Παγκόσμια Ημέρα του Καταναλωτή σήμερα, και οι πολίτες βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση όσον αφορά στα τρόφιμα. Από τη μία τα απανωτά διατροφικά σκάνδαλα και από την άλλη η άνιση σχέση ποιότητας και τιμής σε σχέση με τα τρόφιμα -που αποτελούν είδος πρώτης ανάγκης- οδηγεί πολλούς είτε σε αδιαφορία είτε σε σπασμωδικές κινήσεις, όπως η αποχή από ένα συγκεκριμένο είδος τροφίμου. Η ποιότητα και οι τιμές των τροφίμων αποτελούν άλλωστε λαμπρό πεδίο πολιτικών και συντεχνιακών αντιπαραθέσεων. Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία για ακατάλληλα προϊόντα που είτε εντοπίστηκαν στην αγορά από τους ελέγχους των αρμόδιων υπηρεσιών των νομαρχιών, είτε συνελήφθησαν στα τελωνεία των συνόρων ως εισαγωγές από τρίτες χώρες. Από την αρχή του 2005 έως και το τέλος του χρόνου, απορρίφθηκαν κατά την εισαγωγή τους ως ακατάλληλα για κατανάλωση συνολικά 1.287 τόνοι προϊόντων ζωικής προέλευσης και περίπου 888 τόνοι προϊόντων φυτικής προέλευσης από τρίτες χώρες. Πρόκειται κυρίως για κατεψυγμένα ψάρια και μαλάκια από χώρες όπως το Βιετνάμ, η Σενεγάλη, το Ομάν, η Υεμένη, η Ουγκάντα, η Γκάνα, η Μαλαισία και η Κένυα, αλλά και μέλι και κονσέρβες. Οσον αφορά στα φυτικά προϊόντα, πρόκειται κυρίως για ξηρούς καρπούς, οι οποίοι εμφανίζουν υψηλά ποσοστά αφλατοξινών λόγω κακής συντήρησης, αλλά και λαχανικά και εσπεριδοειδή από την Τουρκία και την Αίγυπτο.
Και οι νομαρχίες
Εξάλλου, μεγάλη ήταν και η εσοδεία των ελέγχων που πραγματοποίησαν οι νομαρχίες. Η Νομαρχία Πειραιά προχώρησε στην κατάσχεση περίπου 1.500 τόνων προϊόντων την τελευταία τριετία (2003-2005) είτε από επιχειρήσεις πώλησης τροφίμων είτε από χώρους μαζικής εστίασης. Οι υπηρεσίες της Νομαρχίας Αθηνών κατάσχεσαν συνολικά περίπου εννέα τόνους κάθε είδους προϊόντων, ενώ έπειτα από αίτηση προχώρησαν στην καταστροφή 2.174 τόνων προϊόντων κατά το 2005. Ωστόσο, όπως επισημαίνει στην «Κ» η κ. Ελένη Αλευρίτου, πρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ, «κάθε έλεγχος μοιάζει με τη διαδικασία της νεκροψίας: διαπιστώνει ένα πρόβλημα αφού αυτό έχει δημιουργηθεί». Η ίδια προτείνει τη ρύθμιση των ζητημάτων ασφάλειας των τροφίμων μέσω της σωστής ενημέρωσης του καταναλωτή.
Ακριβή διατροφή
Εκτός από την ποιότητα, και το θέμα της ακρίβειας των τροφίμων καίει τους καταναλωτές σε σχέση με το ύψος των μισθών. Σύμφωνα με την Ενωση Καταναλωτών, μια τετραμελής οικογένεια ξοδεύει για τη διατροφή μηνιαίως 749 ευρώ. Οι έλεγχοι, εξάλλου, πολλές φορές εντόπισαν διαφορές από το ράφι στο ταμείο, τακτική που επιβαρύνει τους καταναλωτές.
Η αντίδραση των καταναλωτών είναι διφορούμενη και μουδιασμένη. Σε έρευνα που πραγματοποίησε η VPRC για την «Καθημερινή» τον Ιανουάριο του 2006, περίπου οι μισοί από τους ερωτηθέντες (το 43% των αντρών και το 48% των γυναικών) απάντησαν ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει τις διατροφικές συνήθειες, δηλαδή τρώνε διαφορετικά πράγματα από ό,τι παλαιότερα. Συντριπτικό ποσοστό, το 75% θεωρεί ότι η ποιότητα των τροφίμων σε σύγκριση με την περασμένη δεκαετία είναι μάλλον χειρότερη και μόνο το 15% θεωρεί ότι είναι μάλλον καλύτερη. Πάντως, το 59% δηλώνει ότι δεν έχει τύχει να αγοράσει ακατάλληλα ή χαλασμένα τρόφιμα. Από όσους αγόρασαν κάποια στιγμή ακατάλληλο προϊόν, το υπόλοιπο 41%, μόνο το 6% προχώρησε σε καταγγελία.
Πάντως, όσον αφορά στους ελέγχους των τροφίμων, φαίνεται ότι οι υπηρεσίες του ΕΦΕΤ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων) και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης πλησιάζουν στην επίλυση των διαφορών τους για τις αρμοδιότητες όσον αφορά στον έλεγχο των τροφίμων. Με υπουργική απόφαση που δημοσιεύτηκε στις 13 Φεβρουαρίου, ορίζονται 2 αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο των τροφίμων, ο ΕΦΕΤ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Εως τον Μάιο, επιτροπή εκπροσώπων και των δύο Αρχών θα καθορίσει επακριβώς τις αρμοδιότητες.
Τηλέφωνα… άμεσης καταγγελίας
Προκειμένου να καταγγείλουμε ή να λάβουμε πληροφορίες για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουμε στις συναλλαγές μας, απευθυνόμαστε στα παρακάτω τηλέφωνα:
– Γενική Γραμματεία Καταναλωτή. Στο 1520 για την Αθήνα και στο 210-1520 για την επαρχία από τις 8.00 π.μ. – 10.00 μ. μ.
– Διεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή. 210-38.93.231 και 210-38.21.838 έως τις 2.30
– ΕΚΠΟΙΖΩ (Ενωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής), στο 210-33.04.444 ή στο e- mail katagelies@ekpoizo. gr
– ΕΦΕΤ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων). Καταγγελίες στα τηλ. 210- 69.71.600 από τις 8.00 π.μ. – 3.00 μ.μ.
– Συνήγορος του Καταναλωτή (Ανεξάρτητη Αρχή). Στο 210- 38.17.133.