Ο συντονισμός των μελών του υπουργικού συμβουλίου, καθώς και η υπέρβαση απροθυμίας ορισμένων εξ αυτών στην υλοποίηση μνημονιακών δεσμεύσεων και των συνακόλουθων εμποδίων που προβάλλουν, αναδεικνύεται σε παράγοντα κομβικό για την ομαλή εξέλιξη του οδικού χάρτη που ο κ. Αλέξης Τσίπρας σταθερά παρουσιάζει και έχει ως καταληκτικό ορόσημο την ολοκλήρωση του μνημονιακού προγράμματος τον Αύγουστο του 2018.
Ο πρωθυπουργός, στην τοποθέτησή του προς το υπουργικό συμβούλιο στις αρχές της εβδομάδας, ζήτησε την ενεργοποίηση όλων και την εντατικοποίηση της προσπάθειας, ώστε μέχρι το τέλος του χρόνου να κλείσει η τρίτη αξιολόγηση και, σε κάθε περίπτωση, να μη δοθεί από την πλευρά της κυβέρνησης έδαφος στους δανειστές να εγείρουν ενστάσεις και να καθυστερήσει το χρονοδιάγραμμα που ο κ. Τσίπρας επιθυμεί να τηρηθεί.
Γνωρίζοντας τις αδυναμίες της κυβέρνησής του και τις επιδόσεις των υπουργών του στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων, ο πρωθυπουργός είχε δύο επιλογές: η πρώτη ήταν αυτή ενός κυβερνητικού ανασχηματισμού, ώστε να αναλάβουν κρίσιμα υπουργεία εκείνοι που αποδεδειγμένα έχουν εργαστεί στη λογική «όσο πιο γρήγορα υλοποιήσουμε όσα συμφωνήσαμε τόσο πιο γρήγορα θα ξεμπερδέψουμε με τα μνημόνια και τις πιέσεις». Θα παραμερίζονταν έτσι εκείνοι που «παίζουν κατενάτσιο» έναντι των αξιολογητών, υποστηρίζοντας ότι «αφού δεν είναι πολιτική επιλογή μας το μνημόνιο, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να εφαρμόσουμε όσο το δυνατόν λιγότερα από αυτά που προβλέπει και να το σαμποτάρουμε όπου μπορούμε». Αφού, όμως, δεν προχώρησαν οι αλλαγές στην κυβέρνηση πριν από τη ΔΕΘ, όπως είχαν εισηγηθεί κάποιοι συνεργάτες του στον πρωθυπουργό, η έναρξη της αξιολόγησης τις καθιστά απαγορευτικές τώρα, καθώς θα ήταν ανακόλουθο για τον κ. Τσίπρα από τη μια να ζητάει επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και από την άλλη να αλλάζει υπουργούς, εξέλιξη που από μόνη της θα φέρει χρονοτριβή.
Ετσι, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο περιορισμένων αλλαγών ως εξέλιξη διαχείρισης μιας κρίσης που θα μπορούσε να προκύψει, όπως για παράδειγμα η υπόθεση της ρύπανσης του Σαρωνικού, ο κ. Τσίπρας ακολούθησε τη δεύτερη εναλλακτική: να αναλάβει ο ίδιος, με πιο στενή επιτήρηση των πεπραγμένων, να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξουν παρεκκλίσεις από τα χρονοδιαγράμματα. Και, στο πλαίσιο αυτό, ανέθεσε σε δύο πολύ στενούς συνεργάτες του, τον υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ Δημήτρη Λιάκο και τον γενικό γραμματέα Συντονισμού Δημήτρη Παπαγιαννάκο, την παρακολούθηση εβδομάδα προς εβδομάδα των πεπραγμένων της κυβέρνησης, όσον αφορά την υλοποίηση των προαπαιτουμένων της τρίτης αξιολόγησης.
