Ξένες γλώσσες και… ξερό ψωμί. Ολοι οι Ελληνες μαθητές γυμνασίου μαθαίνουν Αγγλικά, πολλοί παρακολουθούν και δεύτερη ξένη γλώσσα. H ελληνική παραδοξότητα είναι ότι ενώ οι ξένες γλώσσες διδάσκονται στην υποχρεωτική εκπαίδευση, το κύριο βάρος της εκμάθησής τους πέφτει στα φροντιστήρια. Από την άλλη, τα Αρχαία Ελληνικά και ο πολιτισμός εξακολουθούν να γοητεύουν τους Ευρωπαίους, οι οποίοι τα διδάσκουν στα σχολεία τους. Αρχαία Ελληνικά διδάσκονται στα σχολεία του Βελγίου, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιρλανδίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Σκωτίας. Αντίθετα, η μονοκρατορία των Αγγλικών σε όλες τις διεθνείς δραστηριότητες, δεν επιτρέπει σε γλώσσες μικρών χωρών, όπως η Ελλάδα, να διαδοθούν. Μόνο η Ουαλλία έχει εντάξει τα Νέα Ελληνικά στην υποχρεωτική εκπαίδευση.
Αυτός, άλλωστε, είναι ένας από τους βασικούς λόγους που η Ευρωπαϊκή Ενωση προωθεί την πολυγλωσσία. «H εκμάθηση των ξένων γλωσσών είναι πολύ σημαντική για την Ευρώπη. H προώθηση της γλωσσικής ποικιλομορφίας, άλλωστε, συνδέεται με την ενίσχυση της ενότητας και την πραγματική ολοκλήρωση. Είναι κεντρικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης όλα τα κράτη να ενισχύσουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών» δήλωσε στην «K» ο Ευρωπαίος επίτροπος για την Εκπαίδευση, την Κατάρτιση, τον Πολιτισμό και την Πολυγλωσσία κ. Γιαν Φίγκελ.
Το δίκτυο «Ευρυδίκη»
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την έκθεση για το 2005 του ευρωπαϊκού δικτύου εκπαιδευτικών πληροφοριών «Ευρυδίκη» για τη Διδασκαλία Ξένων Γλωσσών στην Ευρώπη, την οποία παρουσιάζει σήμερα η «K», σχεδόν όλοι -για την ακρίβεια το 99,2%- οι μαθητές γυμνασίου στην Ελλάδα μαθαίνουν Αγγλικά. Μόνο οι μαθητές των Σκανδιναβικών Χωρών (Δανία, Σουηδία, Νορβηγία) και της Μάλτας ξεπερνούν τους Ελληνες μαθητές γυμνασίου, πιάνοντας το απόλυτο (100%). Οι Ελληνες, μάλιστα, ξεπερνούν και τον μέσο όρο των 25 μελών της E.E., που είναι στο 87,4%.
H εκμάθηση των Αγγλικών συνεχίζεται και στο λύκειο, όπου το 95,2% των μαθητών τα διδάσκεται (ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 90,5%).
Παράλληλα, όλο και περισσότερα Ελληνόπουλα μαθαίνουν και μια δεύτερη ξένη γλώσσα. Οι περισσότεροι προτιμούν τα Γαλλικά. Το 67,6% των μαθητών γυμνασίου τα διδάσκεται, ενώ το ποσοστό συρρικνώνεται στο λύκειο (10,3%). Γεγονός που θεωρείται εύλογο καθώς οι μαθητές δίνουν βάρος στην προετοιμασία τους στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Τα Γερμανικά έπονται στις προτιμήσεις των Ελλήνων μαθητών, με το 27,35% να τα διδάσκεται στο γυμνάσιο και το 2,1% στο λύκειο.
Το ζήτημα είναι πως παρότι οι ξένες γλώσσες στην Ελλάδα διδάσκονται στα σχολεία (ήδη από φέτος εισάγεται πιλοτικά η διδασκαλία δεύτερης γλώσσας στις τελευταίες τάξεις δημοτικού) οι γονείς επιλέγουν να στείλουν στο φροντιστήριο τα παιδιά τους για την εκμάθηση ξένων γλωσσών, με σημαντική οικονομική επιβάρυνση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ICAP, και με βάση τα δεδομένα των οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΣΥΕ, οι ετήσιες δαπάνες για την εκμάθηση ξένων γλωσσών προσεγγίζουν τα 440 εκατ. ευρώ.
«Ενας βασικός λόγος είναι ότι οι Ελληνες υπολογίζουν μια υπηρεσία όταν την πληρώνουν. Και επειδή οι ξένες γλώσσες είναι απαραίτητες για τα παιδιά, επιλέγουν τα φροντιστήρια. Πόσω μάλλον που εκεί η διδασκαλία είναι πολύ πιο ελκυστική για τα παιδιά σε σχέση με τις συνθήκες στο σχολείο» αναφέρει στην «K» η καθηγήτρια Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας στο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σοφία Παπαευθυμίου – Λύτρα.
Το πτυχίο
Από την άλλη, όμως, βασικός λόγος είναι και ο στόχος των μαθητών (και των γονιών τους) να αποκτήσουν ένα πτυχίο ξένης γλώσσας γρήγορα, και πριν από το λύκειο, όπου εκεί το βάρος πέφτει στις πανελλαδικές εξετάσεις. «Ομως, δεν είναι αυτός ο στόχος του σχολείου, δηλαδή να φέρει τα παιδιά σε ένα επίπεδο ώστε να μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις αντίστοιχες ενός πτυχίου. Το ίδιο συμβαίνει για όλα τα μαθήματα» προσθέτει η κ. Λύτρα. H ίδια, μάλιστα, αμφισβητεί εάν οι γνώσεις που πιστοποιεί ένα πτυχίο ξένης γλώσσας στην ηλικία των 15, παραμένουν οι ίδιες και στα 25, όταν δηλαδή το χρειαστεί ο νέος που ζητάει μια θέση στην αγορά εργασίας. Και βέβαια η σημασία της πολυγλωσσίας δεν είναι μόνον η απόκτηση μηχανιστικής γνώσης μιας γλώσσας αλλά η εντρύφηση στον πλούτο ενός πολιτισμού.