ΛΟΝΔΙΝΟ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. «Θα τον δω στο LSE, 8 το βράδυ». «Μα μιλάει και στις 5, σε επενδυτές, στο Savoy». Ο συνδαιτυμόνας μου, σε εστιατόριο στo Mayfair, τη συνοικία των hedge funds στο Λονδίνο, με κοίταξε με νόημα. «Μπορώ να σε βάλω στη λίστα» μου είπε.
Δέχθηκα χωρίς να το πολυσκεφθώ. Δύο ευκαιρίες να δω τον υπουργό Οικονομικών σε μία μέρα ― και ενώπιον τελείως διαφορετικών ακροατηρίων. Είχα ήδη επισκεφθεί την Οξφόρδη, όπου είχε φοιτήσει, και όπου παλαιοί dons τον θυμούνταν θερμά (σε προσωπικό αν όχι ιδεολογικό επίπεδο). Είχα τυχαία περάσει και έξω από το St Paul’s, ένα από τα κορυφαία και πιο ακριβά (έστω και χωρίς ΦΠΑ) ιδιωτικά σχολεία της Αγγλίας, όπου είχε υπάρξει μαθητής. Το άρωμα Τσακαλώτου στη λονδρέζικη αποστολή μου γινόταν όλο και πιο έντονο. Θα μπορούσε να το πει κανείς και «ευτυχία»…
Αφού τελειώσαμε το μεσημεριανό, κατευθύνθηκα προς το Canary Wharf, όπου είχα μία ακόμα συνάντηση με έναν «άνθρωπο των αγορών» (όπως έχει γίνει της μόδας να τους αποκαλούμε). Φτάνοντας, έλαβα μήνυμα από τη γραμματέα του. Ηθελε να κάνουμε τη συνάντηση πιο νωρίς. Ηταν κι αυτός καλεσμένος στο πολυτελέστατο Savoy. Αφού τα είπαμε, είχε την ευγενή καλοσύνη να με πάρει μαζί του στο ταξί για το West End.
Εκεί όμως με περίμενε μία δυσάρεστη έκπληξη. Ο συνδαιτυμόνας μου είχε υπερεκτιμήσει τις δυνάμεις του. Οι διοργανωτές της εκδήλωσης –η Deutsche Bank και η Bank of America-Merrill Lynch, μαζί με την ελληνική πρεσβεία– είχαν αποφασίσει να αποκλείσουν τους ταπεινούς λειτουργούς της ενημέρωσης. Το πλήγμα ήταν βαρύ. Οι αλλεπάλληλες προσπάθειές μου να τους μεταπείσω έπεσαν στο κενό.
Ο Γιάννης από τη Λάρισα
Γνώρισα, ωστόσο, τον Γιάννη από τη Λάρισα, που μετανάστευσε πρόσφατα στο Λονδίνο και δουλεύει μαζί με τον αδελφό του στο ξενοδοχείο. Μου είπε για τις εμπειρίες του με υψηλούς καλεσμένους στο ξενοδοχείο ― από τον τέως βασιλιά της Ελλάδας ώς τους κορυφαίους τενίστες του κόσμου, που έχουν έλθει στη βρετανική πρωτεύουσα για τους τελικούς του ATP Tour. Ο Γιάννης δούλευε από τις 6.30 το πρωί και σε λίγο θα σχολούσε, γιατί είχε πάει 5. Μιλούσε με περιφρόνηση για όσους ενίστανται στα απαιτητικά ωράρια («να δουλέψουμε ήρθαμε!»). Ελπίζουν με τον αδελφό του να ξεκινήσουν κάτι δικό τους στο Λονδίνο. Δεν έχει σκοπό να γυρίσει πίσω.
