Ασυνόδευτα προσφυγόπουλα: Είναι όλα ζήτημα καρδιάς και θέλησης για προσφορά

Ασυνόδευτα προσφυγόπουλα: Είναι όλα ζήτημα καρδιάς και θέλησης για προσφορά

5' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Θα τους προσφέρουμε στέγη, φαγητό, αγκαλιά, έναν ώμο για να κλάψουν μέχρι να βρουν τις οικογένειές τους». Με αυτά τα λόγια προετοίμασε η κ. Ευτυχία Μίχου τα τέσσερα παιδιά της στις αρχές του 2017 για το πρόγραμμα βραχυπρόθεσμης αναδοχής ασυνόδευτων ανηλίκων της ΜΕΤΑδρασης, στο οποίο θα συμμετείχε η εξαμελής οικογένεια. Εκτοτε, από την πολύτεκνη οικογένεια στο Πόρτο Ράφτη έχουν φιλοξενηθεί έντεκα παιδιά από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράν. «Τι τέσσερα, τι πέντε παιδιά!» απαντά αφοπλιστικά η κ. Μίχου σε όσους τη ρωτούν σχετικά με την απόφασή της. Η ίδια νιώθει ότι και οι μητέρες των παιδιών –άγνωστες σε αυτήν– γαληνεύουν στη σκέψη ότι το παιδί τους μένει για ένα διάστημα μαζί με μια ελληνική οικογένεια, αντί να τριγυρίζει μόνο στους δρόμους.

Η κ. Μίχου είναι πλέον πεπεισμένη ότι όλα είναι ζήτημα καλής διάθεσης. «Το γλωσσικό εμπόδιο είναι το πρώτο που φεύγει, τα παιδιά αρχίζουν πολύ γρήγορα να μιλούν ελληνικά». Αλλωστε όλα εγγράφονται στο σχολείο της περιοχής. Οι πολιτισμικές διαφορές εξομαλύνονται με τον χρόνο. «Θυμάμαι ακόμα την έκπληξη ενός μικρού Σύρου όταν συνειδητοποίησε ότι εγώ θα οδηγούσα το αυτοκίνητο για να τους πάω στη θάλασσα». Πιο δύσκολο είναι να σβήσουν οι μνήμες της φρίκης. «Καθώς ζούμε κοντά στο αεροδρόμιο μια μέρα πέρασε πάνω από το σπίτι ένα ελικόπτερο και τα παιδιά –δύο αδέλφια από το Χαλέπι– έπεσαν μονομιάς στο πάτωμα κρατώντας τα κεφαλάκια τους» περιγράφει, «μου εξήγησαν ότι τα είχαν έτσι εκπαιδεύσει οι γονείς τους, για να διασωθούν από τους τακτικούς βομβαρδισμούς στη γειτονιά τους».

Δεν λείπουν, όμως, και οι ευχάριστες εκπλήξεις. «Μια φορά ένας μικρός Σύρος, που έμενε μαζί μας, πλησίασε διστακτικά το πιάνο που έχουμε στο σπίτι – δεν είχε δει ποτέ ξανά κάτι τέτοιο» διηγείται η κ. Μίχου, που ενθάρρυνε το παιδί να αγγίξει τα πλήκτρα. Η συγκίνηση του αγοριού ήταν τέτοια, που η ανάδοχη μητέρα του φρόντισε και του βρήκε καθηγήτρια πιάνου, με αποτέλεσμα σήμερα να φοιτά σε μουσικό σχολείο στη Γερμανία – αφού αποδείχθηκε ότι έχει ταλέντο. Το εν λόγω παιδί δεν είναι το μοναδικό που «άνθισε» στους κόλπους της οικογένειας. «Σε αυτό συμβάλλει ότι συναντούν εξαρχής τέσσερα παιδιά, με κάποιο από όλα συνήθως “κολλάνε” περισσότερο και νιώθουν γρήγορα άνετα στο σπίτι» διευκρινίζει η ίδια. Ετσι, δημιουργείται ζεστό κλίμα, που απογειώνεται σε διακοπές και αργίες.

