«Κατ’ αρχήν επιθυμώ να σας συγχαρώ για τη σημαντική προσπάθεια που καταβάλετε να καταδειχθούν μεγάλα, χρόνια προβλήματα του ελληνικού πανεπιστημίου. Δυστυχώς, η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας εξακολουθεί, εν έτει 2002, να βρίσκεται δέσμια αγκυλώσεων περασμένων δεκαετιών, που δεν επιτρέπουν στην ελληνική νεολαία να προετοιμαστεί όπως πρέπει για την επερχόμενη κοινωνία της γνώσης και της τεχνολογίας. Δεν μπορώ, λοιπόν, παρά να συμφωνήσω με τις διαπιστώσεις της εφημερίδας σας (20 Ιανουαρίου 2002) ότι ο νόμος 1268/82 που ψήφισε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είναι η αιτία που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου.
Εκφράζω, όμως, όχι διαμαρτυρία αλλά απορία για το πώς είναι δυνατό σε ένα τέτοιο -αναλυτικό και, κατά τα άλλα, εύστοχο- θέμα της έγκριτης εφημερίδας σας, να μη γίνεται ούτε καν αναφορά στον νόμο 2083/92, ο οποίος αντιμετώπιζε συνολικά και με πληρότητα τα προβλήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. O νόμος αυτός, αποτέλεσμα ενός ευρύτατου διαλόγου με όλη την Πανεπιστημιακή Κοινότητα είχε εισάγει πραγματικές τομές στη δομή και τη λειτουργία των πανεπιστημίων. Τις διατάξεις αυτές, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έσπευσε από το 1993 και μετά να καταργήσει, αλλοιώσει ή αδρανοποιήσει. Σας θυμίζω μάλιστα ότι, επειδή οι ρυθμίσεις ήταν πραγματικά πρωτοποριακές, είχαν προκληθεί τότε εντονότατες αντιδράσεις.
Αφού κάνω μία αναφορά μόνο στην ίδρυση των IEK καθώς και στην υποχρεωτική αξιολόγηση, αλλά και επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών της Μέσης Εκπαίδευσης, και όχι μόνο όσων θέλουν όπως γίνεται σήμερα, θα ήθελα να σας παραθέσω ενδεικτικά μία σειρά από ρυθμίσεις ειδικά για τα πανεπιστήμια, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο αφιέρωμα της εφημερίδας σας. O νόμος 2083/92:
-Διασφάλιζε την εύρυθμη λειτουργία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, καθιστώντας υποχρεωτική την ψήφιση εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας -από τα ίδια τα ιδρύματα- οι οποίοι ρύθμιζαν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις φοιτητών και διδασκόντων και κάλυπταν όλες τις πτυχές της πανεπιστημιακής ζωής. Σας θυμίζω ότι μέχρι τότε τα ελληνικά πανεπιστήμια διατηρούσαν την παγκόσμια πρωτοτυπία να είναι τα μόνα που λειτουργούσαν χωρίς ουσιαστικό κανονισμό. O νόμος 2083/92 όχι μόνο καθιστούσε υποχρεωτική την προαιρετική μέχρι τότε θέσπιση εσωτερικού κανονισμού, αλλά και όριζε συγκεκριμένα τα θέματα τα οποία αυτός έπρεπε να ρυθμίζει.
– Θεσμοθετούσε τους δύο κύκλους σπουδών, θέτοντας την επιτυχή περάτωση του πρώτου κύκλου -ο οποίος διαρκούσε δύο χρόνια σε όλες τις σχολές πλην Ιατρικής- ως απαραίτητη προϋπόθεση για να συνεχίσει τις σπουδές του ο φοιτητής στον δεύτερο. Με αυτόν τον τρόπο, αντιμετώπιζε την ανοιχτή πληγή των περίφημων «αιώνιων φοιτητών» και, ταυτόχρονα, καταπολεμούσε το -αστείο και απαξιωτικό για το εκπαιδευτικό μας σύστημα- φαινόμενο των φοιτητών που φτάνουν στο τελευταίο έτος των σπουδών τους και δεν έχουν περάσει ακόμη στοιχειώδη μαθήματα του α΄ εξαμήνου.
– Εφερε ριζικές αλλαγές στην ίδρυση και τη λειτουργία των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, τα οποία -ενώ πριν από τον νόμο ήταν λιγότερα από 10- ξεπέρασαν τα 100.
– Ιδρυσε το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
– Εισήγαγε την εκλογή των πρυτάνεων και αντιπρυτάνεων από δύο χωριστά ψηφοδέλτια, με φοιτητική συμμετοχή που οριζόταν στο 50% του αριθμού των ΔΕΠ (25% του συνολικού εκλεκτορικού). Το μέτρο αυτό είναι προφανές ότι, αν εφαρμοζόταν μέχρι σήμερα, θα είχε εκμηδενίσει την κομματική επιρροή στις πρυτανικές εκλογές, κάτι το οποίο με «μεσοβέζικες», και άρα αναποτελεσματικές, λύσεις ακούγεται ότι τάχα επιθυμεί να λύσει το ΥΠΕΠΘ.
– Εισήγαγε τον 4ετή προγραμματισμό, από τα ίδια τα πανεπιστήμια, των αναγκών τους σε μέλη ΔΕΠ ανά βαθμίδα, γεγονός που δεν επέτρεπε τη δημοσιοϋπαλληλικού τύπου εξέλιξη και τις προσωπικές επιλογές στις οποίες -ορθώς- αναφέρεστε στο άρθρο σας.
– Συνέδεε τη δωρεάν παροχή των συγγραμμάτων με το εισόδημα, προβλέποντας παράλληλα τη διάθεση του προκύπτοντος κρατικού οφέλους στην ανάπτυξη βιβλιοθηκών και αναγνωστηρίων – μιας εισέτι υφιστάμενης έλλειψης που θα είχε, σύμφωνα με τους τότε υπολογισμούς μας εκλείψει με την εφαρμογή αυτών των διατάξεων.
– Προέβλεπε ειδική χρηματοδότηση της βασικής έρευνας από το ΥΠΕΠΘ, είχε μάλιστα ιδρυθεί και σχετική διεύθυνση στο υπουργείο.
– Εισήγαγε αυξημένες φοιτητικές υποτροφίες και υποτροφίες επίδοσης.
– Εκμηδένιζε τους παραλογισμούς στο σύστημα κοστολόγησης και διανομής των συγγραμμάτων. Σημειώστε μάλιστα ότι αυτό ήταν από τα πρώτα άρθα που αδρανοποίησε το ΠΑΣΟΚ, με αποτέλεσμα ο κρατικός προϋπολογισμός να εξακολουθεί να επιβαρύνεται άνευ λόγου με υπερβολικά ποσά.
Πιστεύω ότι όσα, επιγραμματικά σχεδόν, σας ανέφερα, αν είχαν εφαρμοστεί, θα είχαν αλλάξει τη μορφή των ελληνικών πανεπιστημίων. H κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, πάντως, είχε το πολιτικό θάρρος αλλά και τη διορατικότητα, 10 χρόνια πριν από σήμερα, να προχωρήσει σε ρυθμίσεις που τώρα όλοι αναγνωρίζουν την αναγκαιότητά τους, αλλα ουδείς τις τολμά».
