Νέα σελίδα στον χώρο της πολύπαθης επαγγελματικής εκπαίδευσης ανοίγει το υπουργείο Παιδείας με την ίδρυση από το επόμενο σχολικό έτος των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ). Θα εξελιχθεί και αυτή σε… μαύρη, όπως αποδείχθηκε η προηγούμενη και διαβλέπει η ΟΛΜΕ; Το σίγουρο είναι πάντως ότι η μεταρρύθμιση στην τεχνολογική επαγγελματική εκπαίδευση της χώρας μας κρίνεται απαραίτητη, αφού τα Τεχνολογικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (TEE), που δημιουργήθηκαν επί υπουργίας Γεράσιμου Αρσένη δεν έπεισαν μαθητές και εκπαιδευτικούς. Είναι ενδεικτικό ότι οι μαθητές των TEE φυλλορροούν την τελευταία πενταετία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, το φετινό σχολικό έτος στα TEE φοιτούν 94.086 μαθητές, ενώ πέρυσι ήσαν 100.033 μαθητές. Αντίστροφα πέρυσι στα TEE υπηρετούσαν 17.939 εκπαιδευτικοί, ενώ φέτος 18.882. Διαπιστώνεται, δηλαδή, κατά το τελευταίο σχολικό έτος μείωση των μαθητών κατά 6%, παρά την κατά περίπου 5% αύξηση του αριθμού των καθηγητών. Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι κατά το τρέχον σχολικό έτος, από το σύνολο των 6.531 τμημάτων στα TEE, περίπου τα μισά -3.652- είναι ολογιμελή, με λιγότερους από 14 μαθητές.
Η αλλαγή στην τεχνολογική επαγγελματική εκπαίδευση κρίθηκε απαιραίτητη από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, καθώς «συνδυάζεται και με την καθιέρωση του βαθμολογικού ορίου για την εισαγωγή σε πανεπιστήμια και TEI. Και αυτό διότι θεωρείται ότι πλέον πολλοί μαθητές και γονείς πέφτουν στην… παγίδα για ένα «χαρτί» πανεπιστημίου, από την στιγμή που η τεχνολογική – επαγγελματική εκπαίδευση είναι απαξιωμένη, και ουσιαστικά δεν προσφέρει σοβαρές επαγγελματικές διεξόδους. Προσδοκούμε τα επόμενα χρόνια ο αριθμός των μαθητών στα Επαγγελματικά Λύκεια να αυξηθεί», ανέφερε στην «Κ» ο αρμόδιος υφυπουργός Παιδείας κ. Γεώργιος Καλός.
Περισσότερες διέξοδοι
Η ίδρυση των ΕΠΑΛ στη θέση των TEE φέρνει ουσιαστικές αλλαγές στη φιλοσοφία της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Κατ’ αρχήν, οι απόφοιτοί τους θα λαμβάνουν απολυτήριο ισότιμο του Ενιαίου Λυκείου και θα έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν μία θέση σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ ή να βρουν διέξοδο στην επαγγελματική κατάρτιση. Από την άλλη, οι μαθητές των δύο πρώτων τάξεων ΕΠΑΛ μπορούν να μεταπηδήσουν στο Ενιαίο Λύκειο. Το ίδιο ισχύει -αντιστρόφως- και για τους μαθητές των Ενιαίων Λυκείων. Αυτό προϋποθέτει, βεβαίως, ότι οι μαθητές θα διδάσκονται και μαθήματα γενικής παιδείας, τομέας στον οποίο θα δοθεί βάρος για την ουσιαστική αναβάθμιση της εκπαίδευσης στην τεχνολογική εκπαίδευση.
Ειδικότερα, η διάρθρωση των σπουδών του Επαγγελματικού Λυκείου, που παρουσιάζει σήμερα η «K», είναι η ακόλουθη:
– Στην A΄ τάξη οι μαθητές θα επιλέγουν ανάμεσα σε τρεις κύκλους: τον τεχνολογικό, τον ναυτιλιακό και τον κύκλο υπηρεσιών. Στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα οι μαθητές θα διδάσκονται 24 ώρες μαθήματα γενικής παιδείας και δέκα ώρες μαθήματα του κύκλου που έχουν επιλέξει. Σταθερές (και για τους τρεις κύκλους) θα είναι οι τρεις ώρες του μαθήματος για το Εργασιακό Περιβάλλον και οι τρεις ώρες της Πληροφορικής. Σε τέσσερις ώρες θα διδάσκονται τεχνικά μαθήματα του κύκλου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «K», οι τέσσερις αυτές ώρες θα αντιστοιχούν στους τέσσερις τομείς που θα διδάσκονται αναλυτικότερα στη B΄ τάξη.
