Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Συμβουλίου 1478/2000 της 19ης Ιουνίου 2000, η ισοτιμία μετατροπής της δραχμής σε ευρώ είναι 1 ευρώ=340,750 δραχμές. Η ισοτιμία αυτή είναι αμετάκλητη. Δηλαδή, δεν μπορεί να αλλάξει ποτέ πια. Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες ισοτιμίες μετατροπής των εθνικών νομισματικών μονάδων της Ζώνης Ευρώ (γερμανικό μάρκο, γαλλικό φράγκο, κ.λπ.) έναντι του ευρώ. Αυτό άλλωστε είναι το λογικό αποτέλεσμα της υιοθέτησης κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.
2 Πού μπορούν να ανταλλάσσονται οι δραχμές με ευρώ;
Τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα των δραχμών μπορούν να ανταλλάσσονται σε οποιαδήποτε τράπεζα.
3Για την ανταλλαγή των δραχμών με ευρώ οι τράπεζες θα εισπράξουν αμοιβή;
Οχι, η ανταλλαγή δραχμών με ευρώ θα γίνει χωρίς αμοιβή των τραπεζών.
4Μέχρι πότε μπορούν να ανταλλάσσονται οι δραχμές με ευρώ;
Μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2002, τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα μπορούν να ανταλλάσσονται σε όλες τις τράπεζες. Από την 1η Μαρτίου 2002 και μετά μπορούν να ανταλλάσσονται τα κέρματα στην Τράπεζα της Ελλάδος ή στις ΔΟΥ (εφορίες) για δύο χρόνια, μέχρι την 1η Μαρτίου 2004. Τα χαρτονομίσματα δραχμών μπορούν να ανταλλάσσονται με ευρώ από την 1η Μαρτίου και μετά στην Τράπεζα της Ελλάδος και σε όλα τα καταστήματά της για δέκα χρόνια, μέχρι την 1η Μαρτίου 2012.
5
Μέχρι πότε θα πληρώνουμε σε δραχμές;
Για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2002 θα υπάρχει η δυνατότητα να πληρώνουμε σε ευρώ και δραχμές μόνο με μετρητά. Οι χρεώσεις στις πιστωτικές κάρτες και οι επιταγές θα εκδίδονται μόνο σε ευρώ.
6Για πόσο διάστημα θα κυκλοφορήσει η δραχμή μαζί με το ευρώ;
Για δύο μήνες? από σήμερα μέχρι και την 28η/2/2002 θα υπάρξει παράλληλη κυκλοφορία της δραχμής με το ευρώ. Από την 1η Μαρτίου και μετά η δραχμή δεν θα είναι νόμιμο νόμισμα και δεν θα μπορεί να χρησιμοποιείται στις συναλλαγές.
7Για να μετατρέψουν οι τράπεζες τους λογαριασμούς από δραχμές σε ευρώ θα υπάρξει κάποια επιβάρυνση;
Οχι, η μετατροπή των καταθέσεων από δραχμές σε ευρώ θα γίνει από τις τράπεζες χωρίς έξοδα.
8
Τι θα γίνει με τα δάνεια;
Σήμερα, 1η Ιανουαρίου 2002 τα δάνεια θα μετατραπούν αυτόματα σε ευρώ, χωρίς καμιά επιβάρυνση.
9Μήπως θα μειωθεί η αξία των χρημάτων από τη μετατροπή τους σε ευρώ;
Οχι, δεν πρόκειται να αλλάξει η αξία των δραχμών που έχουμε ή που πρόκειται να εισπράξουμε (π.χ. μισθοί, συντάξεις).
10 Με τη μετατροπή των δραχμών σε ευρώ, μήπως θα υπάρξει πρόβλημα με τις τιμές;
Κανονικά δεν πρέπει να υπάρξει πρόβλημα. Ομως θα προκύψουν κάποια πρακτικά ζητήματα. Ετσι, για παράδειγμα, αν με 900 δραχμές παίρναμε 3 κιλά πατάτες, με τα αντίστοιχα ευρώ (2,64) θα παίρνουμε πάλι την ίδια ποσότητα. Ομως με τις δραχμές η αξία κάθε κιλού ήταν 300 δραχμές. Η αντίστοιχη αξία σε ευρώ είναι 0,88. Ο μανάβης πιθανόν την τιμή κάθε κιλού από 0,88 να την κάνει 0,90 ευρώ.
