«O νοσοκομειακός γιατρός», τονίζει στην «K» ο πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών-Πειραιώς, κ. Στάθης Τσούκαλος, «είναι ένας βασανισμένος εργαζόμενος που δουλεύει υπό αντίξοες συνθήκες σε μεσαιωνικού τύπου εργασιακό καθεστώς. Είναι κακοπληρωμένος και εργάζεται διπλάσιες ώρες από τον μέσο Ελληνα».
Οπως επισημαίνει ο κ. Τσούκαλος, ο καθαρός μισθός των νοσοκομειακών γιατρών στην Ελλάδα κυμαίνεται από περίπου 900 ευρώ για τον ειδικευόμενο έως 2.000 ευρώ για τον διευθυντή κλινικής. Τα ποσά αυτά είναι κάτω από το 50% του μέσου μισθού των νοσοκομειακών γιατρών των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Οι αποδοχές των γιατρών συμπληρώνονται από τα ωρομίσθια των εφημεριών, οι οποίες είναι εξίσου κακοπληρωμένες, καθώς το μέσο ωρομίσθιο εφημερίας είναι περίπου το 70% του ωρομισθίου του τακτικού πρωινού ωραρίου και δεν πληρώνεται παραπάνω, όπως συμβαίνει με όλα τα είδη της υπερεργασίας.
Εφημερίες και υποδομή
Το ωράριο ενός γιατρού του ΕΣΥ είναι 70-80 ώρες την εβδομάδα, τη στιγμή που σύμφωνα με τα όσα ορίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση, ένας νοσοκομειακός γιατρός πρέπει να εργάζεται 48 ή -σε ορισμένες περιπτώσεις ειδικευομένων- 56 ώρες. «O λόγος για τον οποίο ο Ελληνας νοσοκομειακός γιατρός εργάζεται τόσο πολλές ώρες», τονίζει ο κ. Τσούκαλος, «είναι οι ελλείψεις ιατρικού προσωπικού που δημιουργούν υποχρεώσεις για περισσότερες εφημερίες. Με αυτό το δεδομένο ο μέσος γιατρός πραγματοποιεί δύο εφημερίες την εβδομάδα. Για να καλυφθούν αξιόπιστα οι ανάγκες των νοσοκομείων χρειάζονται επιπλέον 5.000 γιατροί, εκ των οποίων οι 1.000 θα στελεχώσουν τα νοσοκομεία της Αττικής».
Στο ΕΣΥ υπηρετούν περίπου 22.500 γιατροί, εκ των οποίων το 40% αφορά ειδικευόμενους, δηλαδή μη μόνιμους που είναι, σύμφωνα με τον κ. Τσούκαλο, οι αυριανοί άνεργοι. Οι ειδικευόμενοι είναι αυτοί που επηρεάζονται περισσότερο από τις ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού των νοσοκομείων, καθώς αναγκάζονται να ασκούν και καθήκοντα νοσηλευτού.
Οσον αφορά τις υποδομές των νοσοκομείων ο κ. Τσούκαλος επισημαίνει «ο γιατρός δεν έχει προσωπικό γραφείο να μελετήσει, με την ησυχία του, την κάθε περίπτωση ασθενούς και να αποφασίσει για τη θεραπεία. Οταν θέλει να δώσει μια ιατρική συμβουλή, αυτό το κάνει σε ένα γραφείο που μοιράζεται με 4-5 ή ακόμα και 10 γιατρούς που αντίστοιχα δίνουν συμβουλές στους ασθενείς τους, γεγονός που καταστρατηγεί την έννοια της αξιοπρέπειας του πολίτη. Δεν έχει κοιτώνα για να ξεκουραστεί ή να πλυθεί κατά τη διάρκεια μιας εφημερίας, που σημαίνει 32 ώρες συνεχόμενης παρουσίας του στο νοσοκομείο». O κ. Τσούκαλος καταλήγει «θα ήταν οραματική σύλληψη και επαναστατική προσφορά μιας κυβέρνησης εάν προχωρούσε στην αντικατάσταση των μισών περίπου νοσοκομείων της Αττικής με νέα κτίρια με σωστή χωροταξική κατανομή και χώρους που θα ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες της ιατρικής επιστήμης».
Σοβαρές ελλείψεις
Κακές είναι οι συνθήκες εργασίας και των λοιπών εργαζομένων στα νοσοκομεία. Οπως επισημαίνει στην «K» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία κ. Σταύρος Κουτσιουμπέλης, «ο εργαζόμενος στον χώρο της υγείας είναι κακά αμειβόμενος και καθόλου ευχαριστημένος από το επάγγελμά του». Οι μισθοί των εργαζομένων στο ΕΣΥ είναι από τους χαμηλότερους στον δημόσιο τομέα, καθώς εκτός από το ενιαίο μισθολόγιο λαμβάνουν μόνο το νοσοκομειακό επίδομα. «Σοβαρές δυσκολίες», τονίζει ο κ. Κουτσιουμπέλης, «παρατηρούνται και στην εξόφληση των πρόσθετων αμοιβών για τις αργίες, τα νυχτερινά και τα εξαιρέσιμα, ενώ λόγω έλλειψης προσωπικού καταστρατηγείται το πενθήμερο με αποτέλεσμα να οφείλονται στους εργαζομένους δεκάδες ή και εκατοντάδες ρεπό. Οι εργαζόμενοι πολλές φορές υποχρεούνται σε διπλοβάρδιες, ενώ ειδικά σε μικρά νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και Προνοιακά Ιδρύματα, παρατηρείται το παράδοξο για μη ιατρικό προσωπικό φαινόμενο, της τηλεφωνικής ειδοποίησης για εργασία πέραν του κανονικού ωραρίου».
