Εκατομμύρια και δισεκατομμύρια ευρώ ξοδεύτηκαν για τα μεγάλα έργα και τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Τη βιτρίνα τη φτιάξαμε, κάποια πράγματα άρχισαν να λειτουργούν, αλλά οι υποδομές δεν διαμορφώθηκαν με τρόπο ολοκληρωμένο. Στις περισσότερες περιπτώσεις των μεγάλων έργων των τελευταίων χρόνων δεν υλοποιήθηκαν και τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μεγάλοι κίνδυνοι και η συμπλήρωσή τους να απαιτεί πολλαπλάσια κονδύλια. Καθώς, όμως, τρέχαμε να προλάβουμε την ημερομηνία έναρξης των Ολυμπιακών, τα πρώτα έργα που κόβονταν ήταν τα αντιπλημμυρικά. Αλλά και σε περιπτώσεις που υπήρχε σχετική άνεση χρόνου, όπως για παράδειγμα στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», πάλι η πρόνοια για τη διαχείριση των όμβριων υδάτων πήγαινε περίπατο.
«Φράζοντας» ρέματα
Τεράστια έργα κατέλαβαν την Αττική γη, κόβοντας την πορεία των ρεμάτων, δημιουργώντας εκτάσεις ασφαλτοστρωμένες και τσιμεντοποιημένες, μειώνοντας την υδροαπορροφητικότητα του χώρου και μεγεθύνοντας τα προβλήματα. Ποιος ήταν ο σχεδιασμός της πολιτείας; Στις καλύτερες των περιπτώσεων εξασφαλιζόταν η ασφάλεια της συγκεκριμένης εγκατάστασης ή, άντε και του περιβάλλοντος χώρου. Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα επικρατούσε το χάος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «Αττική Οδός», η οποία διασχίζοντας εγκάρσια την Αττική περνά πάνω και διακόπτει τη ροή άνω των 30 ρεμάτων, μικρότερων ή μεγαλύτερων, όπως Σούρες, Μικρό Κατερίνης, Φυλής, Αχαρνών, Κηφισό, Βύρωνα, Αμαρουσίου, Χαλανδρίου, Παναγίτσας, Γέρακα, Λεονταρίου, Αγίου Ιωάννη κ.λπ. Ετσι, όμως, τα ρέματα δεν μπορούν να παροχετεύσουν τα νερά που συλλέγουν. Το πρόβλημα αυτό αναγνωρίστηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ από παλαιότερα, με αποτέλεσμα να διατεθούν 400 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για να κατασκευαστούν αντιπλημμυρικά έργα εκατέρωθεν της Αττικής Οδού. Είναι αλήθεια ότι τέτοια έργα έγιναν, με αποτέλεσμα να μην πλημμυρίζει ο άξονας και οι περιοχές που άμεσα συνορεύουν. Από εκεί και πέρα όμως το χάος, καθώς οι διευθετήσεις των ρεμάτων δεν συνοδεύτηκαν με συνολικές παρεμβάσεις στους νέους αποδέκτες, με αποτέλεσμα να απειλούνται με πλημμυρικά φαινόμενα. Δηλαδή, κάποια ρέματα δέχονται πλέον πολύ μεγαλύτερο όγκο νερών απ’ όσο ήταν φυσικά διαμορφωμένα να αντέχουν, με αποτέλεσμα να ξεχειλίζουν.
Για παράδειγμα, στο Θριάσιο Πεδίο τα νερά της Αττικής Οδού καταλήγουν στα τοπικά ρέματα Σούρες και Αγίας Αικατερίνης τα οποία δεν έχουν την αναγκαία δυναμικότητα. Ειδικά στο Θριάσιο, η απειλή είναι μεγάλη και για τις πόλεις, καθώς η κάλυψη σε αγωγούς ομβρίων είναι απειροελάχιστη.
Από την άλλη μεριά, στην Ανατολική Αττική, το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, μετά την κατασκευή της Αττικής Οδού, δέχεται διπλάσιες ποσότητες νερού, χωρίς όμως να έχουν ολοκληρωθεί ακόμα τα έργα διευθέτησής του.
Η εγκατάσταση του αεροδρομίου στα Σπάτα δεν συνοδεύτηκε από ολοκληρωμένα αντιπλημμυρικά έργα. Ετσι, από το αεροδρόμιο, σε περίπτωση βροχόπτωσης, ξεκινούν σήμερα δύο μικροί «ποταμοί», οι οποίοι επιβαρύνουν τα ήδη φορτωμένα ρέματα της περιοχής. Στη νότια πλευρά, τροφοδοτείται το ρέμα του Ερασίνου (το οποίο δέχεται νερά και από την Αττική Οδό), χωρίς όμως να έχουν γίνει τα απαραίτητα έργα, με αποτέλεσμα να ξεχειλίζει με το παραμικρό. Χαρακτηριστικό είναι ότι η περιοχή γύρω από τον Ναό της Αρτέμιδος μετατρέπεται σε βάλτο, απειλώντας και το αρχαίο κτίσμα. Στη βορινή πλευρά ξεχειλίζει ο κάμπος του Βουρδά, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται συνέχεια καλλιέργειες. Παράνομος αγωγός που έχει κατασκευαστεί εκεί ρίχνει νερά από το αεροδρόμιο στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, που ξεχειλίζει πια και με μικρές βροχοπτώσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι το «Ελευθέριος Βενιζέλος» παροχετεύει και λύματα του βιολογικού καθαρισμού στα ποτάμια και στα χωράφια!
Δεν έφταναν τα άλλα προβλήματα του τραμ, εμποδίζει και τη διέξοδο των νερών προς τη θάλασσα. Και σε αυτήν την περίπτωση δεν έγιναν αντιπλημμυρικά έργα. Ετσι, η γραμμή του τραμ λειτουργεί ως ένα τεχνητό τείχος στη ροή των υδάτων, γυρνώντας τα προς τα πίσω.
Η μαραθώνια διαδρομή
Αλλά και η μαραθώνια διαδρομή φαίνεται ότι θα καταλήξει σε ένα μαραθώνιο για την κατασκευή των αναγκαίων αντιπλημμυρικών έργων… Την προηγούμενη εβδομάδα, σε αρκετά σημεία είχε μετατραπεί σε λίμνη, κάνοντας αδύνατη την κυκλοφορία. Καθώς λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες ο δρόμος στον οποίο θα έτρεχε ο κλασικός μαραθώνιος καθυστερούσε, τα αντιπλημμυρικά έργα ετεροχρονίστηκαν.
Τον Μάρτιο του 2004, από την ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ και τις τοπικές αρχές δόθηκε τελικά το πράσινο φως για την ολοκλήρωση των έργων, αφήνοντας γι’ αργότερα τα αντιπλημμυρικά. Σήμερα, η βεβιασμένη κατασκευή του δρόμου θεωρείται από πολλούς λανθασμένη (κρατά τα νερά), ενώ δεν έχουν δημιουργηθεί τα ευρύτερα αντιπλημμυρικά.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στον άξονα Βάρης – Κορωπίου, όπου δεν έχουν γίνει τα έργα στην περιοχή Λαμπρικά, αν και το κόστος υπολογίζεται σχετικά μικρό. Κενά αντιπλημμυρικών έργων καταγράφονται και στο Κέντρο Ιππασίας στο Μαρκόπουλο Αττικής.