11Ποια προβλήματα θα αντιμετωπίσουν όλοι οι πολίτες κατά το πρώτο διάστημα που θα χρησιμοποιηθεί το ευρώ;
Το πρώτο πράγμα που θα συμβεί είναι ότι θα υπάρξει προσωρινή απώλεια της αίσθησης των τιμών, επειδή οι τιμές σε ευρώ θα είναι τελείως διαφορετικές από αυτές που ήταν σε δραχμές. Ακόμη θα υπάρξει «πρόβλημα» με τους μισθούς και τις συντάξεις, οι οποίοι σε απόλυτα νούμερα θα είναι πολύ χαμηλότεροι αυτών που είχαν συνηθίσει οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι. Το ίδιο θα συμβεί με τις καταθέσεις. Ετσι, για παράδειγμα, αν κάποιος είχε καταθέσεις στην τράπεζα 3.407.500 δραχμών, με το νέο καθεστώς θα έχει 10.000 ευρώ. Στη μία περίπτωση είχαμε εκατομμύρια, ενώ στην άλλη μόλις 10.000. Αυτό συνειρμικά παραπέμπει μόλις σε ένα δεκαχίλιαρο. Τονίζεται ότι σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις η αγοραστική δύναμη παραμένει η ίδια ανεξάρτητα από την αλλαγή των αριθμών.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα όμως θα παρουσιαστούν:
Σε άτομα της τρίτης ηλικίας.
Σε αγράμματους.
Σε άτομα με ειδικές ανάγκες.
Τα πράγματα θα είναι ακόμη δυσκολότερα όταν θα πρέπει να κάνουν κάποιους αριθμητικούς υπολογισμούς. Σε αυτές τις κοινωνικές ομάδες θα χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα να προσαρμοσθούν στο ευρώ.
12Τα χαρτονομίσματα είναι ίδια ή διαφορετικά στις 12 χώρες που συμμετέχουν στο ευρώ;
Τα επτά χαρτονομίσματα του ευρώ είναι ίδια και στις δύο όψεις σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν στη Ζώνη του Ευρώ.
13Τα κέρματα είναι ίδια ή διαφορετικά στις 12 χώρες του ευρώ;
Η μία όψη των κερμάτων θα είναι κοινή και στα 12 συμμετέχοντα κράτη-μέλη. Το σχέδιο της ευρωπαϊκής όψης απεικονίζει παραλλαγές του χάρτη της Ευρώπης. Η άλλη όψη είναι διαφορετική από χώρα σε χώρα.
14Τα κέρματα που έχουν ελληνικές παραστάσεις στην μη κοινή όψη μπορούν να κυκλοφορήσουν στις υπόλοιπες 11 χώρες της Ζώνης του Ευρώ;
Ναι, τα κέρματα με τις ελληνικές παραστάσεις μπορούν να κυκλοφορήσουν στις υπόλοιπες 11 χώρες της Ζώνης του Ευρώ όπως κυκλοφορούν και στην Ελλάδα.
15Τα κέρματα των υπολοίπων 11 χωρών της Ζώνης Ευρώ μπορούν να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα;
Ναι, μπορούν να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα τα κέρματα του ευρώ των υπολοίπων 11 χωρών που έχουν στη μη κοινή όψη παραστάσεις από τις άλλες χώρες της Ζώνης του Ευρώ.
16Από πότε οι ταμειακές μηχανές θα έχουν νόμισμα βάσης το ευρώ;
Σύμφωνα με τον νόμο, από σήμερα, 1/1/2002, όλες οι ταμειακές μηχανές υποχρεούνται να λειτουργούν με νόμισμα βάσης το ευρώ. Ετσι, όσοι χρησιμοποιούν ταμειακές μηχανές πρέπει να έχουν ήδη φροντίσει να κάνουν τις κατάλληλες μετατροπές. Με εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών δόθηκε η δυνατότητα οι μετατροπές αυτές να γίνουν το αργότερο μέχρι τις 10 Ιανουαρίου 2002. (Υπ. Οικ. ΠΟΛ 1241/2001).