Ηταν ώρα να φύγω κι εγώ, να συνεχίσω κάπου αλλού την αναμονή μου για τον Ευκλείδη. Εξω από το Clement House του LSE, συνάντησα τον οικοδεσπότη του υπουργού στο φημισμένο λονδρέζικο πανεπιστήμιο, τον διευθυντή του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Κέβιν Φέδερστοουν. Βετεράνος γνώστης της νεοελληνικής κακοδαιμονίας, περίμενε κι αυτός εναγωνίως τον καλεσμένο του, ο οποίος μέχρι πριν από μερικά χρόνια, όταν ήταν ακόμα σε ασφαλή απόσταση από την εξουσία, του έθετε επιτακτικά το ζήτημα της αποτυχίας της Σοσιαλδημοκρατίας να εκμεταλλευθεί την κατάρρευση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου με την κρίση του 2008-9.
Στην ουρά, μια παρέα Κυπρίων που είχαν παρακολουθήσει πολλές εκδηλώσεις του Παρατηρητηρίου μέσα στα χρόνια, θυμούνταν τις ένδοξες στιγμές του παρελθόντος. «Ερχόμαστε από την εποχή Αλογοσκούφη. Ημαστε εδώ όταν του πέταξαν αυγά. Μετά από αυτό, τα μέτρα ασφαλείας στα ελληνικά events έγιναν πολύ αυστηρότερα» έλεγαν, γελώντας με τα χάλια μας.
Μέσα, η αίθουσα ήταν κατάμεστη –234 άτομα– και εντόπισα κάποιες ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες παρουσίες: τον Εντ Μίλιμπαντ, σε μία από τις πρώτες του δημόσιες εμφανίσεις αφού τον αντικατέστησε στην ηγεσία των Εργατικών ο σαφώς πιο ΣΥΡΙΖικών τάσεων Τζέρεμι Κόρμπιν. Πιο διακριτικά παρών ήταν ο Γιάννης Σπράος, πρώτος πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων επί υπουργίας Σημίτη, και πρόεδρος της ομώνυμης επιτροπής που έκανε ρηξικέλευθες προτάσεις για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος το 1997, για να δεχθεί άγριο πόλεμο από τους ιδεολογικούς συνοδοιπόρους του νυν υπουργού Οικονομικών.
Η ομιλία
Λίγο μετά τις 8, η αναμονή έφτασε στο τέλος της. Μετά μία σύντομη εισαγωγή από τον Φέδερστοουν, ο Τσακαλώτος πήρε τον λόγο. Ο τίτλος της ομιλίας του ήταν «Τα οικονομικά μπλουζ: Η Αριστερά στην κυβέρνηση». Σαφώς πιο εύγλωττος στα αγγλικά από ό,τι στα ελληνικά (το περιβόητο «μπουγαδόνερο» έγινε ξανά «bathwater»), ο υπουργός επιχείρησε να διερευνήσει το ερώτημα αν το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι συμβατό με τα αριστερά ιδεώδη.
Ο Τσακαλώτος δήλωσε αισιόδοξος ότι οι διαπραγματεύσεις για την υποδόση των 2 δισ. θα ολοκληρωθούν άμεσα. Εξέφρασε δε την πεποίθησή του ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και η νέα αναδιάρθρωση του χρέους θα διαλύσουν τον φόβο που νιώθουν καταναλωτές, καταθέτες και επενδυτές και θα «απελευθερώσουν την καταπιεσμένη ζήτηση» που υπάρχει στην οικονομία. Προϋπόθεση γι’ αυτό, όπως είπε, είναι να δοθεί περίοδος χάριτος 15-20 ετών για το χρέος, ώστε να γίνουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις.
Ο υπουργός είπε πολλά άλλα ενδιαφέροντα ― κάποια νουνεχή, κάποια λιγότερο. Οσο για τα διαπιστευτήρια αριστεροσύνης της κυβέρνησης αυτής, ο υπουργός παρέμεινε αγνωστικιστής. Παραφράζοντας τον Κέινς, είπε ότι «οι αριστεροί πρέπει να είναι στην κυβέρνηση για να κάνουν αριστερά πράγματα. Αν αποφεύγουν να κάνουν αριστερά πράγματα για να μείνουν στην κυβέρνηση, κοιτάζουν τον κόσμο ανάποδα».
