Από τον Ιανουάριο του 1999 «επεξεργάζεται» το ΥΠΕΧΩΔΕ έναν Κανονισμό για την ορθολογικότερη χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας στον κτιριακό τομέα, θέμα στο οποίο αναφέρθηκε προχθές η υπουργός κ. Βάσω Παπανδρέου στο πλαίσιο της ανακοίνωσης ενός «πακέτου» μέτρων για περιβάλλον. Εν τω μεταξύ, από… στιγμή σε στιγμή αναμένεται να κατατεθεί η Κοινοτική Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων, η οποία ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2001 και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Σύμφωνα με αυτήν, κάθε κτίριο θα πρέπει να αποκτήσει ταυτότητα που θα αποτυπώνει το ενεργειακό του «προφίλ», την ενέργεια δηλαδή που καταναλώνει. Στο μέλλον, η ταυτότητα αυτή θα αποτελεί κριτήριο και για την αξία ενός ακινήτου.
Στην Ελλάδα όμως έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε για να εξασφαλίσουμε ορθολογικότερη χρήση ενέργειας στα κτίρια. Οπως λέει χαρακτηριστικά στην «K» η αρχιτέκτονας κ. Τάνια Τογαΐδου-Βαρδουλάκη, «η αρχιτεκτονική στη χώρα μας θυμίζει περισσότερο… Βόρεια Νορβηγία παρά μεσογειακή χώρα, με την έννοια ότι τα γυάλινα κτίρια που βρίσκονται πια παντού συγκρατούν τη θερμότητα του ήλιου και κάνουν επιτακτική τη χρήση κλιματιστικών συστημάτων». Αλλά και στα σπίτια, τα κλιματιστικά αποτελούν απαραίτητο «εξοπλισμό». Περίπου μισό εκατομμύριο κλιματιστικά πωλούνται κάθε χρόνο μόνο για σπίτια.
Εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια μπορεί να επιτευχθεί εάν ληφθεί υπόψη στην κατασκευή τους μια σειρά παραμέτρων. «H πρώτη παράμετρος είναι το μικροκλίμα της περιοχής, βάσει του οποίου θα τοποθετηθεί το σπίτι στο οικόπεδο», τονίζει η αρχιτέκτονας που ειδικεύεται στα βιοκλιματικά σπίτια. «O ήλιος και τα ρεύματα είναι αυτά που θα εκμεταλλευθούμε για τον δροσισμό και τη θέρμανση του σπιτιού. Οι ανεμιστήρες οροφής, οι κατάλληλες μονώσεις, τα διπλά τζάμια, οι υαλοπίνακες και ο σκιασμός του σπιτιού με δέντρα αλλά και σκιάδια συμβάλλουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Από την άλλη, ο ήλιος στη χώρα μας επαρκεί για να ζεστάνει τα σπίτια μας».
Επιπλέον, η επιλογή των χρωμάτων δεν είναι απλώς θέμα αισθητικής. «Τα χρώματα έχουν ανακλαστική επίδραση στο φως. Το λευκό στα νησιά δεν είναι τυχαίο». Τα υλικά κατασκευής διαδραματίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο, καθώς το μπετόν απορροφά τη θερμότητα και κατόπιν την αποδίδει στο περιβάλλον. Τα φιλικότερα προς το περιβάλλον υλικά, όμως, είναι συνήθως ακριβότερα. Επιφυλακτικοί, πάντως, πρέπει να είμαστε απέναντι και στην απόλυτη επικράτηση του ξύλου. «Μπορεί θεωρητικά να είναι ένα φυσικό προϊόν, ωστόσο από κάπου… έχει κοπεί», λέει η κ. Βαρδουλάκη.
Η συζήτηση στη χώρα μας για όλα αυτά έχει ξεκινήσει. Και δεν έχουμε πολύ χρόνο, ειδικά εάν η Κοινοτική Οδηγία γίνει νόμος έως το 2005, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μολονότι οι υπουργοί Ενέργειας διαφωνούν προτείνοντας το 2009, για να συμβιβαστούν πιθανότατα στο 2008. Προς το παρόν, πάντως, «το μάθημα του περιβάλλοντος πρέπει να καθιερωθεί στις αρχιτεκτονικές σχολές».