Σήμερα το βράδυ, εκατοντάδες παιδιά από διάφορες γωνιές της Ελλάδας, με πολύχρωμα ρούχα και ξεπλυμένη διάθεση, θα ανοίξουν την εξώπορτα του σπιτιού τους με ένα «μυστικό» θαμμένο καλά στην πίσω τσέπη του παντελονιού τους. Το όνομα αυτού, έκσταση, LSD, σπιντ, κοκαΐνη, special K. Ουσίες χημικές, άλλες λιγότερο κι άλλες περισσότερο «πειραγμένες», κρατούν σήμερα τον τόνο της διασκέδασης μιας ολόκληρης γενιάς.
Η χρήση των συνθετικών ναρκωτικών κυρίως από εφήβους αυξάνεται στην Ελλάδα με αλματώδεις ρυθμούς. Στη χώρα μας βέβαια δεν υπάρχουν επαρκή στατιστικά στοιχεία για τη χρήση των «ναρκωτικών της διασκέδασης». Τα ναρκωτικά αυτά σπάνια δηλώνονται στα θεραπευτικά κέντρα, αφού συνήθως καταναλώνονται στο πλαίσιο της «πολυτοξικομανίας» (παράλληλη χρήση πολλών ουσιών), που χαρακτηρίζει τη χρήση ναρκωτικών στη χώρα μας. Οπως όμως χαρακτηριστικά λένε στην «K» θαμώνες των κέντρων χορευτικής μουσικής, όπου καταναλώνονται κυρίως, «είδηση» είναι αν κάποιος δεν παίρνει… «Σε αυτούς τους χώρους, το 80% τουλάχιστον παίρνει έκσταση», λέει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης, 30 ετών, που εργάζεται ως dj σε τέτοιου είδους κλαμπ.
Το πιο δημοφιλές μετά την κάνναβη
Οπως αναφέρεται στην Εκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΤΕΠΝ) για το 2001, το έκσταση ακολουθεί την κάνναβη ως το πιο δημοφιλές ναρκωτικό στους χώρους διασκέδασης (περίπου ο ένας στους τέσσερις επαγγελματίες και θαμώνες δηλώνει πρόσφατη χρήση έκσταση και ο ένας στους επτά πρόσφατη χρήση LSD).
Τα «κουμπιά», όπως ονομάζονται στη γλώσσα των νέων, είναι φθηνά -το ένα δισκίο δεν ξεπερνά τα 15 ευρώ- και συχνά καταναλώνονται στη θέση του αλκοόλ. Ακόμη πιο ανησυχητικό πάντως είναι το γεγονός ότι, σιγά σιγά, η κατανάλωση τέτοιου τύπου ναρκωτικών «αποδεσμεύεται» από τους χώρους της νυχτερινής διασκέδασης – το ένα τρίτο των Ελλήνων μαθητών που κάνουν χρήση έκσταση δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν την ουσία ακόμα και σε… ποδοσφαιρικούς αγώνες.
«Πριν από πέντε χρόνια, αυτά τα χάπια δεν μας ενδιέφεραν», λέει στην «K» ο διευθυντής της Δίωξης Ναρκωτικών της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής κ. Αναστάσιος Φλώρος, «τώρα όμως μας ταλαιπωρούν, όπως και ολόκληρη την Ευρώπη». H πρώτη φορά που το έκσταση απασχόλησε την ελληνική αστυνομία ήταν το 1996, οπότε είχαν κατασχεθεί 650 δισκία του ναρκωτικού. Το 2002, μόνο στην Αττική κατασχέθηκαν πάνω από 10.000 «κουμπιά». Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη του Ιανουαρίου, η Δίωξη Ναρκωτικών εξάρθρωσε πολυμελή σπείρα διακίνησης δισκίων έκσταση σε νυχτερινά κέντρα διασκέδασης της Αθήνας. Στην κατοχή των συλληφθέντων βρέθηκαν και κατασχέθηκαν 1.800 δισκία του ναρκωτικού.
