Ο έλεγχος των πετρελαϊκών κοιτασμάτων της Μέσης Ανατολής ήταν ο αποκλειστικός λόγος της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ. Την παγιωμένη αυτή άποψη έχει διαμορφώσει η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων τρία χρόνια μετά την απόφαση της Ουάσιγκτον να ανατρέψει το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν.
Η επέτειος αυτή ήταν και η αφορμή για την έρευνα που διεξήγαγε η VPRC για την «Κ», διερευνώντας πώς κρίνει σήμερα και με την απόσταση του χρόνου η ελληνική κοινή γνώμη, όσα συνέβησαν.
Οι απαντήσεις είναι πράγματι, εντυπωσιακές. Διότι οι πολίτες δεν χαρακτηρίζουν μόνον αναιτιολόγητη την αμερικανική εισβολή, αλλά θεωρούν πλέον ότι η επιλογή αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών είναι η βασική αιτία που ολόκληρος ο κόσμος σήμερα αισθάνεται πιο ανασφαλής.
Ας πάρουμε όμως τις ερωτήσεις με τη σειρά: Είναι αξιοσημείωτο ότι μόνον το 3% των Ελλήνων πιστεύει σήμερα ότι ήταν ορθή η απόφαση της Ουάσιγκτον να επέμβει στο Ιράκ (πιν. 1), με το 85% να υποστηρίζει ότι ήταν μια εσφαλμένη επιλογή.
Η πεποίθηση μάλιστα αυτή στηρίζεται με συγκεκριμένα επιχειρήματα, κάτι που προκύπτει από τις απαντήσεις που δόθηκαν στη διερεύνηση των αιτίων που εκτιμούν οι πολίτες ότι έγινε ο πόλεμος (πιν. 2). Το 65% πιστεύει ότι αποκλειστική αιτία ήταν ο έλεγχος των πετρελαίων της Μέσης Ανατολής, το 22% «για να κυριαρχήσουν οι Αμερικανοί στον κόσμο» και μόνον το 4% έχει πεισθεί από την επίσημη «εκδοχή» της Ουάσιγκτον που ισχυριζόταν τότε ότι «υπήρχε κίνδυνος της παγκόσμιας ασφάλειας από τα πυρηνικά όπλα του Σαντάμ Χουσεΐν».
Ακόμη πιο μικρό μάλιστα (2%) είναι το ποσοστό όσων θεωρούν ότι η εισβολή υπαγορεύθηκε για λόγους καταπολέμησης της παγκόσμιας τρομοκρατίας.
Οι αρνητικές κρίσεις για τις αμερικανικές επιλογές δεν περιορίζονται μόνον στην αρχική απόφαση για τη διεξαγωγή του πολέμου. Το 74% των ερωτηθέντων κρίνουν σήμερα ότι οι παρατεινόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Ιράκ ουδόλως εξυπηρετούν το στόχο τους να επιβάλουν την τάξη (πιν. 3), ενώ το 84% θεωρεί ότι η παρουσία των συμμαχικών δυνάμεων στο Ιράκ μόνον βοήθεια δεν προσφέρει για τον εκδημοκρατισμό της συγκεκριμένης χώρας (πιν. 6).
Επιπλέον, το 87% των πολιτών εκτιμά ότι ο πόλεμος αντί να αμβλύνει «έχει αυξήσει την πιθανότητα τρομοκρατικών επιθέσεων» (πιν. 5) και το 94% ότι λόγω της αμερικανικής εισβολής ο κόσμος είναι πιο επικίνδυνος απ’ ό,τι στο παρελθόν (πιν. 4).
Η δυσπιστία
Ολα τούτα θα μπορούσε κανείς να τα αποδώσει στη γνωστή δυσπιστία που από το παρελθόν διακατέχει ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινής γνώμης έναντι των επιλογών της Ουάσιγκτον και στο οποίο συχνά καταλογίζεται άκρατος αντιαμερικανισμός. Ωστόσο, από μια προσεκτικότερη ανάγνωση των απαντήσεων της έρευνας, το συγκεκριμένο επιχείρημα μάλλον καταρρίπτεται. Διότι από την ποιοτική ανάλυση των στοιχείων διαφαίνεται ότι τα συντριπτικά αυτά ποσοστά δεν διαμορφώνονται μόνον από τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ και της Αριστεράς, αλλά και εκείνων που αυτοχαρακτηρίζονται «κεντροδεξιοί» και «δεξιοί» και καταδικάζουν εξίσου τον πόλεμο που έγινε πριν από τρία χρόνια.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στο σύνολό τους οι πολίτες (σε ποσοστό 68%) έχουν αρνητική γνώμη για τον Σαντάμ Χουσεΐν και επομένως δεν διαφωνούν με την πτώση του καθεστώτος του, αλλά με τον προσχηματικό τρόπο που επελέγη να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος από τις ΗΠΑ. Για τον ίδιο λόγο, άλλωστε, οι Ελληνες σήμερα υποστηρίζουν σε ποσοστό 85% ότι «τα αμερικανικά και συμμαχικά στρατεύματα θα πρέπει να αποχωρήσουν από το Ιράκ», καθώς πιστεύουν ακράδαντα ότι η κατάσταση που επιβλήθηκε στη συγκεκριμένη χώρα είναι η ίδια ή και χειρότερη από αυτή που προϋπήρχε υπό το καθεστώς του Χουσεΐν.