17Πώς θα γίνονται οι στρογγυλοποιήσεις;
Η μετατροπή δραχμικών ποσών σε ευρώ γίνεται διαιρώντας το αρχικό ποσό (δραχμές) με την πλήρη ισοτιμία μετατροπής (1 ευρώ=340,750 δραχμές) και στρογγυλοποιώντας το ποσό που προκύπτει στο αμέσως πλησιέστερο λεπτό και, ειδικότερα, προς τα πάνω αν το τρίτο ψηφίο μετά την υποδιαστολή είναι μεγαλύτερο ή ίσο με πέντε και προς τα κάτω αν είναι μικρότερο του πέντε.
Παράδειγμα: Για να μετατρέψουμε 53.000 δρχ. σε ευρώ: 53.000:340,750=155,539 ευρώ. Αυτό στρογγυλοποιείται σε 155,54 ευρώ, δηλαδή 155 ευρώ και 54 λεπτά.
Αντίθετα, για να μετατρέψουμε ένα ποσό εκφρασμένο σε ευρώ που πρόκειται να καταβληθεί σε δραχμές πολλαπλασιάζουμε με την πλήρη τιμή μετατροπής (με έξι σημαντικά ψηφία) και στρογγυλοποιούμε στην πλησιέστερη δραχμή και, ειδικότερα, προς τα πάνω, αν ο αριθμός μετά την υποδιαστολή είναι ανώτερος ή ίσος με 0,5000 δραχμές και προς τα κάτω αν είναι κατώτερος από 0,5000 δρχ.
Παράδειγμα: Για να μετατρέψουμε 136,53 ευρώ σε δρχ. 136,53X340,750=46.522,5975 δραχμές. Με τη στρογγυλοποίηση αυτό γίνεται 46.523 δρχ.
18Τι θα γίνεται με ποσά μικρότερα του 1 λεπτού;
Κατά τη στρογγυλοποίηση ο οφειλέτης σε μία συναλλαγή κερδίζει ποσά μικρότερα του μισού λεπτού (στρογγυλοποίηση στο αμέσως πλησιέστερο λεπτό προς τα κάτω), ενώ για ποσά μεγαλύτερα ή ίσα με το μισό λεπτό χρεώνεται ένα ολόκληρο λεπτό (στρογγυλοποίηση στο αμέσως επόμενο λεπτό προς τα πάνω). Το αντίθετο ισχύει για τον δικαιούχο. Τα «κέρδη» ή οι «ζημίες» από τις στρογγυλοποιήσεις θα είναι συνεπώς αμελητέα ιδιαίτερα κατά μέσον όρο ανά πολίτη (όπου μικρές «ζημίες» σε κάποιες συναλλαγές θα αντισταθμίζονται από μικρά «κέρδη» σε άλλες).
19
Τι θα γίνει με τα τιμολόγια των ΔΕΚΟ;
Σύμφωνα με εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, για τις μετατροπές των τιμολογίων των δημοσίων υπηρεσιών σε ευρώ θα εφαρμόζεται η διαδικασία που προβλέπεται από τον νόμο 2842/2000, ενώ αν μετά τη στρογγυλοποίηση χρειάζεται μικρή αναπροσαρμογή του ποσού σε ευρώ για λόγους χρηστικότητας, η αναπροσαρμογή θα γίνεται προς τα κάτω (π.χ. από 5 ευρώ σε 4,99 ευρώ), ώστε να μην υπάρχει επιβάρυνση των καταναλωτών.
20Μήπως θ’ αλλάξει κάτι στα ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής;
Οχι βέβαια. Υπάρχει ειδικός κανονισμός που προβλέπει ότι υπάρχει απόλυτη συνέχεια όλων των ασφαλιστηρίων συμβολαίων και των άλλων νομικών συμβάσεων, με την υποκατάσταση των ποσών που είναι εκπεφρασμένα σε εθνικές νομισματικές μονάδες, σε μονάδες ευρώ. Οπως είναι λογικό, τα ποσά σε ευρώ θα υπολογιστούν με την αμετάκλητη ισοτιμία των 340,75 δρχ/ευρώ.
