Εστω και μέσα σε κλίμα αντιδράσεων και ανησυχίας από την πλευρά των κυβερνητικών βουλευτών, το πολυνομοσχέδιο με το οποίο θα κλείσουν τα προαπαιτούμενα για την τρίτη αξιολόγηση αναμένεται ότι θα ψηφιστεί από την κυβερνητική πλειοψηφία. Στην πράξη, η κοινοβουλευτική διαδικασία για το συγκεκριμένο πολυνομοσχέδιο αποδείχθηκε αρκετά πιο απαιτητική για την κυβέρνηση από ό,τι εκτιμούσε η κυβερνητική ηγεσία. Με δεδομένο ότι στο εν λόγω νομοθέτημα δεν περιλαμβάνονται δημοσιονομικά μέτρα, η εκτίμηση του Μαξίμου ήταν ότι θα περάσει από την Βουλή εύκολα, χωρίς αντιδράσεις από τους βουλευτές. Τελικά, φάνηκε ότι τα ζητήματα των πλειστηριασμών, οι αλλαγές στον τρόπο προκήρυξης απεργιών και οι τροποποιήσεις στην καταβολή οικογενειακών επιδομάτων βάρυναν περισσότερο από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί, ενώ διαμόρφωσαν ένα βαρύ, συγκρουσιακό κλίμα ανάμεσα στην κυβέρνηση και στο ΚΚΕ. Πάντως, ακόμα και αν η δυσανεξία των βουλευτών ξεπέρασε το αναμενόμενο, δεν θεωρείται ότι θα αποτελέσει πρόβλημα κατά την ψηφοφορία.
Ενδιάμεσοι σταθμοί
Η ψήφιση, τη Δευτέρα του πολυνομοσχεδίου σηματοδοτεί την έναρξη των διαδικασιών που θα οδηγήσουν στην ολοκλήρωση του μνημονιακού προγράμματος τον Αύγουστο και ο οδικός χάρτης του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα περιλαμβάνει μία σειρά από ενδιάμεσους σταθμούς και την υπέρβαση αρκετών δυσκολιών. Η εξέλιξη των επιμέρους παραμέτρων θα καθορίσει, τελικά, και τον τρόπο ολοκλήρωσης του προγράμματος, καθώς και τη διάδοχο κατάσταση. Το Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου είναι ο πρώτος σταθμός σε αυτόν τον οδικό χάρτη και από εκεί η Αθήνα αναμένει να ακούσει τις πρώτες αναφορές στο περιβάλλον που διαμορφώνεται όσον αφορά την πορεία εξόδου από το πρόγραμμα.
Μέσα στον Φεβρουάριο θα ανοίξει ο κύκλος των stress tests για τις τράπεζες, σημείο κομβικό για την όλη διαδικασία. Η αξιολόγηση του τραπεζικού συστήματος έχει ευθέως διασυνδεθεί με την πορεία των πλειστηριασμών, ως παραμέτρου εξυγίανσης. Ωστόσο, εξακολουθεί η κατάσταση να θεωρείται εύθραυστη και οι ισορροπίες ιδιαίτερα λεπτές μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή.
Μετά το Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να ανοίξει η διαπραγμάτευση για τη συγκεκριμενοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Ως καλή αφετηρία θεωρείται η συμφωνία για πλαφόν 15% του ΑΕΠ ετησίως ως δαπάνη για αποπληρωμή του χρέους, πάνω στην οποία η κυβέρνηση φιλοδοξεί να διεκδικήσει ένα καλύτερο πακέτο. Στα μέσα Φεβρουαρίου, στη σύνοδο του ΔΝΤ, αναμένεται να ξεκαθαρίσει η εικόνα όσον αφορά τις προθέσεις του Ταμείου για το ελληνικό πρόγραμμα, κάτι που θα επηρεάσει ασφαλώς τη συζήτηση για το χρέος, αλλά και τη συζήτηση για την πορεία εξόδου από το πρόγραμμα και την επόμενη ημέρα. Στην περίπτωση αποχώρησης του Ταμείου, στις προθέσεις του κ. Τσίπρα είναι να θέσει ζήτημα επαναδιαπραγμάτευσης και, τελικά, απόσυρσης των πρόσθετων μέτρων που το Ταμείο ζήτησε προληπτικά να ψηφιστούν για τη διετία 2019-2020 και αφορούν μειώσεις σε συντάξεις και αφορολόγητο.
