Οταν, την περασμένη Τετάρτη, σηκώθηκε ο Ιταλός πρωθυπουργός από τη θέση του ώστε να παρουσιάσει στην ιταλική Βουλή τη συμφωνία που είχε πετύχει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον προϋπολογισμό του 2017, οι συνήθως πάντα παρόντες ηγέτες των δύο κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού ήταν άφαντοι. Αντιθέτως, στο πλάι του Τζουζέπε Κόντε βρισκόταν ο υπουργός Οικονομικών Τζοβάνι Τρία και ο υπουργός Εξωτερικών Εντσο Μοαβέρο-Μιλανέζι, δύο μέλη της κυβέρνησης που δεν πρόσκεινται ούτε στη Λέγκα ούτε στο Κίνημα των 5 Αστέρων αλλά διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο κατά την επίτευξη της συμφωνίας μεταξύ Κόντε και Γιούνκερ. Η εικόνα μιλούσε από μόνη της. Εχοντας την υποστήριξη του ιταλικού κατεστημένου και με την πίεση των αγορών οι Κόντε, Τρία και Μοαβέρο-Μιλανέζι κατάφεραν να τιθασεύσουν τους αντιευρωπαίους λαϊκιστές των δύο κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού και να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν την επιζήμια αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες. «Στο τέλος τα κόμματα αντιλήφθηκαν πως ο προϋπολογισμός τους δεν διέθετε μαγικές δυνάμεις και πως έθεταν εαυτόν σε θέση πολύ χειρότερη από αυτή που είχαν προβλέψει», εξηγεί υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ιταλικής κυβέρνησης, ο οποίος θέλησε να παραμείνει ανώνυμος.
Η έκβαση της διαμάχης για τον προϋπολογισμό του 2019 δείχνει ότι η παλιά ιταλική ελίτ εξακολουθεί να διαθέτει σημαντική δύναμη στο παρασκήνιο και πως εργάζεται ώστε να περιορίσει τις πιο ριζοσπαστικές τάσεις των δύο αντισυστημικών κομμάτων που βρίσκονται στην εξουσία από τα τέλη Μαΐου. Οταν είχαν ανακοινώσει, τον Οκτώβριο, οι Ντι Μάιο και Σαλβίνι τον προϋπολογισμό για το 2019, ο στόχος για το δημοσιονομικό έλλειμμα 2019 ήταν 2,4% του ΑΕΠ, τρεις φορές υψηλότερος από αυτόν που είχε υποσχεθεί η προηγούμενη κυβέρνηση. Οι εκκλήσεις Τρία και Μοαβέρο-Μιλανέζι για χαμηλότερο δημοσιονομικό έλλειμμα είχαν πέσει στο κενό. Ο Λουίτζι ντι Μάιο, επικεφαλής του Κινήματος των 5 Αστέρων, είχε εμφανιστεί στο μπαλκόνι του κυβερνητικού μεγάρου υψώνοντας θριαμβευτικά τη γροθιά του, ενώ ο Σαλβίνι προειδοποιούσε πως «δεν θα κάνουμε πίσω ούτε χιλιοστό» καθώς η Κομισιόν απέρριπτε τον ιταλικό προϋπολογισμό και απειλούσε με επιβολή κυρώσεων.
Ο υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος εξηγεί πως οι Ντι Μάιο και Σαλβίνι έπεσαν θύματα των κακών συμβουλών του ευρωσκεπτικιστή Πάολο Σαβόνα, υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, ο οποίος τους έλεγε πως η Κομισιόν είναι αδύναμη πολιτικά στη λήξη της θητείας της και πως θα υποχωρήσει. «Αντιθέτως, ακριβώς επειδή η Κομισιόν βρίσκεται στη λήξη της θητείας της δεν είχε το πολιτικό περιθώριο να απομακρυνθεί πολύ από τους κανόνες», εξηγεί η πηγή. Αλλες πολιτικές πηγές προσθέτουν πως και ο Σέρτζιο Ματαρέλα, πρόεδρος της Ιταλίας, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο υποστηρίζοντας τους μετριοπαθείς υπουργούς και καλώντας τους Ντι Μάιο και Σαλβίνι να αποδεχτούν τον συμβιβασμό με την Κομισιόν.