Οι ρυθμοί μιας άλλης ζωής, αυτή η άλλη διάσταση του χρόνου, ξένη προς τους «πολιτισμένους» των μητροπόλεων της Δύσης, η παντοκρατορία της φύσης και οι επιταγές της, γίνονται έννοιες αντιληπτές, όταν η άμπωτις και η παλίρροια εναλλάσσονται υπακούοντας σε αόρατες δυνάμεις. Αυτή η μονότονη, αλλά τόσο γοητευτική εναλλαγή δεν διαφέρει από αλλού. Ομως, στην ακτή των Παγετώνων, σε μυθικές συντεταγμένες της Γης, ο ωκεανός «εισπνέει» και «εκπνέει», βράζει και ξεβράζει, σχηματίζει τεράστια χάσματα και κενά.
Στη νοτιοανατολική Αλάσκα οκτώ και κάτι μέτρα χωρίζουν την παλίρροια από την αμπώτιδα και το καλοκαίρι μπορεί κανείς να λογαριάσει την ώρα σημειώνοντας τα διαστήματα ανάμεσα στους βόγγους και τους βρυχηθμούς της θάλασσας. Ετσι μπορεί επίσης να βρει τον δρόμο του πάνω σε ένα παγετώνα ή να ανακαλύψει τη φυρονεριά, τα ίχνη ενός ποταμού, που έρρεε παγωμένος επί αιώνες.
Δύσκολα φτάνει κάποιος στους παγετώνες, ακόμη δυσκολότερα μένει στις αφιλόξενες πλαγιές και τα επίπεδά τους. Σφηνωμένοι όπως είναι στα απώτατα άκρα του ανατολικού και δυτικού βραχίονα της ακτής, κλεισμένοι από τις φουσκονεριές και τις φουρτούνες, οι αγέρωχοι δεσπότες του τοπίου μοιάζουν απροσπέλαστοι.
Κρουαζιέρες
Δεν είναι. Στη δυτική πλευρά γιγαντιαία κρουαζιερόπλοια ακολουθούν τις φουσκονεριές για να σταματήσουν κάμποση ώρα μπροστά στους παγετώνες, προτού να πάρουν, βραδυκίνητα, τον δρόμο της επιστροφής.
Στα ανατολικά, ο όρμος του Μιούιρ είναι ένα καταφύγιο με πλωτά ξενοδοχεία και μηχανοκίνητα σκάφη. Για να φτάσεις τους τρεις παγετώνες που κλείνουν την ακτή χρειάζονται θαλάσσια καγιάκ και δίψα για περιπέτεια. Χρειάζεται επίσης ειδική άδεια. Πολλοί από τους χειριστές των καγιάκ είναι άπειροι, το εγχείρημα είναι πολύ επικίνδυνο. Ομως, η εμπειρία του άπειρου στην ανοιχτή θάλασσα, η κατασκήνωση στα κοντινά δάση, αποζημιώνουν τους τολμηρούς – και τους άμυαλους.
Δεν υπάρχουν οργανωμένες κατασκηνώσεις, «προκεχωρημένα φυλάκια», βρύσες με πόσιμο νερό ή σταθμοί πρώτων βοηθειών. Οποιος βρει στον δρόμο του μια αρκούδα ή βρεθεί βυθισμένος μέχρι τον λαιμό στα παγωμένα νερά, ας τα βγάλει πέρα μόνος του.
Και πάλι δεν πειράζει. O τόπος είναι παρθένος, ο πολιτισμός και η ανάπτυξη βρίσκονται πολύ μακριά και η αλλόκοτη ομορφιά του τοπίου, αυτή η συνεχής αίσθηση της «άλλης διάστασης» πάνω στο καγιάκ, δίπλα στους πάγους, κοντά σε φώκιες, αετούς, φάλαινες, δελφίνια, αρκούδες και τόσα άλλα ζώα, ανέμελα και αδιάφορα για την ανθρώπινη παρουσία, ξεπληρώνουν τη σωματική κόπωση και τον φόβο της ψυχής.
