Η ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στις αρχές του 2016 στη θέση του επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης αποτέλεσε έκπληξη, καθώς στις πρώτες μετρήσεις υπολειπόταν σε σχέση με άλλους ανθυποψηφίους του στη Ν.Δ. Την εξέλιξη αυτή η κοινή γνώμη την υποδέχθηκε ευνοϊκά. Συγκεκριμένα, στην έρευνα αποτύπωσης μηνιαίων τάσεων της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης του ΠΑΜΑΚ, που πραγματοποιήθηκε στις 19-20 Ιανουαρίου 2016, η εκλογή του εκτιμήθηκε ως θετική εξέλιξη από το 45,5%, ενώ αρνητικά μόλις από το 27%. Στην ίδια έρευνα αναδείχθηκε ως ο πιο δημοφιλής πολιτικός αρχηγός, πρωτιά που διατήρησε έκτοτε. Η εκλογή του στην ηγεσία της Ν.Δ. θεωρήθηκε χαρακτηριστικό των ηγετικών του ικανοτήτων.
Στην πορεία, ο Κυρ. Μητσοτάκης εδραίωσε έναντι του Αλ. Τσίπρα όχι μόνον προβάδισμα δημοφιλίας αλλά και την εκτίμηση πως συγκριτικά πρόκειται περί του πιο κατάλληλου για την πρωθυπουργία. Το γεγονός είναι αξιοσημείωτο και δεν συναντάται συχνά, καθώς στο ερώτημα αυτό ο εν ενεργεία πρωθυπουργός έχει ένα «δημοσκοπικό» πλεονέκτημα έναντι του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και των άλλων πολιτικών ηγετών.
Το προβάδισμα αυτό του Μητσοτάκη δεν αποτελεί απλώς γενική αίσθηση, αλλά εξειδικεύεται από τη κοινή γνώμη και στους επιμέρους τομείς της εφαρμοσμένης πολιτικής. Οπως αποτυπώθηκε σε έρευνα της Μονάδας Κοινής Γνώμης τον Μάρτιο του 2016, ο Κυρ. Μητσοτάκης θεωρείται σε σχέση με τον Αλ. Τσίπρα –με σημαντική διαφορά– ικανότερος στη διαχείριση της ελληνικής οικονομίας, των σχέσεων με τους Ευρωπαίους εταίρους, των προβλημάτων εγκληματικότητας και ασφάλειας, της παιδείας και του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος.
Αντιθέτως, ο Αλ. Τσίπρας υπερτερεί στο αίσθημα οικειότητας που έχουν οι πολίτες για αυτόν. Πιο συγκεκριμένα, θεωρείται πως μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τα προβλήματα μιας εργαζόμενης μητέρας, ενώ και οι δύο φαίνεται να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο στην απόκριση «Μπορεί να καταλάβει ανθρώπους σαν και εμένα». Με απλά λόγια, για την κοινή γνώμη, ο Κυρ. Μητσοτάκης δείχνει ικανότερος να λύσει τα προβλήματα, αλλά ο Α. Τσίπρας δείχνει πιο κοντά στον μέσο άνθρωπο. Πρόκειται εμφανώς για διαφορετικούς τύπους ηγεσίας.
Ο Σεπτέμβριος υπήρξε αναμφίβολα και για πολλούς λόγους ένας σταθμός για τις πολιτικές εξελίξεις. Μπορούμε να πούμε πως τότε ο Κυρ. Μητσοτάκης παγίωσε τη δημοσκοπική κυριαρχία του. Μάλιστα, σε δύο διαδοχικές μετρήσεις, πριν και μετά τη ΔΕΘ, ο Κυρ. Μητσοτάκης εμφανίστηκε πιο αξιόπιστος ως προς το ποιος θα παρουσιάσει το καλύτερο οικονομικό πρόγραμμα για το μέλλον της χώρας, καταγράφοντας πριν από την έναρξη της ΔΕΘ προβάδισμα 7 μονάδων που διπλασιάστηκε μετά το πέρας της Διεθνούς Εκθεσης. Η κοινή γνώμη, πάντως, δεν επιφυλάσσει θετική αντιμετώπιση για όλες του τις πρωτοβουλίες. Ιδιαίτερα, στο ζήτημα των πρόωρων εκλογών, το οποίο επανέρχεται σταθερά από τη Ν.Δ., είναι επιφυλακτική και διχασμένη.
Η συνολική εκτίμηση
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν ήταν ένα άγνωστο πρόσωπο στους Ελληνες πολίτες. Η πλειονότητα της κοινής γνώμης είχε διαμορφώσει κάποιες αδρές έστω απόψεις για τα χαρακτηριστικά του ως πολιτικού. Τη στιγμή της εκλογής του η δημοτικότητα του εκτινάχθηκε και ταυτόχρονα η πλειονότητα των πολιτών τον αντιμετώπισε για πρώτη φορά ως εν δυνάμει πρωθυπουργό.
Εκτοτε εμφανίζεται ως πιο κατάλληλος για τη θέση του πρωθυπουργού, καθώς οι πολίτες θεωρούν πως υπερέχει του Αλ. Τσίπρα σε ικανότητα διαχείρισης των κρίσιμων πολιτικών και οικονομικών θεμάτων της χώρας. Εντούτοις, τα εμπόδια για τον Κυριάκο Μητσοτάκη δεν βρίσκονται μόνο στον στενό χώρο του κομματικού ανταγωνισμού. Εχοντας να αντιπαρατεθεί με το κλίμα βαθιάς απαισιοδοξίας και την έντονη κρίση εμπιστοσύνης που χαρακτηρίζει τη σχέση των πολιτών με τους πολιτικούς θεσμούς (ιδιαιτέρως τα πολιτικά κόμματα, το Κοινοβούλιο και την κυβέρνηση), ο Κ. Μητσοτάκης έρχεται αντιμέτωπος με ένα χάσμα που δείχνει να χωρίζει τις καθιερωμένες πολιτικές ελίτ από ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας το οποίο αισθάνεται βαθιά απογοητευμένο από τα πράγματα. Εάν ο Μητσοτάκης καταφέρει να κλείσει ή να περιορίσει το χάσμα αυτό, είναι μια άλλη συζήτηση.
*Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο
Μακεδονίας.
**Ο κ. Γιώργος Σιάκας είναι διευθυντής Ερευνών στη Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Παν. Μακεδονίας.