4 Αυγούστου 1936. Η συντηρητική ΓΣΕΕ και η ελεγχόμενη από το ΚΚΕ Ενωτική Συνομοσπονδία έχουν προκηρύξει πανελλαδική πανεργατική απεργία για την επομένη. Στη χώρα πρωθυπουργός από τις 13 Απριλίου ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς. Τον είχε ορίσει μετά τον θάνατο του Κ. Δεμερτζή ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄, παρότι το κόμμα του στις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου είχε εκλέξει μόλις 7 βουλευτές.
Τα αιματηρά επεισόδια της 8ης και 9ης Μαΐου στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια των απεργιακών διαδηλώσεων, ήταν ακόμα νωπά. Τότε ο Μεταξάς, με κυβερνητική ανακοίνωση της 9ης Μαΐου, είχε υποστηρίξει -προαναγγέλλοντας, στην ουσία, τα επόμενα βήματά του– ότι οι σκοποί εκείνων που διηύθυναν τις απεργιακές κινητοποιήσεις ήταν «πολιτικοί ανατρεπτικοί» και ότι τα γεγονότα αυτά αποτελούσαν «γενική δοκιμή» κομμουνιστικής επανάστασης. Τον κομμουνιστικό κίνδυνο επικαλέστηκε και στις 4 Αυγούστου, για να εγκαθιδρύσει δικτατορικό καθεστώς, σε συνεννόηση με τον βασιλιά.
Το πολιτικό τοπίο ήταν τότε ρευστό. Στις 22 Ιουλίου ο αρχηγός των Φιλελευθέρων Θ. Σοφούλης είχε ανακοινώσει τη συμφωνία του με το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα του Ι. Θεοτόκη για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Την ίδια ημέρα το ΚΚΕ και το Αγροτικό Κόμμα του Σοφιανόπουλου συμφώνησαν για τη δημιουργία Λαϊκού Μετώπου.
Αυτό περίπου ήταν το σκηνικό το βράδυ της 4ης Αυγούστου 1936, όταν ο Μεταξάς συγκάλεσε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο. Κατά τη συνεδρίαση, χρησιμοποιώντας ως αιτιολογία την απειλή «σοβαράς διαταράξεως της δημοσίας τάξεως», ανακοίνωσε την απόφασή του να αναστείλει ορισμένα άρθρα του Συντάγματος και να διαλύσει τη Βουλή. Οι υπουργοί –με κάποιες εξαιρέσεις– υπέγραψαν τα σχετικά διατάγματα, τα οποία προσυπέγραψε λίγο αργότερα και ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄.
Την επομένη, ο βασιλιάς δήλωνε στον Βρετανό πρεσβευτή στην Αθήνα ότι πρόθεσή του ήταν να οδηγήσει σε επόμενη φάση τη χώρα στη συνταγματική τάξη, υποστήριζε όμως τα μέτρα που πάρθηκαν ως «δυσάρεστη αναγκαιότητα» για την αποτροπή του κομμουνιστικού κινδύνου κι ενός ενδεχόμενου εμφύλιου πολέμου. Hταν πραγματικός αυτός ο κίνδυνος; Για κάποιους ήταν, για άλλους –και για τον Βρετανό πρεσβευτή– λειτούργησε ως πρόσχημα για την εγκαθίδρυση δικτατορίας με την έγκριση και την υποστήριξη του Γεωργίου.
« […] εισηγήσει του κ. Πρωθυπουργού, απεφασίσθη όπως η τάξις εξασφαλισθή διά της λήψεως ριζικών μέτρων […] και της αναλήψεως πάσης εξουσίας εις χείρας του κ. Πρωθυπουργού».