Η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου την Παρασκευή ήταν μόλις ο πρώτος από τους 11 δύσκολους σταθμούς που έχουν μπροστά τους ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο, για να κλείσουν επιτυχώς τον έλεγχο των δανειστών και να φθάσουν στον στόχο τους, που δεν είναι άλλος από την έναρξη της συζήτησης για το χρέος. Επί της ουσίας, η κυβέρνηση έχει στη διάθεσή της κάτι λιγότερο από δύο μήνες (ορόσημο είναι το Eurogroup της 7ης Δεκεμβρίου), αλλά μέσα σε αυτό το διάστημα ξεχωρίζει ένα συγκεκριμένο 10ήμερο.
Πρόκειται για την περίοδο από τις 26 Οκτωβρίου έως τις 4 Νοεμβρίου, κατά την οποία θα καθοριστεί και θα πρέπει να προετοιμαστεί και να ψηφιστεί η λίστα του δεύτερου πακέτου προαπαιτούμενων μέτρων. Μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου, όμως, η Αθήνα θα βρίσκεται υπό διαρκή πίεση: εκθέσεις αξιολόγησης, διαπραγματεύσεις και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, με το ερώτημα να παραμένει, εάν είναι αρκετός ο χρόνος ή αν θα υπάρξουν καθυστερήσεις που ενδεχομένως θα θέσουν σε κίνδυνο το εγχείρημα της ομαλής ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και γενικότερα της ανάκτησης της εμπιστοσύνης των δανειστών προς την Αθήνα.
Αυτή την εβδομάδα
Η αφετηρία του οδικού χάρτη εντοπίζεται αυτή την εβδομάδα: α) με την έλευση των επικεφαλής των κλιμακίων της Κομισιόν (Ε.Ε.), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), β) με την κατάρτιση της πρώτης έκθεσης αξιολόγησης των θεσμών για το πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε και γ) με τη συνεδρίαση του Euroworking Group (EWG) που θα εξετάσει την εν λόγω έκθεση. Το EWG θα συνεδριάσει εκτάκτως και μέσω τηλεδιάσκεψης την Τετάρτη και αναλόγως με το τι θα αναφέρει η έκθεση των θεσμών, θα εισηγηθεί την εκταμίευση της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ ή θα ζητήσει από την κυβέρνηση να αναλάβει –άμεσα– περαιτέρω δράσεις, ώστε να ικανοποιηθεί το σύνολο των 49 προαπαιτούμενων μέτρων.
Αν και η κατάσταση στα κρατικά ταμεία δεν είναι στο ίδιο οριακό σημείο όπου βρισκόταν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, αρμόδια στελέχη του οικονομικού επιτελείου σημειώνουν στην «Κ» ότι «θα ήταν καλό» να εκταμιευθούν τα 2 δισ. ευρώ έως τις 27 Οκτωβρίου για να μην υπάρξει κάποιο πρόβλημα και πρέπει πάλι να αναζητήσει το υπουργείο Οικονομικών ρευστότητα από τους φορείς της γενικής κυβέρνησης ώστε να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, εφόσον δεν προκύψει πρόβλημα με το πρώτο πακέτο προαπαιτουμένων, τότε ο ESM αναμένεται να συνεδριάσει και να εκταμιεύσει τα 2 δισ. ευρώ μεταξύ 26 και 28 Οκτωβρίου.
Στις 20 του μήνα αναμένεται να επισκεφθούν την Αθήνα οι επικεφαλής των θεσμών. Στόχος τους είναι να προετοιμάσουν το έδαφος για τον πρώτο έλεγχο του προγράμματος που επισήμως θα ξεκινήσει στις αρχές Νοεμβρίου. Η επίσκεψη αυτή θα είναι ολιγοήμερη και θα γίνουν επαφές με την κυβέρνηση ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν.
Προς το τέλος της εβδομάδας και το πολύ έως τις αρχές της επομένης, οι θεσμοί θα καταρτίσουν τη λίστα με το δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων μέτρων που θα πρέπει να ψηφίσει η κυβέρνηση για να λάβει την υποδόση του ενός δισ. ευρώ. Τη λίστα αυτή θα εγκρίνει το EWG και η κυβέρνηση θα έχει στη διάθεσή της ελάχιστες ημέρες για την υλοποιήσει. Συγκεκριμένα, το δεύτερο πολυνομοσχέδιο θα πρέπει να έχει ψηφιστεί έως τις 4 Νοεμβρίου.
Αυτή τη στιγμή είναι άγνωστο τι ακριβώς θα περιλαμβάνει η εν λόγω λίστα. Για παράδειγμα, το θέμα της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού, ενώ θεωρητικά θα έπρεπε να έχει κλείσει έως το τέλος Οκτωβρίου, είναι πολύ πιθανό να πάρει παράταση έως τα τέλη Νοεμβρίου. Επίσης, το ίδιο ισχύει και με την επικαιροποίηση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, αφού αν βρίσκεται σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση για τα νέα μέτρα, δεν θα έχει νόημα η κατάθεσή τους στις αρχές Νοεμβρίου και η αλλαγή του ένα μήνα αργότερα.
Το κατά πόσον η κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της που θα αφορούν το δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων μέτρων θα εξετασθεί από το Eurogroup που συνεδριάζει λίγες ημέρες αργότερα (9 Νοεμβρίου). Θα έχει προηγηθεί έκθεση των θεσμών και έγκρισή της από το EWG και υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρχει κάποιο πρόβλημα, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα ανάψουν το «πράσινο φως» για την εκταμίευση της υποδόσης του ενός δισ. ευρώ. Κάτι που θα συμβεί τις επόμενες ημέρες.
Ο πρώτος έλεγχος
Εντός του πρώτου 10ημέρου του Νοεμβρίου, έχει σχεδιαστεί να επιστρέψουν στην Αθήνα οι επικεφαλής των θεσμών για να ξεκινήσει και επίσημα ο πρώτος έλεγχος του προγράμματος. Μέσα σε ένα μήνα –έως τις 7 Δεκεμβρίου– θα πρέπει να έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών για όλα τα ζητήματα (ασφαλιστικό, «κόκκινα δάνεια», νέα δημοσιονομικά μέτρα, φορολογική μεταρρύθμιση, εργασιακές αλλαγές, ιδιωτικοποιήσεις και νέο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων, απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων κ.λπ.), ώστε να κλείσει ο έλεγχος και να μην ανακύψουν προβλήματα, τα οποία ενδεχομένως να οδηγήσουν στην εμπλοκή των καταθετών στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Εάν η κυβέρνηση τηρήσει το σφιχτό αυτό χρονοδιάγραμμα και ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει, τότε κυβερνητικοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι δεν θα υπάρχει κανένας λόγος να μην ανοίξει το θέμα της νέας ρύθμισης του χρέους. Μάλιστα, θεωρούν ότι και αυτό το ζήτημα θα μπορούσε να κλείσει πολύ γρήγορα, αρκεί η Αθήνα να επιδείξει την απαραίτητη προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις και η Ευρωζώνη να μην αθετήσει τη δική της υπόσχεση για την υιοθέτηση νέων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.
Πάντως, το ενδεχόμενο να υπάρξουν καθυστερήσεις και να τροποποιηθεί το παραπάνω χρονοδιάγραμμα είναι ορατό, δεδομένου ότι ακόμη δεν έχει εκδοθεί σειρά εγκυκλίων και υπουργικών αποφάσεων για την εφαρμογή του πρώτου πακέτου προαπαιτούμενων μέτρων.