Παρόλο που τις προηγούμενες ημέρες τα «αγκάθια» για τη συμφωνία Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας ήταν πολλά, χθες το βράδυ το βασικό εμπόδιο που χώριζε τους 28 από μια συμφωνία με την Aγκυρα ήταν το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας, που έχει «παγώσει» η Κύπρος από το 2009.
Ο Κύπριος πρόεδρος και οι συνεργάτες του είχαν τις δύο τελευταίες ημέρες μια σειρά από συναντήσεις στις Βρυξέλλες, ώστε να μην βρεθεί ο Νίκος Αναστασιάδης μόνος του, αντιμέτωπος με τους 27, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο φόβος ήταν ότι οι υπόλοιποι ηγέτες, που μπορεί να είχαν αμφιβολίες για τη συμφωνία, θα κρύβονταν πίσω από τις κυπριακές ενστάσεις.
Ομως, εξαιτίας των επαφών της κυπριακής πλευράς σε διπλωματικό επίπεδο, ο κ. Αναστασιάδης μάλλον βρέθηκε στο ίδιο μήκος κύματος με τους εταίρους του, καθώς, όπως έλεγε Ευρωπαίος αξιωματούχος, «δεν πρόκειται να αφήσουμε την Κύπρο να πληρώσει τα σπασμένα», εννοώντας ότι δεν ήταν κανένας διατεθειμένος να βρεθεί αντιμέτωπος με τα συμφέροντα της Κύπρου. Η Κύπρος, για να ανοίξει τα κεφάλαια, περιμένει από την Τουρκία να τηρήσει το πρωτόκολλο της Aγκυρας, σύμφωνα με το οποίο κυπριακά πλοία και αεροσκάφη θα έχουν πρόσβαση σε τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια.
Η διατύπωση που υπήρχε μέχρι χθες το βράδυ όσον αφορά το «ξεπάγωμα» των ενταξιακών κεφαλαίων δεν είχε αλλάξει από το προσχέδιο που επεξεργάζονταν οι 28 πρέσβεις το βράδυ πριν από τη Σύνοδο. Σε αυτό αναφερόταν ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση, μαζί με την Τουρκία, θα προετοιμάσει την απόφαση για το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων το συντομότερο δυνατόν σε συνέχεια των συμπερασμάτων του Οκτωβρίου του 2015». Η δήλωση αυτή δεν ικανοποιούσε ούτε τη Λευκωσία, καθώς συμπεριλάμβανε μια καθαρά ευρωπαϊκή διαδικασία για την Τουρκία, ενώ και για την Αγκυρα ήταν πολύ χαμηλότερη των προσδοκιών, αφού δεν υπήρχε αναφορά σε «ξεπάγωμα» κανενός κεφαλαίου.
Αυτό που αναζητείτο μέχρι αργά χθες το βράδυ ήταν η σωστή διατύπωση που θα μπορούσε να ικανοποιήσει και τις δύο πλευρές, ενώ ανοικτό έμενε το ενδεχόμενο στη δήλωση να συνδεθεί η επίλυση του Κυπριακού με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας. Αυτή τη θέση είχε εκφράσει και ο ίδιος ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο, την περασμένη Τρίτη, οπότε και τόνισε πως πρέπει να βρεθεί ξανά ένας τρόπος να ενεργοποιηθούν οι σχέσεις Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας, όχι μόνο μέσα από τη μετανάστευση, αλλά υποστηρίζοντας τις διαπραγματεύσεις για επίλυση του Κυπριακού.
Η ιδέα που τέθηκε στο τραπέζι και θα δεχόταν η κυπριακή πλευρά, αλλά όχι απαραίτητα η τουρκική, ήταν να γίνει αναφορά σε άνοιγμα άλλων κεφαλαίων (κεφάλαια 5, 8 και 19), τα οποία παραμένουν «παγωμένα», και όχι των συγκεκριμένων πέντε που έχουν μπλοκαριστεί από την Κύπρο.