Παν. Κουρουμπλής: «Aν καθιερωθεί η απλή αναλογική, η χώρα δεν θα κυβερνηθεί ποτέ». Ολγα Γεροβασίλη: «Ο κ. Κουρουμπλής εκφράζει προσωπικές του απόψεις οι οποίες είναι σεβαστές, αλλά δεν είναι το τελικό μας σχέδιο». Nίκος Βούτσης: «Εμείς επιμένουμε σταθερά στην απλή αναλογική, ανεξαρτήτως άλλων απόψεων που μπορεί να υπάρχουν».
Και οι τρεις δηλώσεις έγιναν την εβδομάδα που πέρασε και δεν παρατέθηκαν τυχαία στον πρόλογο. Δείχνουν την προχειρότητα αλλά και την απόλυτη ασυνεννοησία που υπάρχει στον ΣΥΡΙΖΑ ακόμη και για ένα κορυφαίο θεσμικό ζήτημα, όπως αυτό της ανάδειξης της κυβέρνησης.
Ο υπουργός των Εσωτερικών δεν επανέφερε άνευ λόγου το θέμα. Το Μαξίμου επιβεβαίωσε ότι στη νέα, μετά την αξιολόγηση, ατζέντα βρίσκεται και η αλλαγή του εκλογικού νόμου. Ωστόσο, όπως δήλωσε στην «Κ» ο αρμόδιος γ.γ. του υπ. Εσωτερικών Κώστας Πουλάκης (που είναι διαχρονικά ο εκλογολόγος του ΣΥΡΙΖΑ), μέχρι στιγμής δεν έχει συσταθεί καμία εξειδικευμένη επιτροπή να επεξεργαστεί σοβαρά το ζήτημα. Αφησε έτσι να εννοηθεί ότι ο κ. Κουρουμπλής διατυπώνει εντελώς ανεπεξέργαστες προτάσεις, κάτι που επιβεβαίωσαν την επομένη η κ. Γεροβασίλη και ο κ. Βούτσης «αδειάζοντας» πλήρως τον υπουργό.
Καθώς, όμως, όλα δείχνουν ότι αργά ή γρήγορα ο ΣΥΡΙΖΑ θα φέρει στο προσκήνιο το ζήτημα, έχει προφανή σημασία να δούμε σήμερα τι ακριβώς θα συμβεί αν ισχύσουν είτε οι προτάσεις Κουρουμπλή είτε και η απλή αναλογική που κατά τον κ. Βούτση παραμένει στο τραπέζι. Οπως φαίνεται, λοιπόν, στον πίνακα, αν το σημερινό μπόνους των 50 εδρών μειωθεί σε 30 (αυτό έχει προαναγγείλει ο κ. Κουρουμπλής), θα προκύψει ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία σχηματισμού κυβέρνησης. Αν ίσχυε ένα τέτοιο σύστημα τον Σεπτέμβριο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε μόλις 132 έδρες και οι ΑΝΕΛ 11, και επομένως θα ήταν απαραίτητη η σύμπραξη και τρίτου κόμματος για την πλειοψηφία. Εξυπακούεται δε ότι ένα τέτοιο πρόβλημα θα αντιμετώπιζε και η Ν.Δ. αν κέρδιζε τις εκλογές, καθώς η αυτοδυναμία με μπόνους 30 εδρών θα εκτινασσόταν στο 42% με 43%. Ποσοστό που φαίνεται αδύνατον σήμερα να συγκεντρώσει ο νικητής, ακόμη και με την αθροιστική συνδρομή π.χ. του ΠΑΣΟΚ.
Με αναλογική
Ακόμη πιο δύσκολα θα γίνουν βέβαια τα πράγματα αν ο ΣΥΡΙΖΑ επαναφέρει την πάγια πρότασή του για απλή αναλογική. Αυτή ανεβάζει τον πήχυ της αυτοδυναμίας στο 47%-48%, κάτι που έχει να συμβεί από την εποχή του Μένιου Κουτσόγιωργα. Για να καταλάβει κανείς το πολιτικό χάος που θα δημιουργούνταν, αρκεί να δει τις έδρες που θα συγκέντρωναν τα κόμματα τον Σεπτέμβριο με απλή αναλογική. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε 114 έδρες, η Ν.Δ. 90, η Χ.Α. 22, η Δημ. Συμπαράταξη 20, το ΚΚΕ 18, το Ποτάμι 13, οι ΑΝΕΛ 12 και η Εν. Κεντρώων 11.
Η μόνη κυβέρνηση που φαίνεται ορατή με ένα τέτοιο σύστημα προϋποθέτει τη σύμπραξη των δύο πρώτων κομμάτων – εξ ου και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν φαίνεται να έχει εγκαταλείψει τη σχετική ιδέα, τώρα που καταρρέει στις δημοσκοπήσεις.