Ραγδαία αύξηση σε λίγα χρόνια
Οπως επισημαίνει ο κ. Φλώρος, ιδιαίτερα την τελευταία τριετία παρατηρείται ραγδαία αύξηση της διακίνησης των χαπιών της διασκέδασης – εύκολα και φθηνά στην παρασκευή, είναι δύσκολο να εντοπιστούν από τις αρχές. Ούτε τα διεθνή κυκλώματα μπορούν να εξαρθρωθούν πλέον, με τον περιορισμό των διασυνοριακών ελέγχων στην Ευρωζώνη. H Ευρώπη αυτή τη στιγμή αποτελεί την κυριότερη πηγή παράνομης παραγωγής του έκσταση, σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή του OHE για τον Ελεγχο των Ναρκωτικών. Σύμφωνα με τον ίδιο, το έκσταση θα συνεχίσει να απασχολεί τις διωκτικές αρχές ολόκληρη τη δεκαετία που διανύουμε. «Και για έναν ακόμη λόγο: η κυβέρνηση των Ταλιμπάν ύστερα από συνεννόηση με τον OHE κατέστρεψε πολλές καλλιέργειες παπαρούνας. Ετσι, δεν υπάρχει τόση διαθέσιμη ηρωίνη, η οποία μοιραία θα δώσει τη θέση της σε άλλα ναρκωτικά»
Ζούσα… μόνο για το Σάββατο
«Τι να σου πω… Είναι απλό. Σε καταστρέφει». O Ηλίας, 26 ετών σήμερα, σταμάτησε να κάνει χρήση έκσταση πριν από περίπου ενάμιση χρόνο. «Δεν άντεχα άλλο, ένιωθα ότι ψηνόταν το κεφάλι μου», λέει. Για δύο χρόνια, ο χρόνος γι’ αυτόν είχε σταματήσει. «Δεν μπορούσα να πάρω μια απόφαση, μια οποιαδήποτε απόφαση, είτε ήταν για το μέλλον μου είτε για το αν μου άρεσε μια κοπέλα. Είχα αποσυντονιστεί, αδυνατούσα να φτιάξω οποιοδήποτε πρόγραμμα. Πρόγραμμα; Αστείο μου φαίνεται τώρα…».
Πώς άρχισε, δεν θυμάται ακριβώς, η ημέρα έχει γίνει πια θολή. «Βγήκα ένα Σάββατο, πήρα ένα χάπι και αισθάνθηκα ότι πετούσα. Τι ωραία, είπα, τι βλακείες ήταν αυτά που μας λέγανε. Για όλη την επόμενη εβδομάδα, όμως, αισθανόμουν τόσο πεσμένος, που περίμενα πότε θα ξαναβγώ για να «ανέβω» πάλι. Βγαίνεις μια φορά και τις υπόλοιπες μέρες δεν θέλεις να μιλήσεις σε άνθρωπο. Ολα τα κόμπλεξ που εξαφανίζονται με το χάπι, εμφανίζονται μετά στο διπλάσιο».
Κάθε βράδυ έρχεται ο dealer
Το έκσταση, αλλά και τα άλλα ναρκωτικά της κατηγορίας, όπως η κοκαΐνη, το σπιντ, το σπέσιαλ K, εξαφανίζουν κάθε ηθικό φραγμό. «Νιώθεις ότι πραγματοποιούνται όλες οι φαντασιώσεις σου. H ενέργεια που σου παίρνει όμως δεν αναπληρώνεται». Στα κλαμπ που σύχναζε, τα «κουμπιά» ήταν σαν τα σφηνάκια. Εάν κάποιος είναι ήδη χρήστης, έχει τα χάπια μαζί του. Αλλιώς, βρίσκει και μέσα. «Ούτως ή άλλως, κάθε βράδυ έρχεται ο dealer στο μαγαζί, κάνει τη δουλειά του και αφήνει και προμήθεια».
Στην αρχή, ένα χάπι αρκούσε για χορό μέχρι το πρωί. Με τον καιρό, όμως, η δόση αυξανόταν… Σε λίγο, άρχισαν και οι πειραματισμοί, οι συνδυασμοί με άλλες ουσίες. «O χειρότερος συνδυασμός είναι με κόκα. Σε φθάνει σε οριακά σημεία. Είχα γνωρίσει κάτι Ιταλούς που είχανε μείνει έκπληκτοι. «Κι εμείς τα μπερδεύουμε, αλλά μόνο εσείς στην Ελλάδα τα κάνετε όλα», μου είπαν», εξομολογείται ο Ηλίας. «Οταν το συνδυάζεις με αλκοόλ γίνεσαι πιο επιθετικός. Εμένα μια φορά με κρατήσανε οι φίλοι μου. Εμένα, που είμαι αρνάκι…».
Σήμερα, ο Ηλίας εξακολουθεί να διασκεδάζει. «Δεν μπορώ να καθήσω πολύ ώρα πάντως. Βλέπω πώς είναι η κατάσταση, τα πρόσωπα των παιδιών που έχουν σπάσει από τη χρήση και στενοχωριέμαι. Και εκνευρίζομαι. Λέω, Θεέ μου, έτσι ήμουνα κι εγώ…».
Τα «κουμπιά» είναι η αρχή
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι ειδικοί σχετικά με τη διάδοση των συνθετικών ναρκωτικών στη χώρα μας. H χαμηλή τους τιμή και το γεγονός ότι έχουν συνδεθεί με τη διασκέδαση των νέων είναι τα δύο κύρια χαρακτηριστικά των ουσιών αυτών, τα οποία και τις καθιστούν άκρως επικίνδυνες.
Οπως λέει στην «K» ο διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), δρ Χαράλαμπος Πουλόπουλος, το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα συνθετικά ναρκωτικά -και ιδίως το έκσταση- συνδέονται με ένα στάδιο πειραματισμού των εφήβων, με τη διασκέδαση, με την εκτόνωση του Σαββατοκύριακου. Σύμφωνα με την κ. Κατερίνα Μάτσα, επιστημονική υπεύθυνη του θεραπευτικού προγράμματος «18 ΑΝΩ», σε πέντε χρόνια από σήμερα το έκσταση θα έχει αντικαταστήσει την κάνναβη ως «ουσία έναρξης» της χρήσης ναρκωτικών.
