Στη Σύρο, ένα πραγματικό παλάτι δεσπόζει στην κεντρική πλατεία της Ερμούπολης. Το Δημαρχείο, έργο που φέρει την υπογραφή του Ερνέστου Τσίλερ, εδώ και 110 χρόνια διηγείται το μεγαλείο μιας πόλης που απέκτησε πλούτο πολύ και λάτρεψε τις τέχνες και τα γράμματα. Σήμερα, έναν αιώνα και πλέον μετά, το ανάκτορο του Τσίλερ ανακαινίστηκε και επιτέλους απέκτησε την εσωτερική κοσμηματογραφία που σχεδίασε ο μεγάλος Γερμανός αρχιτέκτονας, αλλά δεν μπόρεσε να υλοποιήσει γιατί έλειπαν τα χρήματα.
Η ιστορία είναι παλιά. Ξεκινά από τα μέσα του 19ου αιώνα. Τότε που η ανθηρή Σύρος έβαζε στο επίκεντρο της πολιτικής και της οικονομικής της ζωής τον θεσμό της δημοτικής αρχής και τον περιέβαλε με κύρος και σημαντικές εξουσίες. Τόσο που οι επιφανέστεροι παράγοντες του τόπου, έμποροι, τραπεζικοί, εφοπλιστές, στριμώχνονταν για μια θέση στο Δημοτικό της Συμβούλιο. Μια τέτοια πόλη όφειλε να έχει το Δημαρχιακό της Μέγαρο. Και το απέκτησε, επί δημαρχίας Δημήτρη Βαφιαδάκη, που το 1875 παρήγγειλε τα σχέδια στον Τσίλερ.
Δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια χτίζονταν το τριώροφο κτίριο με τη μνημειώδη τοσκανική σκάλα, το επιβλητικό μέγεθος και το κεντρικό αέτωμα. Το μέγαρο στοίχισε 1.300.000 δραχμές, ένα ποσό που άδειασε τα δημοτικά ταμεία και κλόνισε τα οικονομικά του νησιού. Ηταν ήδη η εποχή που η Σύρος εγκατέλειπε τη μεγάλη ακμή της.
Ημερομηνία σταθμός
Ετσι -παρά τα αναμενόμενα- το μεγαλόπρεπο κτίριο δεν κατάφερε να τονώσει το ηθικό των κατοίκων της Σύρου ούτε και να αναστηλώσει το τραυματισμένο κύρος της. Με δάνεια αλλά και πολλές εσωτερικές γκρίνιες το Δημαρχείο ολοκληρώνεται το 1898. Ομως, οι εσωτερικοί του τοίχοι έμειναν γυμνοί. Πάνω τους δεν αποτυπώθηκαν ποτέ τα σχέδια που ετοίμασε ο δημιουργός του.
Το 1998, εκατό χρόνια μετά, ο δήμαρχος της Σύρου Γιάννης Δεκαβάλλας ανέθεσε στη ζωγράφο, ειδική στην αρχιτεκτονική συντήρηση, Αννα Βασιλάκη την κοσμηματογράφηση και την αισθητική αποκατάσταση του κτιρίου. «Δουλέψαμε για αρκετό χρόνο στα ιστορικά αρχεία της Ερμούπολης», λέει στην «K» η κ. Βασιλάκη, «αναζητώντας τα αρχικά σχέδια. Στη συνέχεια, η παρέμβασή μας δεν ακολούθησε τον τυπικό νεοκλασικισμό. Εγινε μια υπέρβαση ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να αντιληφθεί ότι ο διάκοσμος δεν ταυτίζεται με την εποχή που το κτίριο ολοκληρώθηκε.
Να είναι ορατή η ηλικία του. Τα χρώματα που επιλέξαμε ήταν αυτά που ως επί το πλείστον κυριαρχούσαν στα περισσότερα αρχοντικά της Ερμούπολης. Το γαλάζιο και το κατακόκκινο της προφύρας».
Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, οι εργασίες έχουν ολοκληρωθεί. Τα αίθρια αποκαταστάθηκαν, ο διάκοσμος και οι οροφογραφίες περατώθηκαν και στολίζουν τη μνημειακή εσωτερική είσοδο με τους τοσκάνικους ραβδωτούς κίονες και την κρεμαστή σκάλα.
«Τα χρήματα ήταν πολλά, αλλά βρήκαμε τον τρόπο να τα αποκτήσουμε και να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», λέει ο δήμαρχος Γιάννης Δεκαβάλλας. «Αλλωστε οι Συριανοί το ήθελαν πολύ.
Αυτό το κτίριο διαπερνά ολόκληρη την ιστορία τους. Εκεί μέσα υποδέχτηκαν το 1912 τον Ελευθέριο Βενιζέλο και στα σκαλιά του αποδοκίμαζαν το 1917 τον βασιλιά Κωνσταντίνο.
Από τα μεγάφωνα του Δημαρχείου άκουσαν τον Σεπτέμβρη του 1943 για την υπογραφή της ανακωχής μεταξύ Ιταλίας και Συμμάχων.
Αλλωστε, ο περίπατος στην κεντρική πλατεία, μπροστά από το Δημαρχείο, που αντηχούσε τις Κυριακές από τις μελωδίες και τις μουσικές από τις μπάντες ή τα μεγάφωνα των μεγάλων πλοίων που αγκυροβολούσαν στο λιμάνι, ήταν αλλά και παραμένει μέχρι σήμερα μια βόλτα στο «υπαίθριο σαλονάκι» της Ερμούπολης».
