπο στις εξελίξεις στο Κόσοβο αλλά και στη Βόρεια Μακεδονία.
Θεωρητικά τουλάχιστον, τα Τίρανα είναι για τους Αλβανούς της Βαλκανικής το μητροπολιτικό κέντρο. Οχι όμως και για τον Κοσοβάρο ηγέτη που αμφισβητεί ανοιχτά αυτόν τον ρόλο, ειδικά του Εντι Ράμα, με τον οποίο οι σχέσεις χαρακτηρίζονται από τυπικές έως εχθρικές. H διαμάχη έχει αντίκτυπο στη διαπραγμάτευση με τη Σερβία για το Βόρειο Κόσοβο και απειλεί να διεγείρει το εθνοτικό ρήγμα Αλβανών και Σλαβομακεδόνων στη Βόρεια Μακεδονία.
«Επαγγελματία αντιπολιτευόμενο» χαρακτηρίζει τον Κούρτι ο Ράμα. «Περιμένω την ημέρα που θα διαμαρτυρηθεί κατά της ίδιας του της κυβέρνησης, ο μόνος που μπορεί να ανατρέψει τον Κούρτι είναι ο Aλμπιν».
Ο Ράμα υποστηρίζει με θέρμη τη διαπραγμάτευση για την εξομάλυνση των σχέσεων Πρίστινας και Βελιγραδίου, συντασσόμενος με Ευρωπαίους και Αμερικανούς, και μάλιστα οι απόψεις του συγκλίνουν σε αρκετά σημεία με αυτές του Βούτσιτς. Αντιθέτως ο Κούρτι επιμένει στη σκληρή γραμμή, αρνούμενος να αποδεχθεί το σχέδιο της Γαλλίας και της Ε.Ε. για τη συγκρότηση «Ενωσης Σερβικών Δήμων» στον βορρά. Το γεγονός ότι το Κόσοβο μένει προσώρας εκτός Συμβουλίου της Ευρώπης πυροδότησε την ένταση στις σχέσεις μεταξύ των δύο ανδρών.
Ο Ράμα χρεώνει στον Κούρτι το «πάγωμα» της πορείας προς τον σημαντικό ευρωπαϊκό αυτό θεσμό, θεωρώντας γενικά την πολιτική του αυτοκτονική για τους Αλβανούς, με τον Κούρτι να τον αγνοεί επιδεικτικά. Αλλά η αντιπαλότητα δεν εστιάζεται μόνο στην προσέγγιση στο ζήτημα του Κοσόβου. Πίσω από επιμέρους διαφωνίες οι δύο ηγέτες, με τον Αχμέτι αουτσάιντερ, προσβλέπουν στον «θρόνο του έθνους».
Ο Ράμα, παρά το αμφιλεγόμενο της προσωπικότητάς του, δείχνει να έχει πείσει τη Δύση πως είναι ο άνθρωπός της, ο ηγέτης που μπορεί να ηρεμεί (χειραγωγεί) το αλβανικό στοιχείο και έχει ως σύμμαχό του τον Αλί Αχμέτι, ιδρυτή του UCK όχι μόνο στη Βόρεια Μακεδονία το 2001, αλλά και στο Κόσοβο το 1998-1999.
Ράμα και Αχμέτι κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος προτάσσοντας τη μετριοπάθεια και τη στρατηγική της προσέγγισης με το σλαβικό στοιχείο. Απεναντίας ο Κούρτι έχει επενδύσει στη ριζοσπαστικοποίηση των ομοεθνών του στην περιοχή, εμφανίζοντας εαυτόν σε ρόλο προστάτη των «καταπιεζόμενων από τους Σέρβους» Αλβανών στην κοιλάδα του Πρέσεβο στον σερβικό νότο, αλλά και εκείνων στη Βόρεια Μακεδονία από τη σλαβομακεδονική πλειοψηφία.
Ωστόσο, η σύγκρουση έχει ξεφύγει από το πεδίο του Κοσόβου και έχει εξαπλωθεί τόσο στα Τίρανα, όπου ο Κούρτι έχει ιδρύσει «παράρτημα» του κόμματός του, το οποίο μάλιστα κατεβαίνει στις αλβανικές εκλογές, όσο και στη Βόρεια Μακεδονία με τον ασφυκτικό έλεγχο τριών εκ των τεσσάρων αλβανικών κομμάτων που αναμένεται να συμμετάσχουν με τον συνασπισμό VLEN – VREDI στην κυβέρνηση Μίτσκοσκι. Ράμα και Αχμέτι, διαβλέποντας τις ευρύτερες ηγετικές φιλοδοξίες, κατηγορούν τον Κούρτι για «εισοδισμό».
Στα Σκόπια ο Αλί Αχμέτι προειδοποίησε για τον κίνδυνο εθνοτικής αναταραχής, ο δε Ράμα στα Τίρανα χαρακτήρισε τον Κούρτι «επαγγελματία αντιπολιτευόμενο». «Περιμένω την ημέρα που ο Αλμπιν θα βγει να διαμαρτυρηθεί κατά της ίδιας του της κυβέρνησης, ο μόνος που μπορεί να ανατρέψει τον Κούρτι είναι ο Aλμπιν», δήλωσε με αφορμή αντικυβερνητικές δηλώσεις του στα Τίρανα, όπου βρέθηκε για να ανακοινώσει τους υποψηφίους του κόμματός του.
«Φαίνεται πως δεν αισθάνεται ότι ο επαναστατικός του πόθος εκπληρώνεται στο Κόσοβο και πηγαίνει στη Μακεδονία, έρχεται στην Αλβανία», είπε ο Ράμα, προσθέτοντας πως δεν σκοπεύει να «ανακατευτεί» με το δικό του κόμμα ούτε στο Κόσοβο ούτε στη Βόρεια Μακεδονία. Παραμονές των εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία ο Κούρτι ταξίδευε συχνά στο Τέτοβο δίνοντας ομιλίες υπέρ των υπό την επιρροή του αλβανικών κομμάτων, προκαλώντας δυσφορία στα Σκόπια.
