Οι καλύτερες ιδέες έρχονται συνήθως τις πιο απρόσμενες στιγμές, στα πιο αναπάντεχα σημεία. Στον γιατρό Στέφανο Χανδακά αυτή η στιγμή ήταν πάνω σε μια βάρκα έξω από τους Φούρνους Ικαρίας. Γιατί να μην υπήρχε μια «ομπρέλα ασφαλείας» για τις γυναίκες σε αυτά τα νησιά –σκέφτηκε–, ένα δίκτυο εθελοντών γυναικολόγων που να τις υποστηρίζουν και να τις κάνουν να αισθάνονται ασφαλείς, ότι εάν αποφασίσουν να κάνουν οικογένεια δεν θα είναι μόνες; Εκείνο το ταξίδι το 2015 στους Φούρνους ήταν πολύ αποκαλυπτικό για την Ομάδα Αιγαίου (οργάνωση εθελοντών γιατρών που υποστηρίζουν τους κατοίκους ακριτικών νησιών) και ιδίως για τους γυναικολόγους της ομάδας, όπως ο κ. Χανδακάς. «Από το ’13-’14 είχαμε αρχίσει να παρατηρούμε όλο και λιγότερες εγκυμονούσες γυναίκες στα νησιά, αλλά το ’15 για πρώτη φορά είδαμε ότι πολλά νησιά με νέους πληθυσμούς δεν έκαναν καθόλου παιδιά», λέει στην «Κ». Συζητώντας με τους κατοίκους και ιδίως με τις νέες γυναίκες, διαπίστωσαν ότι δεν ήταν τόσο αυτή καθαυτή η οικονομική κρίση που επηρέαζε την απόφασή τους, όσο η γενικευμένη ανασφάλεια από την επιδείνωση των υφιστάμενων δομών υγείας. Η παραλυτική σκέψη ότι, εάν συμβεί κάτι, δεν θα έχουν υποστήριξη.
Η οργάνωση «υιοθέτησε» 17 απομακρυσμένα νησιά, τα οποία είτε εμφάνιζαν μηδενικές γεννήσεις είτε είχαν μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο.
Ηταν η στιγμή που γεννήθηκε η ιδέα, γεννήθηκε και η «ελπίδα». Η αστική μη κερδοσκοπική οργάνωση HOPEgenesis ιδρύθηκε από τον κ. Χανδακά εκείνη τη χρονιά με έναν στόχο: να ανατρέψει την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα. Αρχικά η οργάνωση «υιοθέτησε» 17 απομακρυσμένα νησιά, τα οποία είτε εμφάνιζαν μηδενικές γεννήσεις είτε είχαν μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο (η μείωση των γεννήσεων στη χώρα είχε ξεκινήσει με έντονο ρυθμό από το 2008, ωστόσο το 2011 η χώρα εμφάνισε για πρώτη φορά αρνητικό ισοζύγιο, με περισσότερους θανάτους από γεννήσεις). Οι πέντε εθελοντές γιατροί που συμπλήρωναν εκείνη την πρώτη ομάδα είχαν βάλει στόχο να παρέχουν ολοκληρωμένη ιατρική περίθαλψη και φροντίδα στις γυναίκες των νησιών από τη στιγμή που μένουν έγκυοι έως και την ημέρα του τοκετού τους, από οδηγίες από το τηλέφωνο, όποτε χρειαστεί, μέχρι πλήρη κάλυψη των εξόδων μετακίνησης, εξετάσεων και φυσικά τοκετού. Σταδιακά η αγκαλιά της HOPEgenesis μεγάλωσε κι άλλο. Σήμερα καλύπτονται πάνω από 270 οικογένειες σε 350 περιοχές σε όλη τη χώρα, οι εθελοντές γιατροί φτάνουν τους 85, ενώ 19 νοσοκομεία είναι ανοιχτά για τις γυναίκες που βρίσκονται στο πρόγραμμα. Μεταξύ αυτών και η Β΄ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Αρεταίειου Νοσοκομείου. «Με πολλή χαρά εγκαινιάζουμε τη συνεργασία της κλινικής με τη HOPEgenesis», δήλωσε ο διευθυντής της Β΄ Μαιευτικής Κλινικής, καθηγητής Νικόλαος Βλάχος. «Πιστεύουμε ότι με τις δυνατότητες που διαθέτουμε τόσο σε έμψυχο υλικό όσο και σε υποδομές μπορεί να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που, κατά τη γνώμη μας, αποτελεί μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας».
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώνει η οργάνωση, έως το 2025 το 20% του πληθυσμού της Ελλάδας θα ξεπερνάει την ηλικία των 65 ετών, με τη χώρα μας να κατατάσσεται μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης με το υψηλότερο ποσοστό γήρανσης. Εάν δεν ανακοπεί αυτός ο ρυθμός, εκτιμάται ότι έως το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα έχει πέσει στα 6,5 εκατ. περίπου. «Τα τελευταία δύο χρόνια, σε συνεργασία με το Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά, εκπονούμε και μελέτη που καταγράφει τους λόγους της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα», λέει ο κ. Χανδακάς. «Οι αιτίες είναι διαφορετικές ανάλογα με την περιοχή, άρα και οι λύσεις πρέπει να είναι διαφορετικές».
Το έργο της οργάνωσης υποστηρίζεται από μεγάλες εταιρείες και κοινωφελή ιδρύματα (Στ. Νιάρχος, Ιωάννη Λάτση, Μποδοσάκη, Ωνάση) κ.ά.