Μακριά από τον πολιτισμό
Εγώ και ο πατέρας μου ξεκινήσαμε ένα πρωινό του Ιουλίου με νοικιασμένα καγιάκ και με προμήθειες μιας εβδομάδας. Προορισμός μας ήταν ο παγετώνας Μακ Μπράιντ, που απέχει 23 χλμ. Ηταν το πρώτο ταξίδι του πατέρα μου στην Ακτή των Παγετώνων. Εγώ την είχα επισκεφτεί πριν από τέσσερα χρόνια με τη γυναίκα μου, αλλά τότε ο καιρός μάς είχε εμποδίσει να φτάσουμε έως τον Μακ Μπράιαντ.
Αυτή η δυστροπία του καιρού, το απρόβλεπτο, είναι κίνδυνοι χειρότεροι από τις αρκούδες. Από την αρχή ο καιρός και οι αταξίες του μου τριβέλιζαν το μυαλό. Παρά την έγνοια μου, όμως, τρεις ώρες αφότου ξεκινήσαμε είχα ήδη οδηγήσει το καγιάκ στο μέσο του όρμου Μιούιρ. Οταν ο καιρός άρχισε να αγριεύει δεν βρισκόμασταν πολύ μακριά από την ακτή. Εγώ, όμως, αντί να μείνω σε κοντινή απόσταση, προτίμησα να προχωρήσω κι άλλο μέσα στα παγωμένα νερά, προς τον μυχό.
Οταν το νερό άρχισε να βογγάει και να φουσκώνει κάτω από το καγιάκ έστριψα βορειοανατολικά και άρχισα να λάμνω με δύναμη. Δεν κουνηθήκαμε ρούπι, είχαμε τον άνεμο και την παλίρροια καταμέτωπο. Στρίψαμε προς τα ανατολικά, προσπαθώντας να αποφύγουμε τον άνεμο, και ύστερα από 20 λεπτά σκληρό κουπί φτάσαμε στην ακτή, με τα κύματα να σκάνε στην πρύμνη.
Τα καγιάκ για δύο άτομα είναι εξαιρετικά σταθερά σκάφη στη φουρτούνα, αλλά απολύτως ακατάλληλα για τις φουσκονεριές της Ακτής των Παγετώνων. Εάν τα κύματα ήταν μεγαλύτερα, εάν είχαμε πέσει στα παγωμένα νερά, η κατάληξη μπορεί να ήταν τραγική. Ακόμη και με αδιάβροχη στολή, όπως προτείνουν πολλοί, δύσκολα γλιτώνεις.
Στις χαράδρες του Μακ Μπράιντ
Ολο το απόγευμα κάναμε εξερευνήσεις στην ακτή, είδαμε από κοντά φαλακρούς αετούς και φώκιες, κάθε δύο βήματα βρισκόμασταν σε ορμίσκους. Ξαπλώναμε να ξεκουραστούμε στις γρανιτένιες πλαγιές, γεμάτες αστερίες και μύδια. Μπροστά μας ανθισμένες σκλήθρες ανέμιζαν στο χείλος του γκρεμού. Τα νερά είχαν ησυχάσει, στον βυθό του ωκεανού ξεχώριζαν λωρίδες.
Αργά το απόγευμα μικρά κομμάτια πάγου άρχισαν να περιτριγυρίζουν το σκάφος μας. Διάφανα γλυπτά, που έλιωναν, εμφανίστηκαν στην παραλία. Πλησιάζαμε στον Μακ Μπράιντ. Ημασταν όμως τόσο κουρασμένοι, που βγήκαμε στην ακτή. Λίγα μέτρα μπροστά μας υπήρχε ένα λιμανάκι που η άμπωτις έχει μετατρέψει σε πεδίο με παγόβουνα. Πιο ψηλά σκαρφάλωνε ένας παγωμένος ποταμός. Μας είχε μαγέψει ο Μακ Μπράιντ, δεν είχαμε όμως το κουράγιο να πλησιάσουμε για να κοιτάξουμε καλύτερα.
