Από την Αριζόνα ώς το Πεκίνο. Από το Τούρκου της Φινλανδίας ώς το Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. H ελληνική γλώσσα -παρότι το γεωγραφικό… διαμέτρημα της χώρας μας μικρό- έχει καταφέρει να απλώσει ρίζες σε όλο τον κόσμο. «Πρεσβευτές» της είναι εκατοντάδες ξένοι πανεπιστημιακοί που έχουν ιδρύσει έδρες ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης σε πανεπιστήμια της χώρας τους. Μάλιστα, ο αριθμός τους αυξάνεται, καθώς τα τελευταία χρόνια τα ελληνικά γνωρίζουν… πιένες. Είναι αληθινά εντυπωσιακός ο κατάλογος του υπουργείου Παιδείας που απαριθμεί τις χώρες όπου υπάρχουν πανεπιστημιακές έδρες ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης. Και στις πέντε ηπείρους υπάρχουν συνολικά 344 έδρες ελληνικών σπουδών. Οι περισσότερες βρίσκονται στις χώρες της Ευρώπης -179-, ενώ 63 έδρες έχουν καταμετρηθεί στις ΗΠΑ, οι περισσότερες σε ένα κράτος. Ολη η αμερικανική ήπειρος αριθμεί 82 έδρες, εάν σε αυτές των ΗΠΑ προστεθούν οι 10 έδρες στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και οι 9 στον Καναδά. Στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν 34 έδρες, στην Ασία 22, στην Αυστραλία 16 και στην Αφρική 11 έδρες. Οι έδρες αυτές απευθύνονται σε όλους όσοι επιθυμούν να γνωρίσουν την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό, καθώς και στους περίπου 120.000 ομογενείς μαθητές σε 64 χώρες. Σε πολλές από αυτές διδάσκουν Ελληνες φιλόλογοι, ενώ για την επόμενη χρονιά το υπουργείο Παιδείας έχει προκηρύξει 36 νέες θέσεις σε χώρες… όπως η Κίνα, η Κορέα, η Ταϊλάνδη ή πιο οικείες μας όπως οι ΗΠΑ, η Ισπανία και η Τουρκία.
Τα ξένα πανεπιστήμια πάντα είχαν έναν σοβαρό λόγο να δημιουργήσουν τμήματα και έδρες για τις σπουδές στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό. H αρχαία Ελλάδα και ο πολιτισμός της αποτέλεσαν τη βάση για την ανάπτυξη πολλών σύγχρονων επιστημών. O Πλάτων, ο Αριστοτέλης συνεχίζουν να γοητεύουν όπως και ο λόγος του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη, του Αριστοφάνη που συνεχίζει να ακούγεται όχι μόνο στις μεγάλες σκηνές των ξένων κρατικών θεάτρων, αλλά και σε μικρά πειραματικά στούντιο νέων θεατρικών ομάδων.
Ομως, την τελευταία τριετία το ρεύμα για τις ελληνικές σπουδές έχει αυξηθεί και η επιτυχημένη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων που μετέφερε τις εικόνες της σύγχρονης Ελλάδας σε όλο τον πλανήτη αποτελεί έναν βασικό λόγο γι’ αυτό. Παράλληλα, σημαντικός ρόλος της Ελλάδας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (μοναδικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης μαζί με την Κύπρο) αλλά και το άνοιγμα της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων σε αγορές του εξωτερικού δημιουργούν νέες ανάγκες για γνώστες της ελληνικής γλώσσας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο 20χρονος Σου Τάο Γιαν (έχει «βαφτισθεί» Δημήτρης στις σχέσεις του με τους καθηγητές και τους συμφοιτητές του), ο οποίος σπουδάζει στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Σαγκάης δήλωσε στην «K» -στο πλαίσιο μιας επίσημης επίσκεψης της υπουργού Παιδείας κ. Μαριέττας Γιαννάκου στην Κίνα- ότι στόχος του είναι να γίνει διερμηνέας, καθώς οι εμπορικές σχέσεις Ελλάδας-Κίνας αναπτύσσονται ραγδαία.
«Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τα ελληνικά σε πολλές χώρες. Δημιουργούνται έδρες ελληνικών σε χώρες όπως το Ουζμπεκιστάν, η Ιορδανία, η Τυνησία. Φυσικά, οι ελληνικές σπουδές ανθούν σε πανεπιστήμια χωρών, που αποτελούν παραδοσιακά προπύργια των ουμανιστικών σπουδών» ανέφερε στην «Κ» η ειδική γραμματέας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Ισμήνη Κριάρη-Κατράνη. Και συμπληρώνει: «Και το ενδιαφέρον δεν αφορά μόνο τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και τους εκπροσώπους του. Αφορά και τη νεότερη Ελλάδα. Αυτό οφείλεται κατά ένα λόγο στο ότι ζούμε πλέον σε ένα «παγκόσμιο χωριό». Τα νοητά σύνορα των κρατών έχουν αμβλυνθεί και οι άνθρωποι μπορούν ευκολότερα να γνωρίσουν έναν άλλο πολιτισμό. Στο πλαίσιο αυτό οι άνθρωποι μπορούν να βρουν ευκολότερα διέξοδο στις επιστημονικές τους περιέργειες». Σύμφωνα με την ίδια, ενισχύεται το ενδιαφέρον για τη σύγχρονη Ελλάδα. «Για την τέχνη της, τη λαϊκή της παράδοση, τη μουσική, τη λογοτεχνία» λέει η κ. Κριάρη. Ενα πρόσθετο πλεονέκτημα είναι ότι η Ελλάδα αποτελεί το κέντρο της ορθοδοξίας.