21
Θα αυξηθούν οι τιμές λόγω του ευρώ;
Είναι πιθανό να σημειωθούν κάποιες στρογγυλοποιήσεις των τιμών κατά την πρώτη περίοδο μετά τη φυσική εισαγωγή του ευρώ, καθώς οι τιμές θα επανεκφρασθούν από δραχμές σε ευρώ, αλλά οι στρογγυλοποιήσεις αυτές δεν θα είναι όλες προς τα πάνω. Κάποιες στρογγυλοποιήσεις θα είναι προς τα κάτω και έτσι κατά μέσον όρο το επίπεδο τιμών δεν αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά από αυτήν καθαυτή την αλλαγή του νομίσματος. Βέβαια, ορισμένες τιμές ίσως να μη μετατραπούν μηχανικά με την εφαρμογή της ισοτιμίας μετατροπής (1 ευρώ=340,750 δραχμές), αλλά να αναπροσαρμοσθούν σε «βολικούς» αριθμούς («ψυχολογικές τιμές», π.χ. από 4,97 ευρώ σε 4,99 ευρώ), με παράλληλη όμως αναπροσαρμογή της συσκευασίας (π.χ. περισσότερα κομμάτια ανά μονάδα συσκευασίας).
22 Γιατί θα υπάρχουν χαρτονομίσματα μεγάλης αξίας (π.χ. 500 ευρώ);
Σε ορισμένες χώρες, όπως π.χ. στη Γερμανία, κυκλοφορούν εθνικά τραπεζογραμμάτια μεγάλης αξίας που έπρεπε να αντικατασταθούν από αντίστοιχης αξίας τραπεζογραμμάτια ευρώ. Για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε η παραγωγή χαρτονομισμάτων ευρώ μεγάλης αξίας.
23 Μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα νομίσματα του ευρώ σε χώρες που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη;
Το ευρώ είναι ένα διεθνές νόμισμα. Αρα, εύκολα θα το δέχονται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (π.χ. στην Αγγλία, τη Σουηδία και τη Δανία). Το ίδιο εύκολο θα είναι και στις περισσότερες από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που δεν ανήκουν στην Κοινότητα. Κανονικά όμως, το ευρώ, στις χώρες αυτές, θα πρέπει να μετατρέπεται στο τοπικό νόμισμα. Για παράδειγμα, στο Λονδίνο θα πρέπει να ανταλλάσσουμε ευρώ με στερλίνες. Ωστόσο, σε πολλά εμπορικά καταστήματα άλλων χωρών και ιδιαίτερα στις τουριστικές και συνοριακές περιοχές, το ευρώ θα γίνεται δεκτό με μια απλή μετατροπή με βάση την τρέχουσα ισοτιμία του τοπικού νομίσματος με το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.
24
Τι ισχύει για τις επιταγές;
Τις επιταγές που είναι σε δραχμές και η ημερομηνία πληρωμής τους δεν ξεπερνά την 31η Δεκεμβρίου 2001, θα μπορεί κανείς να τις πληρωθεί κατά το διάστημα της παράλληλης κυκλοφορίας των δύο νομισμάτων, δηλαδή μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Αντίθετα, επιταγές σε δραχμές με ημερομηνία μεταγενέστερη της 31ης Δεκεμβρίου του 2001, δεν θα γίνονται δεκτές από τις τράπεζες αφού από σήμερα, 1 Ιανουαρίου 2002, η δραχμή παύει να υφίσταται ως νόμιμο χρήμα. Ετσι, αν έχετε μεταχρονολογημένες επιταγές σε δραχμές, που είναι πληρωτέες σε ημερομηνία μεταγενέστερη της 31ης Δεκεμβρίου 2001, πρέπει να ζητήσετε την αντικατάστασή τους από αυτόν που την έχει εκδώσει ή, τέλος πάντων, από εκείνον που σας την έχει δώσει με μια νέα επιταγή η οποία θα είναι σε ευρώ.
25 Τα επιτόκια είναι τα ίδια και στις 12 χώρες της Ευρωζώνης;
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίζει και προσδιορίζει το βασικό επιτόκιο του ευρώ. Με βάση αυτό το επιτόκιο διαμορφώνονται τα επιτόκια στη διατραπεζική αγορά όπου πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους οι εμπορικές τράπεζες. Και αυτά τα επιτόκια είναι τα ίδια για ολόκληρη τη διεθνή αγορά χρήματος σε ευρώ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα επιτόκια για τις χορηγήσεις και τις καταθέσεις των τραπεζών είναι τα ίδια σε όλες τις χώρες. Κάθε μια τράπεζα έχει τα δικά της επιτόκια, αν και οι διαφορές είναι οπωσδήποτε μικρές.