Σύμμαχος των «ναρκωτικών της διασκέδασης» και το Ιντερνετ, καθώς υπάρχει μεγάλος αριθμός ιστοσελίδων παγκοσμίως, όπου προσφέρονται προς πώληση παράνομες ουσίες, μεταξύ των οποίων και συνθετικά ναρκωτικά. «H πρόσβαση των εφήβων σε αυτές είναι πλέον δεδομένη», λέει ο κ. Πουλόπουλος, τονίζοντας τη σημασία της δημιουργίας προγραμμάτων έγκαιρης παρέμβασης για εφήβους.
Την ανάγκη έγκαιρης και έγκυρης επιστημονικής πρόληψης επισημαίνει και η κ. Μάτσα, υπογραμμίζοντας ότι θα πρέπει παράλληλα να αναζητήσουμε τις βαθύτερες αιτίες για την εξάπλωση του προβλήματος. «Πρέπει να κοιτάξουμε το γιατί τα παιδιά ψάχνουν να βρουν τρόπους να ξεφύγουν από την πραγματικότητα, τι είναι αυτό στον τρόπο ζωής μας που τα σπρώχνει έως εκεί, να σκεφθούμε τα προβλήματα που φέρνουν απόγνωση, την ανεργία, τη φτώχεια, τη βία».
Τα πιο διαδεδομένα
Το «έκσταση», το LSD, το σπιντ, η κοκαΐνη και το special K είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα ναρκωτικά στους χώρους διασκέδασης, εκτός από την κάνναβη και το αλκοόλ.
– Εκσταση. Το έκσταση (MDMA – μεθυλενοδιοξυμεθαμφεταμίνη) είναι ένα συνθετικό ναρκωτικό, το οποίο είναι παραισθησιογόνο (όπως το LSD) και ψυχοδιεγερτικό. Συντέθηκε για πρώτη φορά το 1910 από δύο Γερμανούς χημικούς. Αρχισε να πωλείται (παρανόμως) το 1968, στη δυτική ακτή των ΗΠΑ. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε αλόγιστα από τους ψυχιάτρους ως αφροδισιακό. H χρήση του διαδόθηκε ευρέως μέχρι που απαγορεύθηκε η κυκλοφορία του. Λαμβάνεται από το στόμα σε μορφή δισκίου.
– Κεταμίνη – special K. Ενα αναισθητικό η χρήση του οποίου τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα έχει εγκριθεί στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού από το 1970. Το 90% όμως της κεταμίνης που πωλείται προορίζεται για κτηνιατρική χρήση. Σαν ναρκωτικό, γνωστό ως special K, είναι παραισθησιογόνο. Στις ΗΠΑ ήταν γνωστό και ως χάπι του «βιασμού στο ραντεβού» (date rape).
– LSD – τριπάκι. Το πιο αντιπροσωπευτικό παραισθησιογόνο ναρκωτικό. Ανακαλύφθηκε το 1938 και είναι ένα από τα πιο ισχυρά χημικά σκευάσματα. Κατασκευάζεται από λυσεργικό οξύ, που προέρχεται από ένα είδος μύκητα της σίκαλης και άλλων δημητριακών. Το LSD είναι γνωστό ως «άσιντ» ή τριπάκι και καταναλώνεται είτε σε υγρή μορφή είτε με ποτισμένο χαρτάκι μιας δόσης. Είναι άχρωμο και άοσμο και έχει μια ελαφρώς πικρή γεύση.
– Κοκαΐνη. Εξαρτησιογόνο ψυχοδιεγερτικό ναρκωτικό, πολύ διαδεδομένο στις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Πρωτοανακαλύφθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, στα φύλλα ενός θάμνου κόκας, στο Περού και τη Βολιβία. Στις αρχές του 20ού αιώνα χρησιμοποιήθηκε για την παρασκευή διεγερτικών και τονωτικών φαρμάκων. H κοκαΐνη βγαίνει σε δύο χημικούς τύπους: υδροχλωρικό άλας και ελεύθερη βάση. Το πρώτο είναι σε μορφή σκόνης και χορηγείται είτε από τη μύτη είτε ενδοφλεβίως. H ελεύθερη βάση ή «κρακ» είναι η ίδια ουσία πριν από την προσθήκη οξέος και καπνίζεται.
– Μεθαμφεταμίνη (σπιντ και άις). Ψυχοδιεγερτικό ναρκωτικό που προκαλεί σοβαρή εξάρτηση και μεγάλες βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Παρασκευάζεται σε παράνομα εργαστήρια και είναι γνωστή ως «σπιντ», ή «άις» (η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη που είναι πιο τοξική και πρωτοεμφανίστηκε το 1985 στους δρόμους της Χαβάης). H μεθαμφεταμίνη καταναλώνεται από το στόμα ή από τη μύτη.