Οι καταστροφικές πυρκαγιές φέρνουν και πάλι στην επικαιρότητα την οδυνηρή πραγματικότητα, ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει οργανωμένο κράτος. Για ακόμη μία φορά, ο πολίτης αντιλαμβάνεται ότι ζει σε μια χώρα χωρίς ασφάλεια, σε μια ανοχύρωτη πολιτεία.
Θα ήταν λάθος να αποδώσουμε τις ευθύνες ενός διαχρονικά αποδιοργανωμένου κράτους στη δημόσια διοίκηση. Η δημόσια διοίκηση λειτουργεί στους ρυθμούς της εκάστοτε κυβέρνησης. Οι κυβερνήσεις υπόσχονται να μεταρρυθμίσουν τον δημόσιο τομέα, αλλά στην πράξη, η υπόσχεση πάντα εκφυλίζεται. Οι κυβερνήσεις αρκούνται στο να διαχειρίζονται αντί στο να κυβερνούν.
Η πραγματικότητα είναι ότι η πολιτική τάξη δεν έχει κουλτούρα στρατηγικού σχεδιασμού. Η παραγωγή έργου δεν είναι καίριο ζητούμενο στην άσκηση πολιτικής στη χώρα μας, ούτε βασικό κριτήριο επιλογής για τον ψηφοφόρο στις εκλογές. Πολιτικοί επανεκλέγονται στη Βουλή με μηδενική έως ελάχιστη παραγωγή έργου ουσίας. Οταν, όμως, διαχειρίζεσαι αντί να πράττεις για να αλλάξεις τα πράγματα, δεν περιορίζεις το μέγεθος της καταστροφής, η αντιμετώπιση της οποίας εναπόκειται πλέον στην τύχη και στον ηρωισμό όσων με πνεύμα αυτοθυσίας σώζουν ανθρώπινες ζωές και περιουσίες. Εάν δεν αντιστραφούν τα δεδομένα αυτά, είναι προφανές ότι οι καταστροφές θα συνεχίσουν να χτυπούν τη χώρα μας με την ίδια σφοδρότητα.
Στη χώρα του «δεν φταίω εγώ», ευθύνες υπάρχουν, είναι σημαντικές, είναι διαχρονικές και συγκεκριμένες. Είτε αφορούν σε πυρκαγιές, είτε σε πλημμύρες, είτε σε άλλες καταστροφές.
Θα ήταν ουτοπία να υποστηρίξει κανείς ότι είναι εφικτή η αποτροπή φυσικών καταστροφών. Οργανωμένες χώρες, όπως η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία έχουν υποστεί καταστροφές από φυσικά φαινόμενα. Η διαφορά με την Ελλάδα είναι ότι αντλούν διδάγματα, οργανώνουν τις κρατικές δομές, χρησιμοποιούν ό,τι έχει να προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία και καταφέρνουν να περιορίζουν τις επιπτώσεις σε ανθρώπινες απώλειες και υλικές ζημιές.
Η κυβέρνηση δεν ευθύνεται για την έλλειψη οργάνωσης και αποτελεσματικότητας του κράτους που κληρονόμησε. Ευθύνεται, όμως, για το τι έπραξε στα χρόνια της δικής της διακυβέρνησης. Για τα πρόσωπα που επέλεξε να τοποθετήσει σε καίριες θέσεις ευθύνης. Για το γεγονός ότι δεν έγιναν ούτε τα πολύ απλά αλλά καίρια. Δεν πέταξαν τα ελικόπτερα της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής για να έχουν εικόνα της κατάστασης στο έδαφος και να δώσουν οδηγίες ρύθμισης της κυκλοφορίας αλλά και εντολές έγκαιρης παρέμβασης στο Λιμενικό. Ολες αυτές οι ενέργειες θα έσωζαν ζωές.
Η πολιτική ηγεσία έχει την ευθύνη να ελέγχει την επιχειρησιακή αρτιότητα των επιτελικών σχεδίων και να τα βελτιώνει εκεί όπου απαιτείται. Να εξασφαλίζει ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς είναι ενήμεροι και συντονισμένοι και ότι έχουν γίνει ασκήσεις ετοιμότητας για την υλοποίηση των σχεδίων δράσης. Η εικόνα που δόθηκε ήταν ένα συνολικό έλλειμμα συντονισμού και αποτελεσματικότητας.
Η ΕΛ.ΑΣ. επέρριψε τις ευθύνες στην Πυροσβεστική, η ΚΕΔΕ στην περιφέρεια, ο Τόσκας στους εμπρησμούς, η γενική γραμματεία Πολιτικής Προστασίας στην πλημμελή λειτουργία του ευρωπαϊκού αριθμού κλήσης εκτάκτων αναγκών «112», η κυβέρνηση στην «ασύμμετρη απειλή», στην αυθαίρετη δόμηση και στις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Το ζητούμενο είναι τι θα πράξει η κυβέρνηση από εδώ και πέρα. Οι ενέργειες στις οποίες θα προβεί, οι θεσμοί που θα βελτιώσει, τα πρόσωπα που θα τοποθετήσει σε θέσεις ευθύνης, τα μαθήματα που θα αντλήσει από τα λάθη και τις παραλείψεις. Οι καταστροφικές πυρκαγιές δεν προσφέρονται ούτε για πολιτική αερολογία ούτε για στείρα πολιτική αντιπαράθεση. Μια ανεξάρτητη προσωπικότητα, αναγνωρισμένου κύρους, από τον δικαστικό χώρο, θα μπορούσε να ηγηθεί ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα ερευνήσει συνολικά τα αίτια και τις παραλείψεις, θα αποδώσει ευθύνες και θα προβεί σε προτάσεις για τη βελτίωση δομών και πρακτικών. Το πόρισμα πρέπει να είναι αξιόπιστο. Η καταστροφή απαιτεί διαφανείς διαδικασίες και απτές πράξεις.
Ο ΣΕΒ και οι επιχειρήσεις-μέλη του σχεδιάζουν να διαθέσουν πόρους απευθείας σε συγκεκριμένα έργα αποκατάστασης, με όρους και χρόνους ιδιωτικής οικονομίας, για έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των αναγκών πληγέντων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Για τον σκοπό αυτό έχουμε καλέσει ιδιώτες και ιδρύματα που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές, να επικοινωνήσουν με τον ΣΕΒ, αναφέροντας το εύρος των ζημιών και την αιτούμενη βοήθεια.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Μπίτσιος είναι αντιπρόεδρος του ΣΕΒ.