Η αλλαγή του χρόνου βρίσκει τη χώρα μας με πολλά μαύρα σύννεφα συσσωρευμένα πάνω από τον ελληνικό ουρανό.
1. Μνημόνιο –Οικονομία
Οι όροι του τρίτου Μνημονίου προς το παρόν φαίνεται να τηρούνται παρά τις όποιες δυσκολίες τόσο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές όσο και με τη συνοχή της Κυβερνητικής πλειοψηφίας.
Όμως τα δύσκολα (ασφαλιστικό, φορολογία αγροτών, το υπόλοιπο πακέτο που αφορά τα κόκκινα δάνεια, ιδιωτικοποιήσεις) έπονται.
Ο προϋπολογισμός που μόλις ψηφίστηκε είναι μάλλον απίθανο να εφαρμοστεί χωρίς πρόσθετα εισπρακτικά μέτρα. Όσον αφορά την ανάπτυξη ,τις επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας δεν έχει γίνει ακόμα τίποτα..
Το 2016 θα είναι μια ακόμα χρονιά ύφεσης και παραπέρα επιδείνωσης των κύριων μακροοικονομικών δεικτών. Η φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας θα συνεχιστεί αμείωτη.
Το ΔΝΤ θα παζαρέψει ακριβά τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα, που αποτελεί προαπαιτούμενο για πολλούς εταίρους.
Οι δε κ.κ. Σόιμπλε και Τόμσεν καραδοκούν πάντα στη γωνία, αναμένοντας τη κατάλληλη ευκαιρία για να ξαναφέρουν στην ημερήσια διάταξη το θέμα του Grexit.
O κίνδυνος κάποιου ‘ατυχήματος’ είναι πάντα παρών.
2. Προσφυγικό
Παρά την συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία, οι ροές των προσφύγων προς τις ευρωπαϊκές χώρες δεν αναμένεται να κοπάσουν.
Ούτε η ένταση των πολεμικών επιχειρήσεων στο Ιράκ και τη Συρία προβλέπεται να μειωθεί.
Παρά τις προσπάθειες της Γερμανίας και της E.Επιτροπής, οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. δεν πρόκειται να επιδείξουν ουσιαστική αλληλεγγύη προς τις χώρες εισόδου των μεταναστών.
Η δε ελληνική διοίκηση και η Κυβέρνηση είναι βέβαιο ότι δεν θα αποκτήσουν τους προσεχείς μήνες την επάρκεια που θα υπερασπιστεί αποτελεσματικά την παραμονή της χώρας στη ζώνη του Σένγκεν.
Άρα η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να αποτελεί τον ασθενή κρίκο.
3. Τρομοκρατία
Το είδος των τρομοκρατικών κτυπημάτων που προέρχονται από τους υποστηρικτές του ISIS,δεν επιτρέπουν καμιά αισιοδοξία αποτελεσματικής αποτροπής από τις υπηρεσίες ασφαλείας των χωρών της Δύσης.
Αντίθετα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος κλιμάκωσης και διεύρυνσης των μορφών με τις όποιες εκδηλώνονται(χημικός η ηλεκτρονικός πόλεμος)
Κάτι τέτοιο θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο το κλίμα της ξενοφοβίας και του ρατσισμού.
4. Ανοδος εθνικισμού και ευρωσκεπτικισμού
Παρά την εκλογική ήττα του Εθνικού Μετώπου της κ.Λεπεν στο δεύτερο γύρο των γαλλικών περιφερειακών εκλογών, τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου έστειλαν ένα εκκωφαντικό μήνυμα εν όψει των Προεδρικών εκλογών του 2017.
Το δημοψήφισμα στη Δανία και η αυξανόμενη εκλογική δύναμη ακροδεξιών, ευρωσκεπτιστικων δυνάμεων στη Πολωνία, τη Σουηδία, την Αυστρία και την Φινλανδία επιβεβαιώνουν με αδιάψευστο τρόπο ότι η μια μετά την άλλη χώρα τάσσονται κατά της περισσότερης Ευρώπης, που έχει τόση ανάγκη η Ε.Ε. και υπέρ της επανεθνικοποίησης της αντιμετώπισης των συλλογικών προβλημάτων.
