Πριν από λίγες ημέρες, εκείνο το πρωινό της συννεφιασμένης Πέμπτης, λίγο πριν από την άφιξη του Φρανσουά Ολάντ στην Αθήνα, οι επιτελείς του προεδρικού μεγάρου είχαν ζήσει τη δική τους αγωνία. Λίγες ημέρες νωρίτερα, είχαν πληροφορηθεί από τους Γάλλους ομολόγους τους ότι ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας δεν συνηθίζει να καταθέτει δάφνινο στεφάνι στα μνημεία (όπως του Αγνώστου Στρατιώτη), αλλά… ανθοσύνθεση.
Σε συνεννόηση με κάποιο από τα ανθοπωλεία που λειτουργούν κάτω από το προαύλιο της Βουλής, η ανθοσύνθεση προετοιμάστηκε και όταν ο κ. Ολάντ έφθασε στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, βρήκε έτοιμους δύο εύζωνες της προεδρικής φρουράς να την κρατούν, προκειμένου απλά να τακτοποιήσει τις κορδέλες που τη στόλιζαν, τη στιγμή που οι άνδρες την τοποθετούσαν στο προκαθορισμένο σημείο. Για να δουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η κατάθεση στεφάνου… α λα γαλλικά, οι εύζωνες παρακολούθησαν βίντεο με αντίστοιχη περίσταση και δη την τελετή μνήμης από την περυσινή επέτειο της Εκατονταετηρίδας από την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η προαναφερθείσα λεπτομέρεια δεν αποτελεί τη μόνη έγνοια που έχει ο γενικός γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας, εν προκειμένω ο κ. Γ. Γεννηματάς, όταν πρέπει να διοργανώσει την υποδοχή ενός ηγέτη. Και τούτο συμβαίνει αφενός διότι απαιτείται σημαντική κινητοποίηση, αφετέρου διότι το παραμικρό λάθος θα μπορούσε να δημιουργήσει αλγεινές εντυπώσεις. Η κίνηση του κ. Ολάντ να οπισθοχωρεί και να στέκεται δίπλα στους κ. Αλ. Τσίπρα και Π. Καμμένο για να τιμήσει την ανάκρουση της Μασσαλιώτιδας και του Υμνου εις την Ελευθερίαν, συνοδεύτηκε από μια άλλη, εκ πρώτης όψεως, παράδοξη εικόνα: τα μέλη του Λόχου Φρουράς και Απόδοσης Τιμών (ΛΟΦΑΤ) του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας (ΓΕΕΘΑ) –και όχι η προεδρική φρουρά η οποία είναι συνδεδεμένη με την τελετουργική σιωπή και ακινησία– άρχισαν να ψάλλουν τους στίχους του Διονύσιου Σολωμού.
Αν και μοιάζει παράδοξη, καθώς θυμίζει άσκηση κληρωτών, η συγκεκριμένη κίνηση είναι απολύτως «προβλεπόμενη», ήδη από το 2013, με εντολή που εξέδωσε ο τότε αρχηγός ΓΕΕΘΑ κ. Μιχ. Κωσταράκος, ο οποίος είναι πλέον πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Επί των ημερών του κ. Κωσταράκου έγιναν και ορισμένες ακόμη αλλαγές. Το 2012 δημιουργήθηκε ο ΛΟΦΑΤ στη θέση του Μεικτού Λόχου Απόδοσης Τιμών (ΜΛΑΤ). Τότε, ανάμεσα στις αλλαγές που έγιναν, περιλαμβάνεται η αλλαγή της στολής που φορούν οι αξιωματικοί του Στρατού Ξηράς της Σχολής Ευελπίδων, οι οποίοι είθισται να αποδίδουν τιμές στον επίσημο προσκεκλημένο που περνάει τις πύλες του Μεγάρου Μαξίμου, απευθύνοντας χαιρετισμό με τα ξίφη τους. Σπάνια, πάντως, οι πρωθυπουργοί υποδέχονται κάποιον ομόλογό τους κατά το επίσημο τυπικό. Προτιμούν τις συναντήσεις εργασίας για τις οποίες δεν απαιτείται κάποιο τελετουργικό. Οι στολές που φορούν οι αξιωματικοί του Στρατού Ξηράς από τη Σχολή Ευελπίδων, αποτελούν αντίγραφο εκείνων που φορούσαν οι βαθμοφόροι του Ελληνικού Στρατού κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Μετά τον Αγνωστο Στρατιώτη, ο κ. Ολάντ κατευθύνθηκε στο προεδρικό μέγαρο. Εκεί, αναλαμβάνει πάντα τα ηνία η προεδρική φρουρά. Οταν οι κ. Ολάντ και Παυλόπουλος έφθασαν στο κόκκινο χαλί που είχε στρωθεί στην Ηρώδου Αττικού, ο διοικητής της προεδρικής φρουράς συνταγματάρχης κ. Αριστείδης Ηλιόπουλος είχε ήδη παρατάξει τις τρεις διμοιρίες των ευζώνων. Πέντε εκ των κληρωτών ευζώνων και ένας αξιωματικός στέκονται δίπλα στην πολεμική σημαία της προεδρικής φρουράς. Είθισται να παρατάσσονται τέσσερις διμοιρίες, ωστόσο, ο αριθμός μπορεί να μειωθεί κατά μία, εφόσον υπάρχουν προβλήματα, όπως η απόλυση μιας σειράς κληρωτών και η αναμονή για την εκπαίδευση των αντικαταστατών τους. Τμήμα της υποδοχής των επίσημων προσκεκλημένων του Προέδρου της Δημοκρατίας αποτελεί κατά κανόνα και μια στρατιωτική μπάντα (Στρατός Ξηράς, Αεροπορία, Ναυτικό ή Λιμενικό), η οποία παιανίζει (εκ νέου, καθώς έχει ήδη συμβεί μια φορά στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη) τους εθνικούς ύμνους.