Κατασκηνώσαμε. Οι οδηγίες λένε «ποτέ μη μαγειρεύεις κοντά στη σκηνή, φύλαγε τα τρόφιμα σε άθραυστα σκεύη μακριά από τη σκηνή, αν δεν θέλεις να σού επιτεθούν αρκούδες». H αλήθεια είναι ότι οι συναντήσεις μαζί τους είναι σπάνιες. Δεν είναι όμως απίθανες. Οπότε δεν μπορείς να κοιμάσαι ήσυχος. Από τους 1.300 τουρίστες που κατασκηνώνουν στην Ακτή των Παγετώνων, μόνο 16 αναφέρουν συναντήσεις με αρκούδες, λέει ο Τσακ Γιανγκ, ο επικεφαλής των ρέιντζερ στον Εθνικό Δρυμό της Ακτής των Παγετώνων.
Την άλλη μέρα το πρωί ξυπνήσαμε. Πήραμε πρόγευμα και έπειτα περπατήσαμε μέχρι το φαράγγι που σχημάτιζε η τήξη των πάγων. Ακούσαμε κάτι σαν κεραυνό από το μπροστινό μέρος του Μακ Μπράιντ και μόλις προλάβαμε να δούμε ένα τμήμα πάγου, σαν πολυώροφο κτίριο, να κατρακυλάει δύο χιλιόμετρα μακριά. O θόρυβος, καθώς ο πάγος έσκαγε, εκκωφαντικός, αντήχησε στα τοιχώματα της χαράδρας.
Ο φυσιοδίφης Τζον Μιούιρ
Αυτός ο πάγος μαγνήτιζε επί αιώνες τους ανθρώπους. Τον 19ο αιώνα ο φυσιοδίφης Τζον Μιούιρ έκανε γνωστή την περιοχή στον κόσμο. Γεωλόγοι και οικολόγοι τη μελέτησαν προσεχτικά, κυρίως επειδή όταν ένας παγετώνας συρρικνώνεται ή αποτραβιέται, αφήνει πίσω του μια παρθένα έκταση. Πάνω σε αυτήν και ανάλογα με την κατεύθυνση των ανέμων, η φύση σχηματίζει τελείως νέες μορφές ζωής ή αναπαράγει παλαιές.
Ο επόμενος σταθμός μας ήταν εκεί όπου συναντιούνται οι όρμοι Μιούιρ και Ανταμς. Περάσαμε όλο το απόγευμα σκαρφαλώνοντας κορφές και πλαγιές ή υπερυψωμένους παγετώνες. Μαγειρέψαμε το δείπνο μας ατενίζοντας την ακτή. O ήλιος έδυσε πίσω από τα βουνά γύρω στις 10.30, χρωματίζοντας με εκπληκτικά χρώματα τους πάγους. Μία ώρα αργότερα, όταν ανέτειλε το πρώτο αστέρι, άναψα φωτιά.
Στην Ακτή των Παγετώνων, όταν η ομίχλη ρίχνει το πυκνό της πέπλο ή όταν αργά διαλύεται έχει κανείς την αίσθηση ότι το αέναο παιχνίδι της καταστροφής και της αναγέννησης, της απόκρυψης και της αποκάλυψης, επαναλαμβάνεται με τους ρυθμούς της αιωνιότητας. Σου παίρνει λίγο χρόνο να προσαρμοστείς στη μονότονη αυτή εναλλαγή, να νιώσεις τη σχετικότητα του χρόνου. Μόλις όμως περάσεις στην άλλη διάσταση, το μόνο που ακούς είναι οι προαιώνιοι ήχοι της φύσης.