Απόσπαση φιλολόγων
Η ελληνική πολιτεία εύλογα ενδιαφέρεται να τονώσει το ενδιαφέρον των ξένων για τα ελληνικά. Ετσι, σε 46 έδρες το υπουργείο Παιδείας έχει αποσπάσει 66 φιλολόγους, οι οποίοι συνδράμουν το έργο των ξένων καθηγητών. Βέβαια, η πλήρωση των θέσεων είναι σε ορισμένες περιπτώσεις δύσκολη, ιδίως σε μακρινές χώρες. «Είναι δύσκολη η αποστολή τους. Βέβαια δεν πρέπει να παραβλέπουμε τις επιπλέον οικονομικές απολαβές» λέει η κ. Κριάρη, που απευθύνει πρόσκληση σε όσους έχουν μεράκι να διαδώσουν τη γλώσσα μας, γνωρίζοντας παράλληλα μια άλλη χώρα και έναν ξένο πολιτισμό.
«Εχουμε μία γλώσσα που αποτελεί τη ρίζα του ευρωπαϊκού πολιτισμού»
«Ηξερα τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό από το σχολείο. Εμαθα για τον Σωκράτη, τον Αριστοτέλη. Σιγά σιγά άρχισα να καταλαβαίνω και τη σύγχρονη Ελλάδα. Δεν ξέρω τι με ώθησε στη χώρα σας. O Θεός το αποφάσισε» μας λέει η 25χρονη Κινέζα Γιουέ Ου, που σπουδάζει ελληνικά στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου. «Συγκινήθηκα να τους διδάσκω αρχαία ελληνικά και να μου μιλούν για Πλάτωνα και Σωκράτη στις εσχατιές της γης» είναι τα λόγια της Ελληνίδας φιλολόγου, συμβούλου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Χριστίνας Βέικου, η οποία πρόσφατα δίδαξε μαθήματα νεοελληνικής γλώσσας στο Ινστιτούτο Δυτικών Γλωσσών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ραμκαμχάενγκ της Μπανγκόκ στην Ταϊλάνδη. Δύο διαφορετικές γενιές, δύο διαφορετικοί κόσμοι, μια κοινή συνισταμένη: η αγάπη για τα ελληνικά και τον πολιτισμό της χώρας μας.
Συναντήσαμε τη Γιουέ Ου στο πανεπιστήμιό της, που βρίσκεται στο κέντρο του Πεκίνου και για τις αίθουσες διδασκαλίες, τα γραφεία και τα εργαστήριά του χρησιμοποιούνται εντυπωσιακά παραδοσιακά οικήματα χτισμένα από τα τέλη του 19ου αιώνα. «Θα ήθελα να έλθω και στη χώρα σας να σπουδάσω ελληνικά, και μετά να επιστρέψω για να διδάξω τη γλώσσα σας εδώ. Πιστεύω ότι οι Ελληνες είναι άνθρωποι φιλόξενοι. Από την άλλη, οι εικόνες των ελληνικών νησιών είναι εντυπωσιακές» μας λέει, τονίζοντας ότι θα έχει εύκολη επαγγελματική αποκατάσταση, αφού -τουλάχιστον- οι διερμηνείς και οι μεταφραστές είναι απαραίτητοι σε μία χώρα που ανοίγεται στον υπόλοιπο κόσμο.
«Το τμήμα λειτουργεί την τελευταία δεκαετία. Σήμερα έχει 38 φοιτητές» μας λέει, από την πλευρά της η κ. Βέικου, για το τμήμα στο Πανεπιστήμιο Ραμκαμχάενγκ. «Εχουμε μία γλώσσα που μπορεί να… «εξαχθεί» γιατί στηρίζεται στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, που αποτελεί τη ρίζα του ευρωπαϊκού. Είναι ενδεικτικό ότι τα ελληνικά είναι η μία από τις έξι γλώσσες -μαζί με αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, γερμανικά και ρωσικά-, που διδάσκεται στο πανεπιστήμιο της Μπανγκόκ» προσθέτει η ίδια, δηλώνοντας εντυπωσιασμένη από τη δουλειά που γίνεται εκεί. «Είναι το μεράκι των ανθρώπων. Εκεί υπάρχει μία εξαιρετική καθηγήτρια, η Ούσα Κοντραπτίμ, που καταβάλει συγκινητικές και τιμητικές ταυτόχρονα για μας προσπάθειες. Και όλοι πρέπει να βοηθήσουμε το έργο αυτών των ανθρώπων…».