Τον ίδιο άλλωστε ανομολόγητο στόχο –δηλαδή την παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στα πράγματα– φαίνεται να εξυπηρετεί και μια συμπληρωματική πρόταση που έχει ακουστεί: το μπόνους να μοιράζεται αναλογικά στα κόμματα που προεκλογικά θα αναγγείλουν ότι σκοπεύουν να συγκυβερνήσουν. Αν τούτο συμβεί, θα μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να προκύψει κάτι το πολιτικά πρωτοφανές: κυβέρνηση να μπορεί να σχηματίσει ο ηττημένος δεύτερος με τη σύμπραξη 2-3 μικρότερων κομμάτων.
Με την ελπίδα ο ΣΥΡΙΖΑ να εγκαταλείψει τη σχετική ιδέα –καθώς είναι μάλλον βέβαιο ότι τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και το Ποτάμι δεν θα δεχθούν να αυτοκτονήσουν προαναγγέλλοντας συνεργασία μαζί του–, ας δούμε την έτερη μείζονα αλλαγή που έχει πέσει στο τραπέζι. Ο κ. Κουρουμπλής έχει μιλήσει για ένα διπλό εκλογικό σύστημα με λίστα και σταυρό. Δηλαδή οι 200 βουλευτές να εκλέγονται με σταυρό σε περίπου 60 ολιγοεδρικές περιφέρειες (οι παλιοί νομοί συν τις 2-3 μεγάλες περιφέρειες –Β΄ Αθήνας, Περιφέρεια Αττικής– που θα σπάσουν) και οι υπόλοιποι 100 να μπαίνουν στη Βουλή με λίστα μέσα από τις 13 μείζονες περιφέρειες της χώρας.
Το παράδοξο είναι ότι ενώ όλα τούτα δημοσιοποιούνται στα ΜΜΕ, είτε ως απόψεις του κ. Κουρουμπλή είτε και ως σκόρπιες σκέψεις εκλογολόγων, η Ν.Δ. δεν έχει μέχρι στιγμής λάβει επίσημη θέση. Πιθανώς στη Συγγρού επαφίενται στο Σύνταγμα, που προβλέπει ότι για να αλλάξει αμέσως ο εκλογικός νόμος (κι όχι από τις μεθεπόμενες εκλογές), απαιτείται η ψήφος 200 βουλευτών. Είναι παράδοξος, ωστόσο, αυτός ο εφησυχασμός, διότι η Ν.Δ. έχει σήμερα μόλις 75 βουλευτές και επομένως δεν μπορεί να μπλοκάρει μόνη της τις όποιες προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ.
Δύο ιδέες ευφάνταστες
Τις προηγούμενες ημέρες ο κ. Κουρουμπλής εισηγήθηκε δύο ακόμη αλλαγές που επίσης επιβεβαιώνουν ότι η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ είναι μέχρι στιγμής εντελώς ανεπεξέργαστη. Η πρώτη αφορά την πολυακουσμένη μείωση των βουλευτών σε 200. Το ενδεχόμενο αυτό επισημαίνεται ότι δεν χρήζει αλλαγής του συντάγματος, καθώς μπορεί να γίνει ακόμη και διά νόμου.
Ωστόσο, είναι μάλλον βέβαιο ότι μια τέτοια ιδέα δεν θα ψηφιζόταν από την πλειοψηφία της βουλευτών (για ευνόητους λόγους), ενώ όποτε έχει δημοσιοποιηθεί έχει εγείρει και σοβαρές ενστάσεις από τους εκλογολόγους. Οι τελευταίοι επικαλούνται τη γεωγραφική ιδιομορφία της χώρας και υπογραμμίζουν ότι μια Βουλή 200 εδρών θα επέφερε προβλήματα τοπικής αντιπροσωπευτικότητας, καθώς π.χ ακόμη και μεγάλα νησιά θα έμεναν χωρίς βουλευτή. Γι’ αυτό και αντιπροτείνουν μια νέα γενναία περικοπή των βουλευτικών προνομίων, αντί της μείωσης των αριθμού τους.
Η δεύτερη ιδέα ήταν ακόμη πιο ευφάνταστη. Ο κ. Κουρουμπλής πρότεινε να δοθεί δικαίωμα ψήφου και στους 17άρηδες. Πιο εύστοχα απ’ όλους του απάντησε ο κ. Στ. Μάνος, που έκανε μια μικρή έρευνα. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε για να καταδείξει τον λαϊκισμό αλλά και την υστεροβουλία της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ, απ’ όλο τον πλανήτη δικαίωμα ψήφου κάτω των 18 έχουν η Αιθιοπία, η Αργεντινή, το Ανατολικό Τιμόρ, η Βραζιλία, το Εκουαδόρ, η Ινδονησία, η Νικαράγουα, το Σουδάν και η Βόρειος Κορέα. Στη δε Αυστρία, που είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δοκίμασε να δώσει δικαίωμα ψήφου στους «ώριμους» 17χρονους, προέκυψε προσφάτως η εκτόξευση της άκρας Δεξιάς…