Η διάταξη της προεδρικής φρουράς στην Ηρώδου Αττικού αριθμεί μόλις 16 χρόνια. Εως και το 1999, οι τελετές υποδοχής αρχηγών κρατών πραγματοποιούνταν στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Η τελευταία υποδοχή έγινε στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο στις 20 Μαΐου 1999, επί προεδρίας του κ. Κ. Στεφανόπουλου. Εκτοτε, κρίθηκε ότι ο χώρος του αεροδρομίου δεν είναι κατάλληλος για μια τέτοια τελετή και καθιερώθηκε η Ηρώδου Αττικού.
Πίσω από τις πόρτες του Προεδρικού
Και στο εσωτερικό του προεδρικού μεγάρου υπήρχαν ορισμένες «καινοτομίες» στην τελετουργία. Στην είσοδο της αίθουσας του επίσημου δείπνου, δίπλα στους δύο άοπλους εύζωνες της προεδρικής φρουράς, οι οποίοι τηρούν αυτή τη στάση κατά την εθιμοτυπία, υπήρχαν και ορισμένες γυναίκες με παραδοσιακές φορεσιές από το Λύκειο Ελληνίδων. Το στιγμιότυπο δημιούργησε απορίες ως προς το πρωτόκολλο της προεδρίας. Και τούτο διότι οι εύζωνες φορούν κατά κανόνα δύο στολές, η μία έχει ως βάση τη φουστανέλα προς τιμήν των κατοίκων της ηπειρωτικής Ελλάδας και η δεύτερη τη βράκα που φορούν οι Κρήτες και οι νησιώτες. Στο απόθεμα της προεδρικής φρουράς υπάρχουν και δύο στολές, αντίγραφα της παραδοσιακής φορεσιάς των Ποντίων, οι οποίες ανασύρονται για ειδικές εκδηλώσεις, όπως η επέτειος Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, στις 19 Μαΐου. Κατά τα λοιπά το πρωτόκολλο παραμένει ως έχει: Οι εύζωνες, σε κάποια σημεία τσολιάδες και άλλα Κρήτες, στέκονταν –άοπλοι λόγω της παρουσίας τους σε εσωτερικό χώρο– κατά μήκος της διαδρομής των δύο προέδρων. Κατά την επίσκεψη του κ. Ολάντ, την τελευταία στιγμή, λόγω της ξαφνικής βελτίωσης των καιρικών συνθηκών, αποφασίστηκε η τελετή να γίνει στην Ηρώδου Αττικού, διαφορετικά άπαντες θα μεταφέρονταν στο εσωτερικό του προεδρικού μεγάρου. Πίσω από τις πόρτες της αίθουσας όπου πραγματοποιούνται τα επίσημα δείπνα, το πρωτόκολλο προβλέπει κάποιες λεπτομέρειες, όπως η σειρά με την οποία κάθονται ένθεν και ένθεν των δύο προέδρων η πολιτική ηγεσία και οι προσκεκλημένοι του Προέδρου. Υπάρχει και ενδυματολογικός κώδικας, όπως υπαγορεύει η σημείωση «βαθύχρωμο ένδυμα» για όσους διαθέτουν πρόσκληση. Από την πανοραμική φωτογραφία του τραπεζιού φαίνεται ότι αρκετοί είτε δεν τη διάβασαν, είτε την παρερμήνευσαν…