Πριν από το 1986, ο Λεονάρδος Χατζηανδρέου μετά τις σπουδές Πυρηνικής Φυσικής που είχε κάνει στην Αθήνα και στη Στουτγκάρδη, περνούσε όλη την ημέρα του στο «Δημόκριτο», ασχολούμενος με το πώς μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει τα ραδιοϊσότοπα για να επιλύσει τεχνικά προβλήματα – μια ειδικότητα που σε έναν πυρηνικό φυσικό ακούγεται κατανοητή. H συζυγός του, γιατρός, είχε επίσης μια αξιόλογη καριέρα στην πρωτεύουσα. Οταν το 1986 για προσωπικούς λόγους πήραν την απόφαση να μετακομίσουν στην πατρίδα του, τη Νάξο, βρήκαν να τους περιμένουν 8 στρέμματα επί χρόνια ακαλλιέργητου κτήματος που ανήκε στην οικογένειά τους? ενός κτήματος που σε μερικά χρόνια έμελλε να τους κάνει τους πρώτους και μοναδικούς βιοκαλλιεργητές στο νησί και να αντικαταστήσει στις έγνοιες τους τα ραδιοϊσότοπα με τις φραουλίτσες…
Μεράκι
«Αρχίσαμε να ασχολούμαστε με τις καλλιέργειες από μεράκι περισσότερο, δεν το είδαμε σαν πηγή εισοδήματος», λέει στην «K» ο κ. Χατζηανδρέου. Αλλωστε, ο ίδιος ως κύριο επάγγελμα τώρα -όπως λέει- έχει την παραπαιδεία, διδάσκοντας στο δικό του φροντιστήριο στη Χώρα, ενώ η σύζυγός του συνεχίζει να εργάζεται ως γιατρός. «Επειδή όμως κι εγώ ως φυσικός και η γυναίκα μου ως γιατρός ξέραμε τι σημαίνει φυτοφάρμακο, θελήσαμε στις καλλιέργειές μας να μη χρησιμοποιούμε χημικά. Επειτα παρατηρήσαμε τι γίνεται εδώ στη Νάξο με το ψέκασμα και τρομάξαμε. Είδαμε τη ναξιώτικη πατάτα, που είναι περίφημη ποικιλία, να την ταράζουν στο φυτοφάρμακο. Και είπαμε «έστω και 10 άνθρωποι να ακολουθήσουν την προσπάθειά μας, κάτι θα είναι». Και η προσπάθειά μας είναι, μέσα από μια φιλοσοφία σεβασμού προς τη φύση και διατήρηση της χλωρίδας της άγριας και αυτοφυούς, που συνήθως ονοματίζεται σαν «άχρηστα ζιζάνια», να δημιουργήσουμε ένα επισκέψιμο κτήμα όπου κανείς μπορεί να δει τα βότανα που ενδημούν στο μικροκλίμα του Αρχιπελάγους (λεβάντα, δεντρολίβανο, φλυσκούνι, θρούμπι κ.λπ.), παραδοσιακά και υποτροπικά φρουτόδεντρα, παραδοσιακές ποικιλίες αμπέλου, καθώς και συγκαλλιέργειες φράουλας και λαχανικών – μια περίπτωση καλής γειτονίας και φυσικής φυτοπροστασίας. Το κακό με τους αγρότες εδώ είναι ότι συχνά δεν συνειδητοποιούν τους κινδύνους που εγκυμονούν τα χημικά που ρίχνουν στις καλλιέργειές τους. Τους λέει ο γεωπόνος βάλε πέντε γραμμάρια από αυτό το φάρμακο κι αυτοί βάζουν πέντε κιλά «για καλύτερα», όπως λένε. Δηλαδή, σαν να σου λέει ο γιατρός πάρε ένα χάπι για αντιβίωση κι εσύ να παίρνεις πέντε για να είσαι σίγουρος…».