Αυτός ο έντονος ευρωσκεπτικισμός που φθάνει τα όρια του αντιευρωπαϊσμού, θέτει την Ε.Ε. σε μια επικίνδυνη τροχιά που την απειλεί ακόμα και με διάλυση.
5. Δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2017
Οι προσπάθειες του Βρετανού Πρωθυπουργού για επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης του Η.Β. εντός της Ε.Ε. θα οδηγήσουν σε παραπέρα ανάσχεση της προσπάθειας για περισσότερη ενοποίηση
6. Τουρκία
Η πρωτοφανής κρίση στις σχέσεις Τουρκιάς και Ρωσίας αποτελούν έναν εξαιρετικά σοβαρό παράγοντα αστάθειας στη περιοχή μας.
Εξάλλου η άμεση εμπλοκή της γείτονος στο πόλεμο κατά του ISIS,δημιουργεί άμεσο κίνδυνο αναζωπύρωσης του Κουρδικού που μπορεί να οδηγήσει σε παραπέρα εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως άλλωστε έχει συμβεί και στο παρελθόν.
Τέλος η αναβάθμιση των σχέσεων Ε.Ε. και Τουρκίας λόγω του προσφυγικού, μπορεί να θέσει την Ελλάδα και την Κύπρο σε πολύ δύσκολη σχέση με τους εταίρους μας,οι οποίες θα πιεστούν πολύ και για μια λύση του Κυπριακού.
7. Η ευρύτερη αστάθεια στη περιοχή της Α. Μεσογείου, της Μ. Ανατολής και της Β. Αφρικής
Η κατάσταση στη Λιβύη, οι φιλοδοξίες του Ιράν και της Ρωσίας να διαφυλάξουν και επαυξήσουν τα ερείσματα τους στη περιοχή, η αυξανόμενη επιρροή των Ισλαμιστών σε χώρες όπως το Μαρόκο, η Τυνησία, η Υεμένη, το Σουδάν, η Αίγυπτος(Σινά) κλπ ενισχύουν την αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή και αυξάνουν τις πιθανότητες πρόσθετων πυρκαγιών που λόγω ‘ισχυρών ανέμων’ μπορεί να επεκταθούν πολύ γρήγορα.
Η Ελλάδα ως Ιφιγένεια
Ειλικρινά δεν μπορώ να θυμηθώ κάποια περίοδο τα τελευταία 40 χρόνια που η Ελλάδα να συνθλίβεται από τόσα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα.
Έχω δε την αίσθηση ότι η ελληνική κοινωνία και το πολιτικό σύστημα λειτουργούν σε συνθήκες μιας ‘εικονικής ομαλότητας’
Αν τα προβλήματα στην Ευρώπη επιδεινωθούν περισσότερο και τεθεί σε κίνδυνο η ίδια η ύπαρξη της Ε.Ε.,η εκτίμηση μου είναι ότι το αίσθημα της αυτοσυντήρησης θα οδηγήσει όσους θα θιγούν περισσότερο από μια τέτοια εξέλιξη σε κινήσεις έκτακτης ανάγκης.
Θα προσπαθήσουν να περισώσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έστω και με ακρωτηριασμό του.
Μια ‘ανθρωποθυσία’ μιας η περισσότερων χωρών μελών της Ε.Ε. θα μπορούσε να λειτουργήσει εκτονωτικά.
Έχει κανείς αμφιβολία για το ποια χώρα θα ήταν η ιδανική ‘Ιφιγένεια’;
Μήπως λοιπόν θα πρέπει οι απανταχού Έλληνες και οι ταγοί του Έθνους ,όσο ανέμελα και αυτιστικά και αν τους βολεύει να λειτουργούν, να αρχίσουν να διαμορφώνουν και κάποιο πλάνο Β;
Aλλως φοβούμαι ότι οι ευχές για Καλή Χρονιά θα αποδειχθούν άνευ περιεχομένου.
Αντίθετα οι κίνδυνοι να αποβεί το 2016 μοιραία χρονιά για τη χώρα μας είναι παραπάνω από υπαρκτοί.
* Ο κ. Γιάννης Παπανικολάου είναι μέλος της επιτροπής διαλόγου του Ποταμιού.