Κοινή είναι η αντίληψη εδώ στη Λευκωσία ότι πλέον μπαίνουμε σε πολύ κρίσιμο στάδιο ως προς τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Σε λίγες ώρες στην Ελβετία ξεκινάει ο νέος γύρος της διάσκεψης για το εδαφικό. Οι δύο πλευρές επιχειρούν να έρθουν σε συνεννόηση γύρω από τα κριτήρια του κεφαλαίου του εδαφικού, τα οποία θα κρίνουν τα εδάφη που θα επιστραφούν στην ελληνοκυπριακή πλευρά σε περίπτωση λύσης.
Λίγο πριν από την επανέναρξη της διάσκεψης, η οποία διακόπηκε την προηγούμενη εβδομάδα ύστερα από σχετικό αίτημα της ηγεσίας του Νίκου Αναστασιάδη, η Λευκωσία εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία σχετικά με την προοπτική της λύσης. Αυτό που αφήνεται να εννοηθεί είναι ότι η λύση του κυπριακού προβλήματος είναι εφικτή αρκεί η τουρκική πλευρά να κατανοήσει την ανάγκη της κατάργησης του απαρχαιωμένου συστήματος των εγγυήσεων. Η ελληνοκυπριακή πλευρά (ε/κ) πιστεύει ότι στο εδαφικό η τουρκική πλευρά καλείται να ικανοποιήσει τις θέσεις της ε/κ κοινότητας με ποσοστό που θα είναι καλύτερο από αυτό του σχεδίου Ανάν.
Η Μόρφου και η Καρπασία
Η προσοχή της ε/κ πλευράς είναι στραμμένη στο μέλλον της Μόρφου και της Καρπασίας. Για αυτές τις δύο σημαντικές περιοχές της Δυτικής και Βόρειας Κύπρου, η ε/κ πλευρά προσεγγίζει θετικά την ιδέα της εγκαθίδρυσης ομοσπονδιακής διοίκησης, η οποία θα επιτρέψει την επιστροφή των προσφύγων στις εστίες τους. Φυσικά, στο εδαφικό η πρώτη επιλογή της ε/κ πλευράς είναι η επιστροφή αυτών των περιοχών στην ε/κ διοίκηση μαζί με τη λύση. Ωστόσο, μέχρι στιγμής αυτό το αίτημα δεν βρίσκει θετικό αντίκτυπο στην τ/κ πλευρά.
Από την πλευρά της, η Αγκυρα εμφανίζεται προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα στο Κυπριακό. Η τουρκική πλευρά αναμένει με μεγάλο ενδιαφέρον το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου της διάσκεψης της Ελβετίας. Από τη σκοπιά της τουρκικής κυβέρνησης, η διάσκεψη της Ελβετίας κρίνει το μέλλον του Κυπριακού. Ενα θετικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε μια «γρήγορη λύση» εντός των επόμενων εβδομάδων. Διαφορετικά, σε περίπτωση δηλαδή που οι δύο πλευρές δεν καταφέρουν να έρθουν σε συνεννόηση για τα κριτήρια στο εδαφικό και τον καθορισμό της ημερομηνίας της πενταμερούς διάσκεψης, η Αγκυρα αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα.
Το ερώτημα της Αγκυρας
«Στην παρούσα φάση όλα εξαρτώνται από την ηγεσία του Νίκου Αναστασιάδη. Θα μπορέσει τελικά ο κ. Αναστασιάδης να αντισταθεί στους συνεργάτες του που δεν επιθυμούν τη λύση και στο στρατόπεδο του “όχι”;», αναρωτιέται καλά ενημερωμένη πηγή από τον κύκλο του τουρκικού προεδρικού περιβάλλοντος, η οποία τις προηγούμενες εβδομάδες μοιράστηκε τις απόψεις της με την «Κ». Σύμφωνα με την πηγή μας, η τελική απόφαση του προέδρου Αναστασιάδη θα κρίνει το αποτέλεσμα των συνομιλιών στην Ελβετία. Σε περίπτωση που ο κ. Αναστασιάδης δώσει το «πράσινο φως» για την πενταμερή διάσκεψη, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα συναντήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα, με απώτερο στόχο μια διεξοδική διαδικασία πάρε-δώσε.
Σε αυτή τη διαδικασία του πάρε-δώσε, η τουρκική πλευρά θα χρησιμοποιήσει τα δύο «δυνατά της χαρτιά», το εδαφικό και τις εγγυήσεις. Η τουρκική πλευρά ετοιμάζεται να ζητήσει «βήματα καλής θελήσεως» από την Αθήνα σε ένα από αυτά τα πεδία για να απαντήσει στη συνέχεια η ίδια με τα δικά της βήματα καλής θελήσεως. Παράλληλα, η Αγκυρα επιμένει για την ανάγκη αναθεώρησης του συστήματος των εγγυήσεων.
Οι Τουρκοκύπριοι
Η Αγκυρα προετοιμάστηκε για όλα τα ενδεχόμενα στο Κυπριακό σε στενή συνεργασία με την ηγεσία του Μουσταφά Ακιντζί. Παρασκηνιακά, οι δύο πλευρές αντάλλαξαν σημαντικές πληροφορίες και επιχείρησαν να συντονίσουν τις ενέργειές τους. Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας, σε στενή συνεργασία με την τ/κ πλευρά, η Αγκυρα έθεσε στο μικροσκόπιο τις κινήσεις του προέδρου Αναστασιάδη, κυρίως τις επαφές του με την ελληνική κυβέρνηση, την Κυπριακή Εκκλησία και τα ε/κ πολιτικά κόμματα. Σε γενικές γραμμές, τα μηνύματα που δόθηκαν στο τέλος αυτών των συναντήσεων δεν ικανοποίησαν την τουρκική πλευρά.
Η επιμονή της ε/κ πλευράς και της Αθήνας για την κατάργηση του απαρχαιωμένου συστήματος των εγγυήσεων είναι ένα ζήτημα που προβληματίζει την τουρκική πλευρά. «Με ποιο δικαίωμα η ελληνική πλευρά χαρακτηρίζει απαρχαιωμένη μια δικλίδα ασφαλείας στην Κύπρο για τους Τουρκοκύπριους τη στιγμή που φλέγεται η περιοχή μας;», αναρωτιέται πηγή που παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στο πεδίο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Η αίσθηση είναι πάντως ότι η Αγκυρα δεν επιθυμεί τη λήψη μιας τελικής απόφασης στο ζήτημα του εδαφικού κατά τη διάρκεια του δεύτερου γύρου της διάσκεψης της Ελβετίας.