26Ποια σημάδια ασφαλείας έχουν τα χαρτονομίσματα;
Στα χαρτονομίσματα ευρώ έχουν ενσωματωθεί χαρακτηριστικά ασφαλείας, χάρη στα οποία θα μπορούμε να ξεχωρίζουμε εύκολα αν το χαρτονόμισμα είναι γνήσιο. Οι βαμβακερές ίνες προσδίδουν στα χαρτονομίσματα μια χαρακτηριστική αίσθηση στην αφή. Ορισμένα μέρη μάλιστα στο πρόσθιο τμήμα των χαρτονομισμάτων εκτυπώνονται ανάγλυφα για να αναγνωρίζονται με την αφή. Αν κοιτάξουμε το χαρτονόμισμα στο φως, διακρίνεται το υδατογράφημα, η ταινία ασφαλείας και το ημιτελές στη μία όψη σχέδιο που συμπληρώνεται με το αντίστοιχο ημιτελές σχέδιο στην πίσω πλευρά. Τα χαρτονομίσματα είναι γνήσια, όταν το χαρακτηριστικό αυτό σχέδιο είναι ορατό και από τις δύο πλευρές. Αν παρατηρήσουμε τα χαρτονομίσματα υπό γωνίαν, στην μπροστινή πλευρά θα δούμε τη «μαγική» εικόνα ενός ολογράμματος πάνω στη λωρίδα ελάσματος. Οταν παρατηρούμε στο φως και υπό γωνία την πίσω πλευρά των χαρτονομισμάτων, διακρίνουμε τη λάμψη μιας ιριδίζουσας λωρίδας, στα τραπεζογραμμάτια μικρής αξίας και τη μελάνη μεταβλητού χρωματισμού στα χαρτονομίσματα μεγάλης αξίας.
27
Και η ασφάλεια των κερμάτων;
Η τεχνολογία παραγωγής των κερμάτων καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την παραχάραξή τους. Τα κέρματα του ενός και των 2 ευρώ είναι διμεταλλικά, είναι δηλαδή φτιαγμένα με δύο μέταλλα. Γύρω από τη στεφάνη των 2 ευρώ έχουν χαραχθεί γράμματα. Πρόκειται για τα πρώτα κέρματα στον κόσμο που συνδυάζουν μια τεχνολογία τριών μιγμάτων και δύο χρωμάτων, δηλαδή εσωτερική και εξωτερική στεφάνη μέσα σε διαφορετικά μίγματα. Το εξωτερικό είναι ορείχαλκος με νικέλιο και το εσωτερικό νικελιόχαλκος, νικέλιο και νικελιόχαλκος. Τα κέρματα διακρίνονται από το βάρος τους (από 2,3 έως 8,5 γραμμάρια), το μέγεθός τους (από 16,25 έως 25,75 χιλιοστά). Χαρακτηριστικό είναι επίσης το χρώμα τους (δίχρωμο, χαλκόχρωμο ή κίτρινο) και το πάχος τους (από 1,36 μέχρι 2,125 χιλιοστά).
28Ποιες είναι οι επιπτώσεις της εισαγωγής του ευρώ στην οικονομία;
Η χρήση του φυσικού ευρώ θα διευκολύνει ιδιαίτερα τις συναλλαγές εντός της Ζώνης του Ευρώ, καθώς θα εξαφανιστεί το κόστος μετατροπής των εθνικών νομισματικών μονάδων και ο συναλλαγματικός κίνδυνος από μεταβολές των μεταξύ τους ισοτιμιών. Καθώς αποφεύγονται οι διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας και οι συνακόλουθες, συχνά αυθαίρετες, μεταβολές της ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κρατών-μελών της Ζώνης Ευρώ, διασφαλίζεται η περαιτέρω εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίου. Σε επίπεδο Ευρωζώνης από την εισαγωγή του ευρώ σε φυσική μορφή θα επωφεληθούν ιδιαίτερα οι καταναλωτές, αφού η διαφάνεια των τιμών θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη συγκρισιμότητά τους και σε αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων. Από την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος επωφελούνται επίσης οι επιχειρήσεις με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα, καθώς το ευρώ θα μειώσει το κόστος άσκησης τιμολογιακής πολιτικής σε διαφορετικά νομίσματα. Επιπλέον, το ευρώ εκτιμάται ότι θα δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και στην απασχόληση, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των αγορών και δημιουργώντας ένα υγιές οικονομικό περιβάλλον, σταθερότητας τιμών, χαμηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και δημοσίων χρεών.