Μέσα στον Μάρτιο αναμένεται να αρχίσει η διαπραγμάτευση για την τέταρτη αξιολόγηση. Στην κυβέρνηση επενδύουν εν πολλοίς στη διάθεση των Ευρωπαίων να ξεμπερδεύουν με το «ελληνικό πρόβλημα» και σε κάποια ελαστικότητα που θα δείξουν στην τελική ευθεία του προγράμματος. Ωστόσο, η τελευταία αξιολόγηση δεν αναμένεται ότι θα είναι περίπατος. Εκεί έχουν στριμωχθεί μία σειρά από δύσκολα στην πολιτική διαχείριση ζητήματα, όπως η επιλογή των διευθυντών του Δημοσίου μέσα από μια «δεξαμενή» που θα διαμορφωθεί μέσω ΑΣΕΠ, οι αποκρατικοποιήσεις και οι αλλαγές στις αντικειμενικές αξίες. Και η εμπειρία της τρίτης αξιολόγησης έδειξε ότι, τελικά, κάθε ανάλογη διαδικασία είναι δύσκολη και απαιτητική και η απουσία δημοσιονομικών μέτρων δεν κάνει πιο απλή τη δουλειά της κυβέρνησης.
«Μαξιλάρι» 10 δισ.
Παράλληλα, η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις εξόδους στις αγορές για την άντληση κεφαλαίων. Αφενός, για να δοκιμάσει τους σχετικούς μηχανισμούς και αφετέρου για να καταφέρει να εξασφαλίσει το «μαξιλάρι» των περίπου 10 δισ. σε αποθεματικό ασφαλείας, με βάση το οποίο θα διαπραγματευθεί με καλύτερους όρους μια «καθαρή» έξοδο από το μνημόνιο.
Η συζήτηση για την επομένη του μνημονιακού προγράμματος αποτελεί, επίσης, ένα κρίσιμο πολιτικό στοίχημα για την κυβέρνηση, που επενδύει ασφαλώς στη μικρότερη δυνατή εποπτεία. Η Αθήνα προσέρχεται στη συζήτηση αυτή με τους δανειστές με μια κεντρική διεκδίκηση: να μην απαιτηθεί ένα εξαρχής νέο μοντέλο για τη χώρα μας αλλά να ακολουθηθεί η συνταγή που επελέγη για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες βγήκαν από μνημόνια. Και σε συμβολικό αλλά και σε ουσιαστικό επίπεδο, μια τέτοια εξέλιξη θα σηματοδοτεί ότι παύει να αποτελεί εξαίρεση η Ελλάδα και επανέρχεται στην κανονικότητα.
Συνεδριάζει η Κεντρική Επιτροπή
Κλείνοντας το μέτωπο της τρίτης αξιολόγησης, ο κ. Αλέξης Τσίπρας θα κληθεί να διαχειριστεί τις εσωκομματικές ισορροπίες. Για το διήμερο 19 και 20 Ιανουαρίου έχει προγραμματιστεί η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ. Από το εσωκομματικό πεδίο ήδη έχουν εκδηλωθεί ενστάσεις για μια σειρά κυβερνητικούς χειρισμούς. Πέραν της σταθερής κριτικής στη μνημονιακή προσαρμογή της κυβέρνησης, το ζήτημα της διαχείρισης των μεταναστευτικών – προσφυγικών ροών, οι χειρισμοί στην υπόθεση των οκτώ Τούρκων αξιωματικών, η συζήτηση για τον επικείμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό αναμένεται να βρεθούν στο προσκήνιο. Οπως, επίσης, και η συζήτηση για την πορεία των επόμενων μηνών, καθώς αυξάνονται οι πιέσεις να στραφεί η κυβέρνηση περισσότερο σε μια αριστερή ατζέντα.