Τα προϊόντα
Το κτήμα της οικογένειας, που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού και πιστοποιήθηκε και επισήμως πριν από τρία χρόνια από την εταιρεία ελέγχου και πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ, παρήγε αρχικά μόνον εσπεριδοειδή και βερίκοκκα, όπως τα περισσότερα κτήματα στην περιοχή. «Αργότερα, η γυναίκα μου είχε την ιδέα να καλλιεργήσουμε και φράουλες. Τότε, κάποιος από τους άλλους αγρότες του νησιού μάς είπε: «Αν δεν ψεκάσεις με βρωμιούχο μεθύλιο (από τα πιο ισχυρά φυτοφάρμακα που κυκλοφορούν, το οποίο έχει απαγορευθεί στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ενώ και στην Ελλάδα πρέπει να καταργηθεί έως το 2005), δεν θα δεις φράουλα ούτε στον ύπνο σου». Δεν βαριέσαι, είπαμε με τη γυναίκα μου, ας μη δούμε, και φυσικά δεν ψεκάσαμε». Δεν ξέρω τι είδαν στον ύπνο τους από τότε ο κ. Χατζηανδρέου και η οικογένειά του, πάντως στο ξύπνιο τους είδαν 2 τόννους φράουλα!
Το ενδιαφέρον του κόσμου
Και οι υπόλοιποι, ύστερα απ’ όλα αυτά πώς σας αντιμετώπισαν; «Πολύ θετικά. Εδώ στη Νάξο, η κοινωνία είναι μικρή και γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Οι περισσότεροι μου είπαν «εμείς δεν καταλαβαίνουμε πιστοποιήσεις και τέτοια, εμείς εσένα εμπιστευόμαστε». Κι έτσι άρχισαν να ενδιαφέρονται περισσότερο. Μετά και μια εκδήλωση που οργανώθηκε το καλοκαίρι στο κτήμα με θέμα τη βιολογική γεωργία, ο κόσμος ευαισθητοποιήθηκε και άρχισε σιγά σιγά να μαθαίνει. Από τότε με παίρνουν γεωπόνοι και με ρωτούν πού μπορούν να βρουν εντομοπαγίδες που είδαν στο κτήμα. Αλλωστε, ο κόσμος πλέον φοβάται πολύ τα φάρμακα. Ακούς να λένε «μού ‘δωσε καλή πατάτα, αυτή που έχει για το σπίτι του», γιατί όλοι ξέρουν ότι συχνά οι παραγωγοί έχουν διαφορετικά μποστάνια για τους δικούς τους ανθρώπους. Ολα αυτά τα πράγματα μας κάνουν να πιστεύουμε ότι όλο και περισσότεροι θα θελήσουν πιθανόν να ακολουθήσουν το παράδειγμά μας. Αυτός, άλλωστε, ήταν και ο στόχος μας από την αρχή…».
Και η κυβέρνηση τι λέει για όλα αυτά; Απαντώντας, στις 8 Μαρτίου 2002, σε ερώτηση βουλευτών του Συνασπισμού (Γ. Αμπατζόγλου, Α. Ξηροτύρη και Π. Λαφαζάνη) ο υφυπουργός Γεωργίας κ. Φ. Χατζημιχάλης σημειώνει με σαφήνεια ότι «…τόσο η εκποίηση των ανωτέρω δημόσιων τουριστικών κτημάτων όσο και η επέκταση των τουριστικών εγκαταστάσεων του ΕΟΤ ή η δημιουργία νέων εντός του πυρήνα του δρυμού έρχονται σε αντίθεση με τις περί εθνικών δρυμών διατάξεις και με τις κοινοτικές οδηγίες». Επίσης, ο υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Δ. Γεωργακόπουλος υπογραμμίζει ότι «η έκταση των 3.100 στρεμμάτων δασικής έκτασης εντός του εθνικού δρυμού Πάρνηθας δεν σχετίζεται με την ιδιωτικοποίηση του καζίνο, βρίσκεται δηλαδή εκτός συναλλαγής». Αν και το τρίτο υπουργείο στο οποίο απευθυνόταν η ερώτηση, το ΥΠΕΧΩΔΕ, δεν απάντησε, οι δύο κυβερνητικές τοποθετήσεις… αδειάζουν πλήρως τις μέχρι τώρα κινήσεις της ΕΤΑ και της «Ελληνικό Καζίνο Πάρνηθας Α.Ε.», οι οποίες είναι εταιρείες υπό κρατικό έλεγχο. Τι περιλαμβάνουν άραγε τα τεύχη δημοπράτησης B΄ φάσης, τα οποία αποτελούν το τελευταίο βήμα πριν από το διαγωνισμό;