– Στη B΄ τάξη, οι μαθητές του κάθε κύκλου θα επιλέξουν τον τομέα που θα παρακολουθήσουν. O τεχνολογικός κύκλος περιλαμβάνει τέσσερις τομείς: της Μηχανολογίας, της Ηλεκτρολογίας, της Ηλεκτρονικής και των Κατασκευών – Εφαρμοσμένων Τεχνών. O κύκλος υπηρεσιών περιλαμβάνει επίσης τέσσερις τομείς (Πληροφορικής, Οικονομίας και Διοίκησης, Υγείας και Πρόνοιας, Γεωπονίας και Τροφίμων). Τέλος, όσοι στην A΄ τάξη των ΕΠΑΛ επιλέξουν τον ναυτιλιακό κύκλο, στην B΄ τάξη θα συνεχίσουν σε πιο εξειδικευμένες γνώσεις του κύκλου. Ουσιαστικά δηλαδή οι τομείς μειώνονται σε εννιά από τους 13 που είχαν δημιουργηθεί στο πλαίσιο των TEE. Και στη B΄ τάξη η κατανομή των ωρών μεταξύ μαθημάτων γενικής παιδείας και τεχνικών δεν προβλέπεται να διαφοροποιηθεί δραματικά σε σχέση με την A΄ τάξη.
Δεκαοκτώ ειδικότητες
– Στη Γ΄ τάξη των ΕΠΑΛ οι μαθητές θα περνούν στις ειδικότητες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «K», από το υπουργείο Παιδείας εξετάζεται κάθε τομέας να οδηγεί σε δύο ειδικότητες. Δηλαδή, με αυτό τον σχεδιασμό θα προκύψουν 18 ειδικότητες για τους μαθητές της Γ΄ τάξης των ΕΠΑΛ, από τις 43 ειδικότητες που υπάρχουν σήμερα στην αντίστοιχη τάξη των TEE.
– Οι απόφοιτοι του ΕΠΑΛ θα μπορούν να συμμετάσχουν στις πανελλήνιες εξετάσεις για την εισαγωγή σε πανεπιστήμια και TEI. Σε αυτές θα εξετάζονται σε έξι μαθήματα (όπως και του Ενιαίου Λυκείου), ορισμένα γενικής παιδείας και άλλα σχετικά με την ειδικότητα του αποφοίτου. Τα μαθήματα γενικής παιδείας θα εξετάζονται σε κοινά θέματα με τους αποφοίτους Ενιαίου Λυκείου.
Βέβαια, εάν δεν συμμετάσχουν στις πανελλήνιες, οι απόφοιτοι θα μπορούν να λάβουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ή να συνεχίσουν σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης. Τέλος, όσοι μαθητές της A΄ τάξης του Ενιαίου Λυκείου ή του ΕΠΑΛ δεν θέλουν να συνεχίσουν στη B΄ τάξη, μπορούν να εγγραφούν στις Επαγγελματικές σχολές (ΕΠΑΣ) διετούς φοίτησης, ώστε να ενταχθούν στην αγορά εργασίας ως τεχνίτες ή να εγγραφούν σε ΙΕΚ.
Τα συστήματα τεχνολογικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη
Μεγάλη ποικιλία συστημάτων τεχνολογικής εκπαίδευσης υπάρχει στην Ευρώπη. Γεγονός που σημαίνει ότι οι ιδιαίτερες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες και οι ιδιομορφίες της οικονομίας κάθε χώρας έχουν αποφασιστικό λόγο στη διαμόρφωση των δομών της παρεχόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης. Πάντως, η επαγγελματική εκπαίδευση είναι πολύ διαδομένη στην Ευρώπη. Στις περισσότερες χώρες τα ποσοστά των μαθητών που την επιλέγουν κυμαίνονται μεταξύ 40% (Φινλανδία) και 78% (Γερμανία). H Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση, καθώς το αντίστοιχο ποσοστό είναι 33%.
Από την αποτύπωση των ευρωπαϊκών συστημάτων που έχει διενεργηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ελληνικού υπουργείου Παιδείας προκύπτουν τα ακόλουθα:
– Στις περισσότερες χώρες υπάρχουν τριετούς φοίτησης επαγγελματικά σχολεία ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που οδηγούν στην απόκτηση πτυχίου επαγγελματικής εκπαίδευσης ειδικότητας επιπέδου 3. Οπως ανέφερε στην «K» ο αρμόδιος από την ΟΛΜΕ κ. Θέμης Κοτσυφάκης, σύμφωνα με την οδηγία της E.E. 36/2005 γι’ αυτό το επίπεδο απαιτείται ένα έτος εκπαίδευσης μεταδευτεροβάθμιου επιπέδου (δηλαδή μετά το λύκειο). Αρα, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν μπορεί να χορηγεί το νέο ΕΠΑΛ αντίστοιχο πτυχίο, όπως προβλέπεται στο νομοσχέδιο.
– Στην Ευρώπη συνήθως η απόλυση από το λύκειο και η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν είναι αποδεσμευμένες. Ωστόσο, κατά κανόνα, προσφέρεται ως δυνατότητα η πρόσβαση από τα επαγγελματικά σχολεία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εως τώρα στην Ελλάδα οι απόφοιτοι των TEE μπορούν να διεκδικήσουν μόνο το 15% των θέσεων στα TEI, ενώ δεν έχουν πρόσβαση στα πανεπιστήμια.