Ο οικοδομικός οργασμός δεν έχει… ιερό και όσιο. Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου Χωματιανών και ο περίβολός του με τα αιωνόβια κυπαρίσσια, στον Παράδεισο Αμαρουσίου βρίσκεται ένα βήμα πριν από την τσιμεντοποίησή του. Η δημοτική αρχή επιδεικνύει πρωτοφανή ολιγωρία για την προστασία του μοναδικού ελεύθερου χώρου επί της λεωφόρου Κηφισίας. Ο περίβολος του ναού στο Μαρούσι αποτελεί εξαίρεση σε ένα δρόμο που τα τελευταία χρόνια είναι το αποκλειστικό πεδίο «δράσης» των κατασκευαστικών εταιρειών. Οι ελεύθεροι χώροι εκατέρωθεν της λεωφόρου αναμφισβήτητα είναι από τα καλύτερα «φιλέτα» στο Λεκανοπέδιο. Αναρωτάται κανείς αν τα γυάλινα δυσθεώρητα κτίρια και το οπλισμένο σκυρόδεμα συνιστούν για ακόμη μια φορά την προσφορότερη συνταγή ανάπτυξης!
Το Δημοτικό Συμβούλιο
Τον περασμένο χρόνο, το Δημοτικό Συμβούλιο Αμαρουσίου ομοφώνως αποφάσισε να απαλλοτριώσει ως κοινόχρηστο χώρο την έκταση των τρεισήμισι στρεμμάτων, ορίζοντας το σχετικό κονδύλι στον προϋπολογισμό του Δήμου (29/07/2003). Εντούτοις, ο δήμαρχος Παναγιώτης Τζανίκος δήλωσε εκ των υστέρων οικονομική αδυναμία για να προχωρήσει στην απαλλοτρίωση. Με έγγραφο, που έστειλε τον περασμένο Οκτώβριο προς τη διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΧΩΔΕ (2/10/2003) ανέφερε ότι «θέλει να διατηρήσει τόσο το εκκλησάκι όσο και το πράσινο που υπάρχει στο ακίνητο και να δημιουργήσει μια εστία ελεύθερου χώρου», όμως όπως εξηγεί αδυνατεί να καλύψει το ποσό που απαιτείται για την απαλλοτρίωση του χώρου «επειδή ο Δήμος επιβαρύνεται υπέρμετρα με έργα υποδομών συνοδευτικά των ολυμπιακών εγκαταστάσεων και λειτουργιών». Το έγγραφο, όπως σημειώνει η δημοτική σύμβουλος Σοφία Σακοράφα, «απεστάλη στη διεύθυνση του ΥΠΕΧΩΔΕ χωρίς να έχει γνώση το Δημοτικό Συμβούλιο γεγονός που προκαλεί ερωτήματα για τις προθέσεις του Δήμου». Μετά την επιστολή του δημάρχου, η υφυπουργός ΠεΧΩΔΕ Ροδούλα Ζήση εξέδωσε τον περασμένο Νοέμβριο υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 1332/05.12.2003) με την οποία δίνεται το πράσινο φως στον ιδιοκτήτη του οικοπέδου που αγόρασε την έκταση από το Ιδρυμα «Αρτος Ζωής» το 1994 να οικοδομήσει τον περίβολο της εκκλησίας. Σύμφωνα με την απόφαση της κας υφυπουργού επιτρέπεται να οικοδομηθεί το 40 τοις εκατό της επιφάνειας του οικοπέδου με συντελεστή δόμησης 1, ενώ καθορίζεται περίγραμμα του κτιρίου, που βρίσκεται εντός του οικοπέδου και του ιερού ναού Αγίου Γεωργίου Χωματιανών. Η ιστορία αν μη τι άλλο θυμίζει την υπόθεση του κτήματος Θων.
Ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Παράδεισου Αμαρουσίου Στέλιος Ασημακόπουλος κατηγορεί τη δημοτική αρχή ότι με τις ενέργειες τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια λειτουργεί προς το συμφέρον του ιδιοκτήτη και όχι προς όφελος των πολιτών. «Παρότι το εκκλησάκι και οι τάφοι που υπάρχουν έχουν χαρακτηρισθεί με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού το 1995 ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία, με ζώνη προστασίας ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο και ο χώρος στο γενικό πολεοδομικό σχέδιο της πόλης είναι ενταγμένος ως κοινόχρηστος, ο Δήμος δεν έχει προχωρήσει στην απαλλοτρίωσή του».
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας την ακύρωση της υπουργικής απόφασης, η οποία αποτελεί το τελευταίο λιθαράκι σε μια σειρά από ενέργειες που έχουν γίνει από τη δημοτική αρχή, τα συναρμόδια υπουργεία Πολιτισμού και ΠΕΧΩΔΕ με στόχο τη διευκόλυνση του ιδιώτη για οικοδόμηση της έκτασης.
