Ανεξέλεγκτη ήταν η κατάσταση που επικράτησε στον χώρο των προμηθειών υγειονομικού υλικού των νοσοκομείων κατά το περασμένο έτος, αφού πολλά νοσοκομεία προχώρησαν σε απευθείας αναθέσεις και παρατάσεις συμβάσεων, παραβαίνοντας ουσιαστικά τον νέο νόμο περί προμηθειών των νοσοκομείων. Αυτήν τη στιγμή τα χρέη των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές έχουν φθάσει το ένα δισ. ευρώ, μέρος των οποίων προέρχονται από απευθείας αναθέσεις. Σύμφωνα με τη διεύθυνση προμηθειών του υπουργείου Υγείας, έως το τέλος του 2002, οι συνολικές δαπάνες που αφορούσαν σε απευθείας αναθέσεις έφθαναν τα 41,8 εκατομμύρια ευρώ. Παρόμοια κατάσταση επικρατούσε στον χώρο της Υγείας, το καλοκαίρι του 2001, όταν το υπουργείο Υγείας με το άρθρο 15 του νόμου 2955 νομιμοποίησε τις παράνομες συμβάσεις προκειμένου να αποπληρωθούν τα χρέη. O όρος τότε ήταν να λήξουν όλες οι παράνομες συμβάσεις στις 31/12/2001. Ωστόσο, το μικρό χρονικό διάστημα -δύο μήνες- από την έναρξη ισχύος του νόμου έως το τέλος του 2001, αποτέλεσε την αιτία -μερικές φορές και την αφορμή- να μην ολοκληρώνονται οι διαγωνισμοί και έτσι οι διοικητές των νοσοκομείων να προχωρούν σε απευθείας αναθέσεις, προβάλλοντας την ανάγκη εύρυθμης λειτουργίας των νοσοκομείων. Ειδικά το 2002, οι απευθείας αναθέσεις φαίνεται ότι σε αρκετά νοσοκομεία αποτέλεσαν κοινή πρακτική, παρά τις συστάσεις που υπήρξαν από την πλευρά του υπουργείου για τη διενέργεια διαγωνισμών.
Το πιο τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί το νοσοκομείο Γενικό Κρατικό Νίκαιας. Συγκεκριμένα, το σύνολο των δαπανών του νοσοκομείου για υγειονομικά υλικά και υλικά χρήσης ανέρχεται για το 2002 στο ποσό των 30 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 16,9 εκατ. ευρώ -δηλαδή περισσότερο από το 50% των δαπανών- αφορούσαν εξωσυμβατικές αγορές. Το νοσοκομείο Χατζηκώστα στα Ιωάννινα, κατά το 2002, διενήργησε εξωσυμβατικές προμήθειες της τάξεως των 3,2 εκατ. ευρώ. Οι κύριες αιτίες του φαινομένου ήταν σύμφωνα με επιστολή του ΠεΣΥ Ηπείρου (Δεκέμβριος 2002) ότι το νοσοκομείο είχε την ατυχία όλες οι συμβάσεις να λήξουν πριν από το τέλος του 2001. Ετσι, όλοι οι διαγωνισμοί έπρεπε να επαναληφθούν εξ αρχής μέσα στο 2002 και συνεπώς ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση της άμεσης ολοκλήρωσής τους θα υπήρχε ένα διάστημα μηνών, κατά το οποίο θα έπρεπε να λειτουργήσει με εξωσυμβατικές προμήθειες. Αλλο παράδειγμα, αποτελεί και η περίπτωση του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ηρακλείου, που κατά το έτος 2002 προμηθεύτηκε με απευθείας αναθέσεις υλικά ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ, εξαιτίας καθυστέρησης κατακύρωσης διαγωνισμών και προκειμένου να επιτευχθεί η εύρυθμη λειτουργία του νοσοκομείου.
«Σκοντάφτουν» στο Ελεγκτικό
Πάντως, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που η εξόφληση των οφειλών προς τους προμηθευτές «σκοντάφτει» στο Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο δεν θεωρεί χρηματικά εντάλματα πληρωμής των προμηθευτών, καθώς κρίνει τις συμβάσεις ως μη νόμιμες. Το πρόβλημα αυτό παραδέχονται και τα ίδια τα νοσοκομεία: H διοικήτρια του Λαϊκού σε επιστολή της προς το A΄ ΠεΣΥ Αττικής (6 Μαρτίου 2003) τονίζει ότι σύντομα θα υπάρξουν προβλήματα με την αποπληρωμή των χρεών προς τους προμηθευτές, καθώς εξέδιδαν εντάλματα τον Απρίλιο του 2002, οπότε και θα σταλούν αρκετές προμήθειες που έγιναν από απευθείας ανάθεση, ενώ η επίτροπος τους έχει ήδη αναφέρει την πρόθεσή της να μη θεωρήσει καμία από τις συγκεκριμένες δαπάνες. Τον Απρίλιο του 2003 το Γ΄ ΠεΣΥ Αττικής αναφέρει προς το υπουργείο Υγείας ότι «υπάρχει εμπλοκή ως προς τη νομιμότητα των πληρωμών ενταλμάτων του θριάσιου νοσοκομείου ύψους περίπου 56.000 ευρώ (που αφορούσαν σε προμήθεια ενός αυτοκινήτου και βιβλίων-περιοδικών-εφημερίδων) έπειτα από αποφάσεις των επιτρόπων του Ελεγκτικού Συνεδρίου».
Για το πρόβλημα που θα δημιουργούνταν με την καθυστέρηση διεξαγωγής και ολοκλήρωσης των διαγωνισμών, είχε προειδοποιήσει με εμπιστευτική επιστολή τους προέδρους των ΠεΣΥ ο πρώην υπουργός Υγείας κ. Αλέκος Παπαδόπουλος. Ειδικότερα, σε επιστολή που είχε αποστείλει τον Νοέμβριο του 2001, ο κ. Παπαδόπουλος, αφού έδινε οδηγίες για τον τρόπο διεξαγωγής των προμηθειών, επισήμαινε ότι «η παραμικρή καθυστέρηση θα οδηγήσει σε αδιέξοδα χωρίς εφικτή λύση και αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση όλων των διοικητικών παραγόντων από τους προέδρους των ΠεΣΥ και τις διοικήσεις των νοσοκομείων ώς τους αρμόδιους υπαλλήλους».