Οταν κάποιος Ευρωπαίος αξιωματούχος, όπως ο πρόεδρος του Εurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ ή ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, λέει ότι η συζήτηση για την «επόμενη ημέρα», δηλαδή για το τι θα γίνει με την Ελλάδα μετά τη λήξη του προγράμματος, θα αρχίσει μόλις ολοκληρωθεί η αξιολόγηση από την τρόικα, δηλαδή κατά τον Νοέμβριο, δύο τινά συμβαίνουν: είτε θέλει να κρατήσει στο σκοτάδι τις συζητήσεις που ήδη έχουν αρχίσει είτε προετοιμάζει το έδαφος για μια μακρά διαπραγμάτευση μεταξύ των εμπλεκομένων μερών. Ενδεχομένως να συμβαίνουν και τα δύο.
Οι συζητήσεις για το τι θα γίνει, αφού καταβληθεί και η τελευταία δόση του δανείου από την Ευρωζώνη, διεξάγονται και σε πολιτικό και σε τεχνικό επίπεδο. Ωστόσο, κορυφαίοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι παραδέχονται ότι επί της ουσίας το ζήτημα είναι καθαρά πολιτικό. Οπως επίσης πολιτική -και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο- θα είναι και η απόφαση για το πόσο θα διαρκέσει ο έλεγχος της τρόικας που θα ξεκινήσει εκτός απροόπτου στις 29 Σεπτεμβρίου.
Πρόθεση της κυβέρνησης όπως έχει διατυπωθεί επισήμως εδώ και μήνες, είναι η επερχόμενη αποστολή της τρόικας να διαρκέσει το πολύ 2 με 3 εβδομάδες. Απώτερος στόχος είναι να σταλεί το μήνυμα ότι οι πολύμηνοι έλεγχοι της τρόικας τέλειωσαν και ταυτόχρονα να εκταμιευθούν οι δόσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Ευρωζώνης προς την Ελλάδα, διασφαλίζοντας τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους για όσο διαρκέσουν οι συζητήσεις για το χρέος που θα ακολουθήσουν.
Οσο, όμως, περνάει ο καιρός, αυξάνονται οι φόβοι στην κυβέρνηση ότι τελικά ο έλεγχος του Σεπτεμβρίου όχι μόνο δεν θα είναι σύντομος, αλλά μπορεί να διαρκέσει έως και τον Μάρτιο του 2015. Και αυτό για δύο λόγους:
1. Ο πολιτικός. Κάποιες χώρες στην Ευρωζώνη δεν θέλουν μια συμφωνία για το χρέος, τη χρηματοδότηση της Ελλάδας και εν γένει αυτό που λέμε «επόμενη ημέρα» με μία κυβέρνηση που δεν θα είναι εκεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που θα αναλάβει η χώρα. Δεδομένου ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές με αφορμή την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, η τρόικα θέλει να περιμένει έως ότου ξεκαθαρίσει ποιος θα είναι ο συνομιλητής της.
2. Ο τεχνικός. Είναι γεγονός ότι η εφαρμογή του υφιστάμενου προγράμματος υστερεί σε σχέση με το τι θα έπρεπε να έχει γίνει, παρά την επιτάχυνση της κυβέρνησης το τελευταίο διάστημα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η τρόικα προς το παρόν δεν έχει συρρικνώσει την ατζέντα των θεμάτων που θα πρέπει να κλείσουν στον επερχόμενο έλεγχο και συνεχίζει να έχει ψηλά όλα τα «καυτά» ζητήματα (νέο ασφαλιστικό, ομαδικές απολύσεις, πλειστηριασμοί, νέο ενιαίο μισθολόγιο, συνδικαλιστικός νόμος κ.λπ.).
Επί της ουσίας, εφόσον δεν υπάρξει κάποια πολιτική απόφαση για γρήγορη ολοκλήρωση του ελέγχου του Σεπτεμβρίου, τότε η τρόικα θα «χρησιμοποιεί» τις υποχρεώσεις που περιγράφονται στο Μνημόνιο για να κρατάει ανοικτό τον έλεγχο εν αναμονή όλων των άλλων πολιτικών εξελίξεων. Η τακτική αυτή είναι γνωστή και έχει χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση, διαβλέποντας το ενδεχόμενο να «συρθεί» ο έλεγχος έως τον Μάρτιο του 2015, έχει μεριμνήσει ώστε να μην προκύψει κάποιο απρόοπτο. Εφόσον δεν κλείσει γρήγορα ο έλεγχος, η Ελλάδα δεν θα λάβει τις δόσεις που εξαρτώνται από την επιτυχή ολοκλήρωσή του. Οπότε θα δημιουργηθεί ένα κενό στη χρηματοδότηση της χώρας.
Ωστόσο, στο υπουργείο Οικονομικών έχουν φροντίσει να καλύψουν πιθανές ανάγκες προτού αυτές δημιουργηθούν. Ηδη, με την ανταλλαγή των εντόκων γραμματίων με νέα ομόλογα που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα έχει αφαιρεθεί από τις υποχρεώσεις του Δημοσίου η αποπληρωμή ποσού 1,62 δισ. ευρώ από τώρα έως και τον Μάρτιο του 2015.
Παράλληλα, στα κυβερνητικά σχέδια είναι η έκδοση νέων 18μηνων εντόκων γραμματίων για την άντληση 1,6 δισ. ευρώ εντός του Οκτωβρίου και τον Νοέμβριο η έκδοση ενός 7ετούς ομολόγου για επιπλέον 2-3 δισ. ευρώ. Οι κινήσεις αυτές θα γίνουν τόσο για να διασφαλιστεί η ταμειακή ρευστότητα του Δημοσίου σε περίπτωση που κάτι δεν κυλήσει όπως έχει προγραμματιστεί, όσο και για να δημιουργηθεί ένα ισχυρό αποθεματικό -σε περίπτωση που εκταμιευθούν εγκαίρως οι δόσεις από την τρόικα- για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού του 2015.
Επισήμως, λοιπόν, οι συζητήσεις για τυχόν νέο πρόγραμμα και για τη διευθέτηση του χρέους θα αρχίσουν μετά την αξιολόγηση από την τρόικα. Μάλιστα, για το δεύτερο ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευ. Βενιζέλος, μιλώντας σε υπουργούς του ΠΑΣΟΚ που μετέχουν στην κυβέρνηση, υποβάθμισε το γεγονός ότι τελικά η πρόταση για συνάντηση στην Ουάσιγκτον με επίκεντρο το ελληνικό χρέος δεν αναμένεται να υλοποιηθεί. Εμφανίστηκε, δε, καθησυχαστικός ως προς τη λύση που θα βρεθεί για το χρέος της Ελλάδας, σημειώνοντας πως πλέον το μεγαλύτερο μέρος των δανείων ανήκει στην Ευρωζώνη και η κατάσταση δεν συγκρίνεται με εκείνη της Αργεντινής.