Από το 1989…
Η περιπέτεια του Αγίου Γεωργίου Χωματιανών αρχίζει ουσιαστικά από το 1989, όταν το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος «Αρτος Ζωής» με αίτησή του στο Εφετείο Αθηνών κατάφερε να εκποιήσει την ακίνητη περιουσία που του είχε κληροδοτήσει ο αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Λυμπερόπουλος με τον όρο του αναπαλλοτρίωτου.
Στις 25 Φεβρουαρίου του 1994 το ίδρυμα προχώρησε σε πλειοδοτικό διαγωνισμό στον οποίο ανακηρύχθηκε νικήτρια η εταιρεία «Ν.Γ.Μ. Οικοδομική Εργολαβική, Τουριστική και Ναυτιλιακή A.E.», η οποία αγόρασε την έκταση έναντι 469 εκατομμυρίων δραχμών γνωρίζοντας, ότι ο χώρος είναι ενταγμένος στο σχέδιο πόλης ως κοινόχρηστος με βασιλικό διάταγμα του 1970.
Ο ιδιοκτήτρια εταιρεία, μετά την απόκτηση του οικοπέδου «φιλέτου» με αιτήσεις προς τη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής, το ΥΠΕΧΩΔΕ και τον Δήμο Αμαρουσίου, ζήτησε την άρση της απαλλλοτρίωσης λόγω μη συντέλεσής της με καταβολή της αποζημίωσης. Δεν έλαβε καμιά απάντηση και προσέφυγε στο ΣτΕ, ζητώντας την άρση της απαλλοτρίωσης.
Στο μεταξύ, το 1995 το υπουργείο Πολιτισμού με απόφασή του χαρακτηρίζει τον Ιερό Ναό και τους σωζόμενους τάφους ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία, με ζώνη προστασίας όλο το οικοδομικό τετράγωνο.
Το 1996 το ΣτΕ (απόφαση 5622/1996) κάνει δεκτή την αίτηση της ιδιοκτήτριας εταιρείας για άρση της απαλλοτρίωσης αφού το Δημόσιο επί 23 χρόνια δεν έχει προχωρήσει στην απαλλοτρίωση.
Ο Δήμος Αμαρουσίου λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του ΣτΕ ξεκίνησε τη διαδικασία αποχαρακτηρισμού του χώρου τροποποιώντας το ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου. Ομως, από ό,τι φαίνεται, η διαδικασία «κόλλησε» εξαιτίας της προηγούμενης απόφασης του υπουργείου Πολιτισμού. Ζητήθηκε η παρέμβαση του ΣτΕ και το Ανώτατο Συμβούλιο το 1999 γνωμοδότησε (212/1999) ότι δεν επιτρέπεται η οικοδόμηση εν όψει χαρακτηρισμού ολόκληρου του οικοδομικού τετραγώνου ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Η υπόθεση πάγωσε και επανήλθε στο προσκήνιο το 2000 όταν η τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Ελισάβετ Παπαζώη με απόφασή της ενέκρινε τη χωροθέτηση γραφείων και καταστημάτων. Εντούτοις, στο σχέδιο του Δήμου Αμαρουσίου (ΦΕΚ/Δ/21-02-2001) δεν εγκρίθηκε καμία τροποποίηση του κοινόχρηστου χώρου.
Αντιφατικές αποφάσεις
Η ιδιοκτήτρια εταιρεία προφανώς πασχίζοντας να βρει τρόπο για να οικοδομήσει την έκταση απευθύνεται στο Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος το οποίο γνωμοδοτεί υπέρ της οικοδόμησης του χώρου γύρω από το ναό. Ετσι τον Οκτώβριο του 2002, ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος με απόφασή του εγκρίνει νέα χωροθέτηση του κτιρίου γραφείων και καταστημάτων.
Κατόπιν αυτών, η Διεύθυνση Πολεοδομίας του Δήμου Αμαρουσίου εξετάζει εκ νέου την υπόθεση, η οποία θα είχε κλείσει από καιρό αν δεν ολιγωρούσε ο Δήμος στο θέμα της απαλλοτρίωσης. Η διεύθυνση προτείνει στις 17/12/2002 την αναγκαστική απαλλοτρίωση προκειμένου ο χώρος να παραμείνει κοινόχρηστος. Το δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ομοφώνως στις 29/07/2003 να απαλλοτριώσει τον χώρο, εγγράφοντας τη σχετική πίστωση ύψους 1.858.112.000 ευρώ στον προϋπολογισμό του έτους 2003.
Παρ’ όλα αυτά ο Δήμος προφασίζεται οικονομική αδυναμία ανοίγοντας τις ορέξεις των εργολάβων όπου εποφθαλμιούν. Την αδράνεια του δήμου σιγοντάρουν η πολυνομία, οι αντιφατικές υπουργικές αποφάσεις και προφανώς η έλλειψη βούλησης των ιθυνόντων για τη διατήρηση των ελάχιστων πλέον ελεύθερων χώρων.
Η οικογένεια Λογοθέτη Χωματιανών που στις αρχές του 17ου αιώνα ανέγειρε το λιθόχτιστο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου δεν θα φανταζόταν επουδενί την τύχη που θα είχε σήμερα.