«Ο αποχωρισμός δεν είναι τόσο δύσκολος γιατί αποτελεί ένα δεδομένο εξαρχής γνωστό και στις δύο πλευρές». Αλλωστε, ο δίαυλος επικοινωνίας παραμένει ανοικτός. Τα παιδιά της οικογένειας Μίχου μιλούν διαδικτυακά με τον πάλαι ποτέ συγκάτοικο, ενώ η ίδια, που λόγω επαγγέλματος ταξιδεύει πολύ, στους προορισμούς όπου έχουν εγκατασταθεί «παιδιά της» εξασφαλίζει μερικές ελεύθερες ώρες για να τα επισκεφθεί.

Η Αργυρώ

Tην πρώτη φορά που την αντίκρισε, μεταξύ πολλών παιδιών, να την κοιτάζει με τα μεγάλα της μάτια από το παράθυρο ενός διαμερίσματος στο κέντρο της Αθήνας, την αναγνώρισε. «Αυτό είναι το κορίτσι που θα αναλάβω» ψιθύρισε μέσα της. Στην απόφαση της αναδοχής είχε καταλήξει από καιρό η 47χρονη σήμερα Αργυρώ. «Είμαι Μικρασιάτισσα στην καταγωγή και έχω βιώματα από τους πρόσφυγες παππούδες μου, η ιδέα να γίνω ανάδοχος σε ένα προσφυγόπουλο, μου φάνηκε εξαιρετικά οικεία». Η αγωνία της καταλάγιασε, «όταν διαπίστωσα ότι ήμουν στα χέρια εξειδικευμένων επαγγελματιών, που με προετοίμαζαν κατάλληλα για το επόμενο βήμα». Από τη μέρα που η Αργυρώ πήρε στο σπίτι της την τρίχρονη από το Αφγανιστάν, έχουν περάσει πάνω από δύο, «πολύ όμορφα», χρόνια.

Εκείνη, που είναι ελεύθερος επαγγελματίας, μείωσε τα εξαντλητικά της ωράρια και σήμερα ζει «ανθρώπινα» αφιερώνοντας χρόνο στο παιδί. Η 47χρονη έχει εξηγήσει στο παιδί ότι δεν είναι βιολογική του μητέρα, όπως βέβαια και σε όλο το περιβάλλον τους. Η μικρή Σ. ετοιμάζεται για το νηπιαγωγείο, έχει ήδη φοιτήσει δύο χρόνια στο δημοτικό προνήπιο της γειτονιάς της, κάνει κολύμβηση, τζούντο και πού και πού ιππασία. «Είναι πολύ αθλητικός τύπος» λέει όλο καμάρι η Αργυρώ, «επί καραντίνας, ελλείψει επιλογών, της έμαθα ποδήλατο». 

Σε ελληνικές οικογένειες εκατό παιδιά

Ασυνόδευτα προσφυγόπουλα: Είναι όλα ζήτημα καρδιάς και θέλησης για προσφορά-1
Τα παιδιά «ανθίζουν» στο κατάλληλο περιβάλλον – σε έναν ξενώνα ανηλίκων (φωτ.) ή ακόμα καλύτερα σε μια ανάδοχη οικογένεια. Φωτ. Conrad N. Hilton Foundation

«Οταν διαπίστωσα, σε ταξίδι μου στην Ολλανδία, πόσο επωφελούνται τα προσφυγόπουλα που φιλοξενούνται σε οικογενειακό περιβάλλον, αποφάσισα ότι αξίζει τον κόπο να το τολμήσουμε και στην Ελλάδα» αναφέρει στην «Κ» η κ. Λώρα Παππά, πρόεδρος της ΜΕΤΑδρασης, ως το κίνητρο που την ώθησε στη δημιουργία ενός πλαισίου αναδοχής. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τον Αύγουστο του 2016 έως σήμερα από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ πραγματοποιείται σε στενή συνεργασία με τις Περιφέρειες και την Εισαγγελία. Σήμερα, η διεπιστημονική ομάδα της ΜΕΤΑδρασης  δεν κρύβει την ικανοποίησή της, καθώς σε πείσμα των δυσκολιών (εσχάτως και του lockdown) ολοκληρώθηκαν επιτυχώς 100 τοποθετήσεις (32 κορίτσια και 68 αγόρια) σε συνολικά 84 ελληνικές οικογένειες. «Η μεγάλη διαφορά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι ότι εδώ οι ανάδοχες οικογένειες είναι Ελλήνων» διευκρινίζει η κ. Παππά, «στην Ολλανδία, για παράδειγμα, τα προσφυγόπουλα, ως επί το πλείστον αναλαμβάνουν οικογένειες συμπατριωτών τους ή μακρινοί συγγενείς».

Στην Ελλάδα, ως χώρα άλλωστε transit, δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Ακριβώς, μάλιστα, επειδή πολλά παιδιά προβλέπεται να συνενωθούν με άλλα μέλη της οικογένειάς τους σε άλλες χώρες της Ε.Ε., ένα μεγάλο ποσοστό των αναδοχών είναι βραχυπρόθεσμο (41%). «Θεωρώ τις βραχυπρόθεσμες αναδοχές ύψιστη πράξη αλληλεγγύης» τονίζει η ίδια. Παράλληλα, πραγματοποιούνται πολλές μακροχρόνιες αναδοχές (54,5%), αλλά και κατεπείγουσες (4,5%), που μπορεί να έχουν διάρκεια λίγων ημερών, όσο για παράδειγμα μπορεί ο βιολογικός γονέας να νοσηλεύεται.
Αποφασιστικής σημασίας ρόλο παίζει η προετοιμασία των ενδιαφερομένων που περιλαμβάνει αρχικά ενημερωτικές συναντήσεις. «Εκεί αποσαφηνίζεται μεταξύ άλλων η έννοια της αναδοχής, καθώς πολλοί ενδιαφερόμενοι την αντιμετωπίζουν ως προθάλαμο της υιοθεσίας» σχολιάζει η κ. Παππά, «μετά, παρουσιάζουμε στους υποψηφίους μία σειρά υποθετικών καταστάσεων, με τις οποίες μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι, και τους ρωτάμε ποια κρίνουν ως την ενδεδειγμένη αντίδραση». Η καλή ώσμωση ανάμεσα στο παιδί και την οικογένεια αποτελεί το μυστικό της επιτυχίας. Εξ ου και έρευνα που πραγματοποίησε η οργάνωση με ανώνυμα ερωτηματολόγια στις ανάδοχες οικογένειες αναδεικνύει ότι η εμπειρία ήταν θετική. Σε σχετικό, μάλιστα, ερώτημα, αν θα πρότειναν σε άλλους γονείς να γίνουν ανάδοχοι απαντούν πολύ πιθανό (29,8%) και «ανεπιφύλακτα» (70,2%).

Η αναδοχή βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, εν αναμονή της εφαρμογής του νόμου που ψηφίστηκε το 2018. «Ο νέος νόμος 4538/2018 αποτελεί ένα θετικό βήμα, ωστόσο για την ιδιαίτερη ομάδα των ασυνόδευτων παιδιών έχουμε καταθέσει ορισμένες προτάσεις, για την αποφυγή αποτυχημένων τοποθετήσεων» υπογραμμίζει η κ. Παππά, «μεταξύ άλλων, προτείνουμε την εκπαίδευση των οικογενειών και τη συνεχή υποστήριξή τους από εξειδικευμένους στην αναδοχή ασυνόδευτων ανήλικων επαγγελματίες».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή