Ανησυχίες για το μέλλον του NATO στην περιοχή

Ανησυχίες για το μέλλον του NATO στην περιοχή

3' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Την άνοιξη του 1973 το Φόρεϊν Οφις εκτιμούσε ότι ο Παπαδόπουλος ήταν περισσότερο ικανός από τους δύο στενότερους συνεργάτες του, δηλαδή, τον Παττακό και τον Μακαρέζο (21 Μαρτίου 1973, FCO 9/1736).

«O Παπαδόπουλος έχει κατορθώσει να εδραιώσει τη θέση του. Εχει δηλώσει με έμφαση, κατ’ ιδίαν και δημόσια, ότι επιθυμεί να ποδηγετήσει τη χώρα προς την πλήρη εφαρμογή του Συντάγματος του 1968. Από την άλλη μεριά το γεγονός ότι δεν έχει επιτρέψει καμιά πρόοδο που να αποσκοπεί στην αποκατάσταση της συνταγματικής ομαλότητας θέτει σε αμφισβήτηση τις προθέσεις του. H προθυμία του να αποδέχεται συμβιβαστικές λύσεις ώστε να αποφευχθεί ένα ανοιχτό ρήγμα στους κόλπους της Επανάστασης και η απουσία κάποιου άλλου που θα μπορούσε να τον διαδεχθεί μάς επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι ο Παπαδόπουλος θα παραμείνει αρχηγός της Επανάστασης στο προβλέψιμο μέλλον. H επιτυχία του εν μέρει οφείλεται στο γεγονός ότι έχει δημιουργήσει την εντύπωση στους υποστηρικτές του, στους αντιπάλους του και στους ξένους παρατηρητές ότι το μέλλον της Επανάστασης εξαρτάται από τη δική του επιβίωση. Γνωρίζει να ελίσσεται και αφήνει στο σκοτάδι ακόμη και τους πιο έμπιστους συνεργάτες του όσον αφορά τις προθέσεις και τα σχέδιά του».

Παράλληλα, η Διεύθυνση Νότιας Ευρώπης του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών στη συνοπτική της ενημέρωση προς το υπουργείο Αμυνας με αφορμή την επίσκεψη του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου στην Ελλάδα (12 – 17 Απριλίου, 1973) υπογραμμίζει ότι:

«Η διατήρηση της αποτελεσματικότητας της Ελλάδας ως συμμάχου χώρας στο πλαίσιο του NATO είναι πρωταρχικός στόχος της πολιτικής μας έναντι της ελληνικής κυβέρνησης. Δεχόμαστε, όμως, μολονότι αυτό δεν το λέμε δημόσια, ότι ο μη δημοκρατικός χαρακτήρας της κυβέρνησης προκαλεί πολιτικές δυσκολίες στη Συμμαχία και δεν συμβάλλει στην καλή εικόνα του NATO. H άσκηση πάντως πιέσεων προς την ελληνική κυβέρνηση στους κόλπους του NATO είναι απίθανο ότι θα επισπεύσει την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα και μπορεί ακόμη να επιβραδύνει τη διαδικασία του εκδημοκρατισμού. O Παπαδόπουλος σε μεγάλο βαθμό αγανακτεί όταν δίνει την εντύπωση ότι ενεργεί κάτω από πίεση. H συνοχή της Συμμαχίας, ιδίως στην εύτρωτη νοτιοανατολική της πτέρυγα, κατά τη γνώμη μας θα πρέπει να είναι το πρωταρχικό μας μέλημα».

Οσον αφορά τις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας μια άλλη έκθεση, και αυτή ενημερωτικού χαρακτήρα, σημείωνε (26 Μαρτίου 1973, FCO, 9/1736):

«Οι σχέσεις της Κύπρου με την Ελλάδα έχουν βελτιωθεί από τότε που εκδηλώθηκε η κρίση με τα όπλα από την Τσεχοσλοβακία, τον Φεβρουάριο του 1972. H ελληνική κυβέρνηση έχει καταδικάσει, όσο αυτή θεωρεί ότι είναι εφικτό, τη βία στο νησί και έχει υποστηρίξει τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο στην τελευταία προσπάθεια των επισκόπων να τον εκθρονίσουν. Αν η ελληνική κυβέρνηση έχει αποδεχθεί τώρα ότι δεν είναι σε θέση να εξαναγκάσει τον Μακάριο να δεχθεί οδηγίες από την Αθήνα ή να παραιτηθεί, τότε η παρούσα ύφεση στις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας ίσως αποδειχθεί μεγαλύτερης διάρκειας από τις προηγούμενες. Αλλά οι σχέσεις μεταξύ των κυβερνήσεων της Κύπρου και της Ελλάδας θα υπάρχει πάντα κίνδυνος να επιδεινωθούν αν λάβουμε υπόψη τη μεγάλη σπουδαιότητα που η ελληνική πλευρά δίνει σε ένα πρόωρο διακανονισμό του Κυπριακού. Από το 1971, η Ελλάδα έχει κάνει σύντονες προσπάθειες να συνεργασθεί στενά με την Τουρκία στο θέμα της Κύπρου».

Εκθεση

Από τα έγγραφα του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών γίνεται σαφές ότι την άνοιξη του 1973 οι αξιωματούχοι του Φόρεϊν Οφις δεν απέκλειαν την περίπτωση ανατροπής του Παπαδόπουλου.

«Οι πρόσφατες φοιτητικές ταραχές έχουν ανησυχήσει ιδιαίτερα το καθεστώς που ήταν υπερβολικό στις αντιδράσεις του», σημειώνει απόρρητη έκθεση μετά τη συνάντηση υπηρεσιακών παραγόντων που πραγματοποιήθηκε στο Φόρεϊν Οφις υπό την αιγίδα του υφυπουργού Εξωτερικών Αντονι Ρόιλ (4 Απριλίου 1973, FCO 9/1705). Θέμα της συνάντησης ήταν η επανεξέταση των σχέσεων της Βρετανίας με την Ελλάδα.

Οι φοιτητικές ταραχές στις αρχές του χρόνου, σύμφωνα με τους «μανδαρίνους» του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, ήταν το πρώτο σοβαρό πλήγμα στην εικόνα μιας «ευνομούμενης Ελλάδας Ελλήνων Χριστιανών», που ήθελε να παρουσιάσει η χούντα προς τον έξω κόσμο. Από την άλλη μεριά η αναταραχή στους φοιτητικούς κύκλους αυτή καθ’ εαυτή δεν συνιστούσε μεγάλη απειλή για τη σταθερότητα του καθεστώτος. Επίσης, το καθεστώς δεν κινδύνευε από την «έκδηλη αδιαφορία» της πλειοψηφίας των ψηφοφόρων. Στην περίπτωση όμως που είχαμε επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης ή μια εξωτερική κρίση που να είχε σχέση με την Κύπρο, τότε ο αναβρασμός στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και η πολιτική ανία του εκλογικού σώματος θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αποσταθεροποίηση του καθεστώτος και στην ανατροπή του Παπαδόπουλου από «νασερικούς αξιωματικούς».

Εξάλλου, στην έκθεση του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών επισημαίνεται:

«Οσον αφορά την προοπτική αλλαγής του καθεστώτος είναι δύσκολο να γίνουν προβλέψεις. H «δημοκρατική» αντιπολίτευση που την αποτελούν οι «παλαιοί» πολιτικοί είναι αναποτελεσματική και «προχωρημένης ηλικίας». Επάνοδος στο πολιτικό σύστημα που ίσχυε πριν από το 1967 θα πρέπει να θεωρείται απίθανη. Αν υπάρξει αλλαγή του καθεστώτος, αυτή κατά πάσα πιθανότητα θα προέλθει από ένα νέο στρατιωτικό πραξικόπημα που θα οδηγήσει σε ένα περισσότερο αυταρχικό καθεστώς απ’ ό,τι είναι το σημερινό» (FCO 9/1705).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή