ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Τη μετεξέλιξη του Μνημονίου σ’ ένα προληπτικό πρόγραμμα στήριξης, που θα εστιάζει στην παροχή εγγυήσεων και όχι απαραίτητα στη χρηματοδότηση, εισηγείται στην Ελλάδα η Κριστίν Λαγκάρντ λίγο πριν από τη σημερινή συνάντησή της με τον υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη, στο περιθώριο της ετήσιας συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον. «Είναι μια εξελισσόμενη σχέση που θα πρέπει να συζητηθεί», τόνισε ο εκτελών χρέη διευθυντή του Τμήματος Ευρώπης του Ταμείου, Πόουλ Τόμσεν, ο οποίος κατέστησε σαφές ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει καταθέσει επίσημα σχετικό αίτημα.
Πιο «ευθεία» ήταν η τοποθέτηση ανωτάτου αξιωματούχου της Bundesbank, ο οποίος, μιλώντας στην «Κ», χαιρέτισε την πρόταση της επικεφαλής του Ταμείου για «προληπτική στήριξη», ενώ έσπευσε να προειδοποιήσει ότι εάν η Ελλάδα δεν έχει καμιά κάλυψη από πρόγραμμα του ΔΝΤ θα είναι «πολύ δύσκολο» για την ΕΚΤ να συνεχίσει να τη στηρίζει. Η κ. Λαγκάρντ διεμήνυσε ότι εναπόκειται στην κάθε χώρα να αποφασίσει αν θα παραμείνει σε πρόγραμμα προσαρμογής, ενώ εξέφρασε ικανοποίηση για το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει βελτιώσει τη θέση της, τόσο από δημοσιονομικής απόψεως όσο και σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στις αγορές, η οποία, πάντως, όπως σημείωσε ο κ. Τόμσεν, παραμένει «επισφαλής».
Η πρόταση για διατήρηση μιας έστω και διαφορετικής «εξελισσόμενης σχέσης» είναι απόρροια και της επιθυμίας του Ταμείου να διαφυλάξει τη φήμη του. Το ΔΝΤ βλέπει το προληπτικό πρόγραμμα ως συνέχεια του υπάρχοντος, με εξίσου αυστηρές προϋποθέσεις μεταρρυθμίσεων, αλλά ενδεχομένως λιγότερες σε αριθμό και ένταση επιθεωρήσεις.
Σε δημόσιες ομιλίες και συζητήσεις, αλλά και σε κλειστές ενημερώσεις από το ΔΝΤ και ευρωπαϊκούς θεσμούς, στις οποίες συμμετείχε η «Κ», ήταν διάχυτη η ανησυχία ότι η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει χωρίς κάποιου είδους στήριξη, σε μια συγκυρία όπου αυξάνονται οι κίνδυνοι για την οικονομία της Ευρωζώνης και η αστάθεια στις αγορές, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους δανεισμού. «Η Ελλάδα έχει μπροστά της τεράστιες προκλήσεις, για την αντιμετώπιση των οποίων θα χρειαστεί τη σθεναρή και έμπρακτη στήριξη των Ευρωπαίων εταίρων της», δήλωσε στην «Κ» ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Λάρι Σάμερς, ο οποίος επέκρινε τον τρόπο που διαχειρίσθηκε η Ευρώπη την κρίση, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για επεκτατική πολιτική και δημόσιες επενδύσεις. Ανάλογη θέση υιοθέτησε και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ελληνικά ομόλογα
Το ΔΝΤ χαιρέτισε το πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων ομολόγων από την ΕΚΤ, με τον επικεφαλής οικονομολόγο του, Ολιβιέ Μπλανσάρ, να δηλώνει ότι ίσως χρειαστεί και περαιτέρω δράση από την ΕΚΤ, καθώς το ΔΝΤ μείωσε εκ νέου τις προβλέψεις του για την ανάκαμψη στην Ευρωζώνη (από 1,2% σε 0,8% το 2014). Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, δηλώνει πάντως ότι για να ωφεληθεί η Ελλάδα από την απόφαση της ΕΚΤ για την αγορά καλυμμένων ομολόγων θα χρειαστεί κάποιου είδους πρόγραμμα στήριξης. Το πρώην μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι, εκτίμησε στην «Κ» ότι το «προληπτικό πρόγραμμα στήριξης» που εισηγήθηκε στην Αθήνα η κ. Λαγκάρντ ικανοποιεί τη σχετική προϋπόθεση της ΕΚΤ.
Με την ευρωπαϊκή οικονομία να βιώνει αναιμική ανάπτυξη, στο περιθώριο της συνόδου συζητήθηκε εκτενώς η προοπτική αύξησης των δημοσίων επενδύσεων, κυρίως σε υποδομές, ως κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη των οικονομιών που βρίσκονται σε κρίση, μεταξύ αυτών και της ελληνικής. Σε ανάλογο πνεύμα κινήθηκε και ο κ. Ντράγκι, διευκρινίζοντας, πάντως, ότι «υποδομές δεν είναι μόνο οι γέφυρες, αλλά και οι επενδύσεις στην ψηφιακή τεχνολογία και την εκπαίδευση». Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, εμφανίσθηκε θετικός στην πρόταση του επόμενου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, να δημιουργηθεί ένα επενδυτικό ταμείο υποδομών, κάτι για το οποίο δήλωσε ανοιχτός να συζητήσει και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Μεγάλη έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις έδωσε ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν, σε συζήτηση στην οποία συμμετείχε και ο επίσης διάσημος οικονομολόγος του Χάρβαρντ, Κένεθ Ρογκόφ, ο οποίος επέμεινε στην αναγκαιότητα «κουρέματος» του χρέους της Ελλάδας. Δεν είναι ο μόνος: ερωτώμενος από την «Κ», ο αναλυτής των Financial Times, Μάρτιν Γουλφ, δήλωσε αβέβαιος για το αν η Ελλάδα θα τα καταφέρει να απαγκιστρωθεί από το Μνημόνιο, ωστόσο τόνισε ότι «για ένα είμαι σίγουρος: ότι το ελληνικό χρέος θα χρειαστεί “κούρεμα”». Μη βιώσιμο δήλωσε ότι θεωρεί το ελληνικό χρέος και ο πρώην επικεφαλής της Bundesbank, Αξελ Βέμπερ.
Στη διάρκεια συζήτησης με τον Λάρι Σάμερς και τον υποδιευθυντή του ΔΝΤ, Ντέιβιντ Λίπτον, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αντέδρασε στην πιεστική «παρότρυνση» από τις ΗΠΑ και το ΔΝΤ για χαλάρωση της γερμανικής οικονομικής πολιτικής και υποστήριξε ότι χώρες όπως η Ελλάδα που είναι σε Μνημόνιο έχουν καλύτερες δημοσιονομικές επιδόσεις από τις υπόλοιπες. Ο κ. Σάμερς δεν αμφισβήτησε τη σημασία των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αλλά υπογράμμισε ότι «αυτές αποδεικνύονται περισσότερο αποτελεσματικές όταν υλοποιούνται σε περιβάλλον ανάπτυξης και όχι λιτότητας. Οταν συνδυάζονται με επενδύσεις και δημιουργία θέσεων εργασίας, επιτρέπουν σε όσους απολύονται ή χάνουν τη σιγουριά του δημόσιου τομέα να βρουν πιο εύκολα εναλλακτική απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα».