H ατμοσφαιρική ρύπανση και το κάπνισμα είναι οι βασικές αιτίες για τη ραγδαία αύξηση του άσθματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου η συχνότητα εμφάνισης της πάθησης είναι ιδιαίτερα υψηλή. Οπως είπε, μιλώντας στην «K», ο καθηγητής Πνευμονολογίας του πανεπιστημίου Κρήτης και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας κ. Νίκος Σιαφάκας, με αφορμή τη χθεσινή Παγκόσμια Ημέρα Ασθματος, την τελευταία δεκαετία έχει διπλασιαστεί η συχνότητα εμφάνισης του άσθματος στη Γηραιά ήπειρο, εξαιτίας κυρίως της ολοένα και μεγαλύτερης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις αλλά και της αύξησης των καπνιστών – ενεργητικών και παθητικών. Μάλιστα, η Ελλάδα είναι από τις χώρες της Ευρώπης (μαζί με τις Αγγλία, Γαλλία, Πορτογαλία και Σουηδία) με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης της πάθησης, αφού ένα στα δέκα παιδιά και ένας στους 25 ενήλικες πάσχουν από άσθμα.
«Ωστόσο», τονίζει ο κ. Σιαφάκας, «τα περιστατικά άσθματος στην Ελλάδα είναι συνήθως ελαφρύτερης μορφής και η πάθηση είναι υπεύθυνη για πολύ λιγότερους θανάτους, σε σχέση με το τι παρατηρείται στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Το φαινόμενο αυτό πιθανόν να οφείλεται σε διαφορετικό γενετικό υπόβαθρο των πασχόντων αλλά και στις πολλές ώρες που περνούν οι Ελληνες στην ύπαιθρο και επομένως δεν εκτίθενται για μεγάλο χρονικό διάστημα στη σκόνη και σε άλλους παράγοντες των κλειστών χώρων που ευνοούν την εκδήλωση της πάθησης».
Κληρονομική πάθηση
Το άσθμα είναι κληρονομική πάθηση, γεγονός που επιβεβαιώνεται και εργαστηριακά από έρευνες των ειδικών επιστημόνων. Οπως σημειώνει ο καθηγητής, «οι ερευνητές έχουν επιδοθεί σε μία προσπάθεια ανακάλυψης των γενετικών μηχανισμών του άσθματος και ήδη έχουν απομονωθεί ορισμένα γονίδια, τα οποία φαίνεται ότι είναι πιο συχνά στους πάσχοντες σε σχέση με άτομα που δεν έχουν άσθμα. Δεύτερος στόχος των ερευνητών είναι η ανακάλυψη, στην τελευταία λεπτομέρεια, του παθογενετικού μηχανισμού της φλεγμονής -σημειώνεται ότι το άσθμα είναι χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του αναπνευστικού- και επιπλέον η ανάπτυξη των φαρμάκων που θα μπλοκάρουν την εξέλιξη της φλεγμονής. «Ελπίζουμε ότι στην επόμενη δεκαετία θα μπορούμε να προχωρήσουμε στην εφαρμογή τους» τόνισε στην «Κ» ο κ. Σιαφάκας.
«Σχολεία άσθματος»
Αναφορικά με την αντιμετώπιση του άσθματος, ο ίδιος επισημαίνει ότι τα φάρμακα που έχουν πλέον στη διάθεσή τους οι γιατροί είναι πολύ αποτελεσματικά. «Αυτό που είναι σημαντικό», τονίζει, «είναι η σωστή ενημέρωση των πασχόντων σχετικά με το άσθμα». Στην Ελλάδα λειτουργούν, από πνευμονολογικές κλινικές δημόσιων νοσοκομείων, «σχολεία άσθματος», στα οποία απευθύνονται πάσχοντες και συγγενείς τους προκειμένου να μάθουν πώς να ζουν με το άσθμα, πώς να κάνουν μόνοι τους μετρήσεις της αναπνευστικής τους λειτουργίας και πώς να κάνουν σωστή χρήση φαρμάκων.