Εναλλαγή προσώπων
Ο συντονισμός του κυβερνητικού έργου αναδεικνύεται πιθανόν το κεντρικό πρόβλημα της κυβέρνησης. Πολύ πρόσφατα, με αφορμή τη συζήτηση για ενδεχόμενο ανασχηματισμό, ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, αφού εξέφρασε την άποψη ότι δεν υπάρχει ανάγκη για αλλαγή προσώπων, έσπευσε να προσθέσει: «Χρειάζεται ένας πολύ καλύτερος συντονισμός και στο πεδίο της καθημερινότητας και μια συνειδητοποίηση και ένα συμμάζεμα και στο πεδίο της ταχύτητας». Η δυσκολία συντονισμού της κυβέρνησης επιχειρήθηκε να αντιμετωπισθεί από την πρώτη φάση ανάληψης της εξουσίας από τον Αλέξη Τσίπρα. Και αρχικά ο ρόλος αυτός ανατέθηκε στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη. Αποδείχθηκε πολύ πιο απαιτητική και χρονοβόρα δουλειά, τη στιγμή που ο κ. Δραγασάκης ήταν επιφορτισμένος και με μια σειρά δύσκολες αρμοδιότητες και είχε και την ευθύνη μιας σειράς επαφών στο εξωτερικό. Ετσι, ο ρόλος ανατέθηκε στον Αλέκο Φλαμπουράρη, χωρίς και σε αυτή την περίπτωση να σημειωθεί ιδιαίτερη επιτυχία. Καλύτερες επιδόσεις φάνηκε να επιτυγχάνει ο Χριστόφορος Βερναρδάκης, κυρίως στο πεδίο της καθημερινότητας. Ωστόσο, το μεγάλο «αγκάθι» ήταν η έγκαιρη υλοποίηση των μνημονιακών δεσμεύσεων, κάτι που έγινε σαφέστερο από ποτέ πριν από περίπου έξι μήνες, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση για τη δεύτερη αξιολόγηση.
Τότε, για πρώτη φορά ανατέθηκε στους κ. Λιάκο και Παπαγιαννάκο να «επιτηρούν» τους υπουργούς. Στο πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο η επιτήρηση αυτή επισημοποιήθηκε και απέκτησε χαρακτήρα εβδομαδιαίας αναφοράς, ώστε ο πρωθυπουργός να έχει ανά πάσα στιγμή εικόνα ποιες δράσεις και δεσμεύσεις μένουν πίσω και να γνωρίζει προς ποια κατεύθυνση χρειάζεται να πιέσει για να αποδειχθεί, κατ’ αρχήν, ο ίδιος συνεπής στο χρονοδιάγραμμα που με αυστηρότητα έχει θέσει.
Δημήτρης Παπαγιαννάκος
Από την εποχή της αντιπολίτευσης
Ο γενικός γραμματέας Συντονισμού της κυβέρνησης, Δημήτρης Παπαγιαννάκος, είναι από τους πιο άγνωστους συνεργάτες του κ. Αλέξη Τσίπρα. Θεωρείται, ωστόσο, πρόσωπο πολύ κοντά στον πρωθυπουργό, την κρίση του οποίου ο κ. Τσίπρας εμπιστεύεται, κάτι που έχει φανεί και από τη δουλειά που κατά καιρούς τού έχει αναθέσει. Στον στενό πυρήνα των συνεργατών του πρωθυπουργού, αν και χωρίς να προβάλλει τον ρόλο του εκεί, βρίσκεται από την εποχή που ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στην αντιπολίτευση. Με πτυχίο Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μεταπτυχιακό στην Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών και της Τεχνολογίας, είχε τον τελευταίο λόγο στην τεκμηρίωση όλων των φακέλων που έφταναν στα χέρια του κ. Τσίπρα. Εργάστηκε, δε, ως επιστημονικός συνεργάτης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, συμμετέχοντας στην Επιτροπή Προγράμματος και στην Επιτροπή Μελετών και Τεκμηρίωσης. Μετακινήθηκε στη θέση του γ.γ. Συντονισμού προς αντικατάσταση του Χριστόφορου Βερναρδάκη, όταν ο τελευταίος μπήκε στην κυβέρνηση ως αναπληρωτής υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Δημήτρης Λιάκος
Με εξειδίκευση στα οικονομικά
Ο Δημήτρης Λιάκος ανέλαβε καθήκοντα υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ στον ανασχηματισμό του Νοεμβρίου του 2016. Προηγουμένως, για περίπου έναν χρόνο, ήταν διευθυντής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού. Με οικονομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και μεταπτυχιακές σπουδές μάνατζμεντ, προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα, καθώς επί σειράν ετών εργάστηκε στον τραπεζικό κλάδο και στον κλάδο διαχείρισης fund. Στον στενό κύκλο του κ. Τσίπρα βρέθηκε μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, όταν εντάχθηκε στη διαπραγματευτική ομάδα της νέας κυβέρνησης.
Συμμετείχε σε όλο τον κύκλο των διαπραγματεύσεων την κρίσιμη περίοδο μέχρι τον Αύγουστο του 2015 και την ολοκλήρωση της συμφωνίας για το τρίτο μνημόνιο. Ακολούθως, μέχρι τον Οκτώβριο του 2015, όταν και «μετακόμισε» στο Μέγαρο Μαξίμου, είχε ρόλο στο υπουργείο Οικονομικών.
Πέραν των δημοσιονομικών ο «λόγος» του κ. Λιάκου έχει βαρύνουσα σημασία στα ενεργειακά, αλλά και σε σχέση με τις μεγάλες επενδύσεις.