Το σοβαρότερο πρόβλημα που καταγράφεται στο ΕΣΥ και έχει άμεση σχέση με τη λειτουργία των νοσοκομείων είναι οι ελλείψεις σε βοηθητικό, τεχνικό, εργαστηριακό και κυρίως νοσηλευτικό προσωπικό. Οπως εξηγεί ο κ. Κουτσιουμπέλης, «οι ελλείψεις σε βοηθητικό προσωπικό είναι τεράστιες με αποτέλεσμα να εκχωρούνται υπηρεσίες σίτισης, φύλαξης, καθαριότητας κ.ά., σε ιδιωτικά συνεργεία, καθώς αυτό κρίνεται πιο οικονομικό από την πρόσληψη προσωπικού. Ελλείψεις καταγράφονται και στις τεχνικές υπηρεσίες με εμφανή αδυναμία συντήρησης υποδομών και υλικοτεχνικού εξοπλισμού των νοσοκομείων».
Παράλληλα, μία στις τρεις οργανικές θέσεις νοσηλευτών στα νοσοκομεία είναι κενή και παρά την ανάπτυξη νέων τμημάτων δεν γίνονται σε αντίστοιχο βαθμό προσλήψεις. Οπως σημειώνει ο κ. Κουτσιουμπέλης, «τη δεκαετία 1994-2004 επεκτάθηκαν οι υποδομές των νοσοκομείων κατά 80% και η στελέχωση σε νοσηλευτικό προσωπικό αυξήθηκε μόνο κατά 18%. Αλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μη λειτουργία των περίπου 150 έτοιμων κλινών Εντατικής Θεραπείας, λόγω της έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού». Οι ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού καταδεικνύονται στο έπακρον κατά την απογευματινή και βραδινή λειτουργία των νοσοκομείων, όπου ένας νοσηλευτής καλείται να φροντίσει ακόμα και 40 ασθενείς, γεγονός που έχει επίπτωση στην ποιότητα των υπηρεσιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ασθενής ειδοποιεί τη νοσηλεύτρια για το πότε τελείωσε ο ορός του και οι συγγενείς διαδραματίζουν τον ρόλο της νοσοκόμας, εκτός από τις περιπτώσεις που επιστρατεύονται οι «αποκλειστικές», οι οποίες επιβαρύνουν οικονομικά νοσηλευόμενο και ασφαλιστικά ταμεία. O κ. Κουτσιουμπέλης, τονίζει «χρειάζονται τουλάχιστον 20.000 νοσηλευτές για να καλυφθούν τα κενά στο ΕΣΥ. Αρκεί η πολιτική βούληση για 5.000-6.000 προσλήψεις προσωπικού κατ’ έτος για να αλλάξει η εικόνα των νοσοκομείων».
Λίστες αναμονής
Στον εργαστηριακό τομέα οι ελλείψεις έχουν ως συνέπεια να μην λειτουργεί σε δεύτερη βάρδια ακριβός εξοπλισμός, όπως αξονικοί και μαγνητικοί τομογράφοι και να «κατευθύνονται» -ακούσια ή εκούσια- οι πολίτες σε ιδιωτικά κέντρα. Πόσω μάλλον όταν τα μηχανήματα δεν λειτουργούν ούτε την πρωινή βάρδια… Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις δημιουργούνται μεγάλες λίστες αναμονής για εξετάσεις. Οπως επισημαίνει ο κ. Κουτσιουμπέλης, «η αναμονή για αξονική τομογραφία ξεκινά από ένα μήνα και φθάνει τους 2-3 μήνες ανάλογα με το νοσοκομείο, ενώ για μαστογραφία η ασθενής θα πρέπει να περιμένει 3-4 μήνες».
Οι λίστες αναμονής είναι ένα βασικό πρόβλημα που βιώνει ο πολίτης στην επαφή του με το ΕΣΥ. Είναι ενδεικτικό ότι η αναμονή για ραντεβού σε πρωινό ιατρείο στο Οφθαλμιατρείο φθάνει και τους πέντε μήνες, για ορισμένες χειρουργικές ειδικότητες (π.χ. νευροχειρουργική, θωρακοχειρουργική κ.ά.) τους 3-4 μήνες, ενώ μεγάλο προβλημα υπάρχει και στα ογκολογικά νοσοκομεία και είναι ενδεικτικό ότι στο Μεταξά, η αναμονή για ακτινοθεραπεία μπορεί να είναι 3-4 μήνες. Οι λίστες αναμονής ωθούν τον πολίτη στην «παραοικονομία» και το περίφημο φακελάκι, που μάλιστα στις περιπτώσεις των χειρουργικών επεμβάσεων έχει «αυξήσει» την παραγωγικότητα με αποτέλεσμα η αναμονή να είναι μειωμένη.
Τέλος, ο κ. Κουτσιουμπέλης, αναφέρεται και στο «αίσχος των πολύκλινων θαλάμων νοσηλείας των δημόσιων νοσοκομείων», επισημαίνοντας ότι «η σύγχρονη περίθαλψη απαιτεί έως και 3 κλίνες ανά θάλαμο».