Εάν η Ελλάδα δεν πληρώσει τη δόση των 458 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ στις 9 Απριλίου, δεν συνεπάγεται αυτομάτως τη χρεοκοπία της χώρας. Ωστόσο, το κλείσιμο των τραπεζών και η επιβολή αυστηρών περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls) θεωρούνται πολύ πιθανά ενδεχόμενα, ενώ το Grexit έρχεται πιο κοντά.
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα έχει το πολύ έναν μήνα προθεσμία για να διαχειριστεί την κατάσταση και να αποφύγει επισήμως τη χρεοκοπία και τις συνέπειές της. Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα εξαρτάται από το πώς θα διαχειριστεί την κατάσταση η ελληνική κυβέρνηση. Μια καθυστέρηση μερικών ημερών ή έως δύο εβδομάδων το πολύ, με τη συναίνεση του ΔΝΤ, ίσως να μη σημάνει και τίποτα σημαντικό ή μη αναστρέψιμο, επισημαίνει στην «Κ» ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg, Χόλγερ Σμίτινγκ. Σε διαφορετική περίπτωση, η όποια εξέλιξη θα είναι τραγική, παρατηρεί ο ίδιος.
Η Bank of America δίνει τα εξής βήματα μέχρι τη χρεοκοπία:
1. Η Ελλάδα δεν πληρώνει στις 9 Απριλίου.
2. Το ΔΝΤ ειδοποιεί την Ελλάδα ότι μία δόση βρίσκεται σε εκκρεμότητα και την καλεί να συμμορφωθεί άμεσα. Ταυτόχρονα, υπενθυμίζει συνοπτικά τις υποχρεώσεις της χώρας και τις συνέπειες που θα έχει η αθέτηση της υποχρέωσης, όπως για παράδειγμα η διακοπή του προγράμματος και η οικονομική στήριξη.
3. Σε δύο εβδομάδες, η διοίκηση του ΔΝΤ ενημερώνει τις σχετικές επιτροπές του Ταμείου και τη χώρα ότι υπάρχει δόση σε καθυστέρηση και προειδοποιεί για τις συνέπειες από την αθέτηση.
4. Σε έναν μήνα η διευθύντρια του Ταμείου ενημερώνει το Δ.Σ. ότι υπάρχει οφειλή σε καθυστέρηση. Το Δ.Σ. είτε θα καλέσει τη χώρα να υπογράψει νέο μεταβατικό πρόγραμμα ή θα θεωρηθεί χρεοκοπία ως προς το κομμάτι του χρέους που αφορά το ΔΝΤ και το οποίο γίνεται άμεσα απαιτητό.
Οι επιπλοκές
Από το σημείο αυτό κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τι μπορεί να γίνει, καθώς αρχίζουν οι επιπλοκές σε ό,τι αφορά το υπόλοιπο χρέος. Θα θεωρηθεί πιστωτικό γεγονός ή όχι; Οι οίκοι αξιολόγησης λένε όχι, αλλά δεν αποκλείουν υποβάθμιση, καθώς μειώνεται η αξιοπιστία της Ελλάδας έναντι των υποχρεώσεών της και προς τους ιδιώτες επενδυτές. Αυτό σχολιάζουν στην «Κ» οι οίκοι Moody’s και Fitch.
Ωστόσο, αν κάποιος «παίκτης» της αγοράς απευθύνει ερώτηση στον οργανισμό που αποφασίζει για το πότε θεωρείται μια εξέλιξη ως πιστωτικό γεγονός, τα πράγματα μπορεί να πάρουν άμεση τροπή. Πρόκειται για τον ISDA, ο οποίος θα αποφασίσει εάν η μη πληρωμή του ΔΝΤ θεωρείται πιστωτικό γεγονός ή όχι, ώστε να ενεργοποιηθούν οι σχετικές ρήτρες (CACs) και να αποζημιωθούν όσοι έχουν αγοράσει ασφάλιστρα κινδύνου (CDS).
Αν το ΔΝΤ και ο ISDA αποφασίσουν ότι η μη πληρωμή της δόσης θεωρείται πιστωτικό γεγονός, τότε έχουμε επίσημη χρεοκοπία της Ελλάδας. Επειδή το νέο χρέος (μετά το «κούρεμα») εκδόθηκε σε Βρετανικό Δίκαιο, η αθέτηση υποχρέωσης προς ένα μέρος «πυροδοτεί» (trigger) τη χρεοκοπία για όλο το χρέος (cross default). Για όλους πλέον (ιδιώτες, θεσμικοί, ΔΝΤ, ΕΚΤ, EFSF) η Ελλάδα θεωρείται χρεοκοπημένη. Αυτό για την ΕΚΤ σημαίνει ότι διακόπτει αυτομάτως την έκτακτη ρευστότητα (ELA) προς τις ελληνικές τράπεζες (72 δισ. ευρώ). Επίσης, ο ELA γίνεται άμεσα απαιτητός, σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΚΤ. Οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται με μία «τρύπα» ρευστότητας 72 δισ. με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η καλύτερη περίπτωση είναι το ΔΝΤ και ο ISDA να μη θεωρήσουν τη μη πληρωμή της δόσης ως πιστωτικό γεγονός. Ομως, η φερεγγυότητα του Ελληνικού Δημοσίου θα έχει μειωθεί (είτε οι οίκοι υποβαθμίσουν εκ νέου, είτε όχι). Ετσι, η ΕΚΤ θα αυξήσει το haircut στις εγγυήσεις που ζητεί για να χορηγήσει ρευστότητα (δάνειο) στις ελληνικές τράπεζες. Δηλαδή, η ΕΚΤ θα ζητήσει περισσότερες εγγυήσεις (έντοκα, ομόλογα κ.λπ.) για να διατηρήσει το ίδιο επίπεδο του ELA.
Επειδή τόσες εγγυήσεις δεν υπάρχουν, το σημερινό επίπεδο της έκτακτης ρευστότητας θα μειωθεί σημαντικά, δημιουργώντας τεράστιο έλλειμμα ρευστότητας στις τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να επιβάλουν αυστηρούς περιορισμούς κίνησης κεφαλαίων (capital controls) και ενδεχομένως να κλείσουν για κάποιες ημέρες (bank holidays). Αυτό, με τη σειρά του, θα επιδεινώσει το σύνολο της οικονομίας (μείωση εσόδων, αύξηση επισφαλειών, αδυναμία συναλλαγών εντός και εκτός χώρας, κ.λπ.), με αποτέλεσμα η ΕΚΤ να θεωρήσει τις τράπεζες αφερέγγυες και να διακόψει τελείως τον ELA. Ετσι, φτάνουμε στο ίδιο σημείο με την περίπτωση του πιστωτικού γεγονότος…