H πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση είναι τα κυριότερα όπλα αντιμετώπισης της νόσου Αλτσχάιμερ όπως επισημάνθηκε σε χθεσινή παρουσίαση έρευνας, που αποτυπώνει τις αντιλήψεις που επικρατούν σχετικά με τη νόσο και τους ασθενείς. Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ, η Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών, η Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών και το Ελληνικό Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής & Ερευνών – παράρτημα Πειραιά έδωσαν στη δημοσιότητα τη μελέτη «Νόσος Alzheimer: Διερεύνηση των Αντιλήψεων στην Ελλάδα» που διενεργήθηκε σε σύνολο 695 ατόμων (γιατροί, φροντιστές υγείας και πολίτες). H νόσος αφορά αυτήν τη στιγμή το 6,4% του ευρωπαϊκού πληθυσμού ατόμων άνω των 65 ετών. Σε ό,τι αφορά τα 4 εκατ. Ευρωπαίων που νοσούν περίπου για τους μισούς δεν υπάρχει διάγνωση…
Τα ελληνικά δεδομένα είναι πιο συγκεχυμένα καθώς τα στοιχεία κάνουν λόγο για 150.000 ασθενείς με Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών. H μη διάγνωση ή ακόμη και η καθυστερημένη διάγνωση της νόσου αποτελεί πραγματικότητα στη χώρα μας, σύμφωνα με το 69% των ερωτηθέντων γιατρών. Βασικοί λόγοι για την υποδιάγνωση είναι η περιορισμένη ενημέρωση του κοινού για τη νόσο, το γεγονός ότι συνήθως οι ασθενείς αλλά και οι οικογένειές τους δεν παρατηρούν τα πρώιμα συμπτώματα, τα οποία πολύ συχνά τα αποδίδουν στο γήρας καθώς και η έλλειψη εμπειρίας των ίδιων των γιατρών.
Παράλληλα το 95% των ψυχιάτρων και το 85% των νευρολόγων υποστηρίζουν ότι η καθυστέρηση της αγωγής για τη νόσο Αλτσχάιμερ έχει αρνητική επίδραση στον ασθενή. «Αν και οι γιατροί συμφωνούν ότι τα σύγχρονα φάρμακα επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, η καθυστερημένη έναρξη της θεραπείας έχει αρνητικές επιπτώσεις για τον ασθενή», επισημαίνει η κ. Μάγδα Τσολάκη, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών και αναπληρώτρια καθηγήτρια Νευρολογίας στο ΑΠΘ. Ριζική θεραπεία δεν υπάρχει, καθώς η παθογένεια της νόσου δεν έχει διευκρινισθεί πλήρως, ωστόσο τα σημερινά φάρμακα είναι σε θέση να επιβραδύνουν ή ακόμη και να σταθεροποιήσουν την εξέλιξη της νόσου εάν αυτή διαγνωσθεί σε πρώιμο στάδιο.
Η εξάσκηση της μνήμης του ηλικιωμένου ατόμου, από την άλλη, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς έχει παρατηρηθεί ότι τότε υπάρχουν περιορισμένες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου ή όταν αυτή εμφανιστεί είναι ηπιότερης μορφής. Παράλληλα, όπως υπογράμμισε η κ. Παρασκευή Σακκά, πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών και Διευθύντρια του Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου – Ιατρείου Μνήμης Νοσοκομείου Υγεία «όλοι οι αγγειακοί παράγοντες, όπως είναι το κάπνισμα και η χοληστερίνη, επηρεάζουν εξίσου αρνητικά και τον εγκέφαλο».
Κοινό τόπο στους ιατρικούς κύκλους αποτελεί το γεγονός ότι η πολιτεία δεν διαθέτει αρκετά κονδύλια για την αντιμετώπιση της νόσου. Το υψηλό κόστος των φαρμάκων είναι σοβαρός παράγοντας (κατά 28%) παρεμπόδισης μεγαλύτερης συνταγογράφησης. Απαραίτητη θεωρείται η ευαισθητοποίηση και η πληρέστερη ενημέρωση για τα συμπτώματα.
Τα συμπτώματα που οδηγούν στον γιατρό
Η ελλιπής διάγνωση αποδίδεται κυρίως στο γεγονός ότι σειρά συμπτωμάτων αποδίδονται συχνά από οικεία πρόσωπα των ασθενών με Αλτσχάιμερ στην προχωρημένη ηλικία και όχι στη νόσο. Ωστόσο υπάρχουν κάποιες σημαντικές ενδείξεις που παραπέμπουν αποκλειστικά στο Αλτσχάιμερ και θα πρέπει να οδηγούν απ’ ευθείας στην πόρτα του γιατρού. Ορισμένα από αυτά είναι:
– Ξεχνούν συχνά σημαντικά πράγματα.
– Χάνουν την αίσθηση προσανατολισμού, χώρου και χρόνου.
– Τοποθετούν τα πράγματά τους σε λάθος θέσεις, με αποτέλεσμα στη συνέχεια να μην τα βρίσκουν.
– Λανθασμένη «εκτίμηση» των καιρικών συνθηκών, πριν βγουν από το σπίτι, που οδηγεί σε επιλογή ακατάλληλου ρουχισμού.
– Ενα από τα εμφανέστερα συμπτώματα είναι η διαταραχή της συμπεριφοράς του ατόμου, η οποία σε ποσοστό 50%-80% μετατρέπεται σε έντονα επιθετική. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο ασθενής δεν θα πρέπει να επισκέπτεται τον γιατρό όταν πλέον έχει επηρεαστεί η καθημερινότητα και η λειτουργικότητά του, αλλά αμέσως μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.